-Priredila: S. ĆETKOVIĆ


Deveta knjiga istoričara Gorana Kikovića „(Ne)zaboravljeni bojevi i bitke Vasojevića za slobodu srpstva i Crne Gore (od 1690. do 1941)“ u izdanju Srpsko istorijsko-kulturnog društva Nikola Vasojević Berane, Udruženja ratnih dobrovoljaca 1912–1918, njihovih potomaka i poštovalaca Berane, Udruženja Srpskih književnika u otadžbini i rasejanju – Andrijevica, nedavno je izašla iz štampe. Recenzenti knjige: akademik prof. dr Jovan Babović, docent dr Dejan Antić, istoričar, Branislav Otašević, književnik i publicista, Zoran Vulević, publicista i prevodilac, i David Lalić, pjesnik i publicista, štampa: „Pegaz” Bijelo Polje, 2020. godine
„Goran Kiković nameće bolno sjećanje na paljevine kuća, pljačke, zatvore, logore, zbjegove, masovne najmonstruoznije pokolje žena, djece i nemoćnih, te da je ovdje „zlo carovalo oduvijek”, i da je „smrt stizala jedna drugu, pa se nije mogla ožaliti”; nije se mogao zamisliti „život bez zla i smrt bez muke”, u kojoj se srpski junaci okićeni vijencem besmrtne srpske slave, „nijesu se imali kad oženiti”, poručujući majkama: „Smrtno smo zaljubljeni, naša je ljubav Srbija!”, piše u recenziji publicista i pjesnik David Lalić.
„Nošen urođenim, pobunjeničkim refleksom, Goran Kiković ustaje protiv verbalnog psiho-političkog i fizičkog nasilja i masovne, sulude antisrpske histerije, velike pljačke nacionalne ekonomije, izopačenih cinično sadističkih umova u vrhu vlasti, ekstremnog nasilja i represije, nagomilanog nacionalističkog eksploziva, poručujući da je to slika svojevrsne ideološke i fizičke okupacije Vasojevića, za koju smo, kao i Kiković i srpski junački korpus, sigurni da će „proći kao i svaka dosad na ovom prostoru, iako sada vlada jedan od najgorih režima ikada u Crnoj Gori, u kojem dominira zločin i laž kao nastavak ropskog mentaliteta, iz naleta nekoliko teških i tamnih vjekova tuđinske vladavine na ovim prostorima.
Montenegrini, kao najnoviji produkt rasrbljavanja, na kome se i spolja i iznutra, bez prestanka, radi nekoliko stoljeća, a pravilo je da su najmlađi prebjezi, ujedno i najveći mrzitelji onog od kog su odbjegli, iako je nepobitno da je upravo u Crnoj Gori Svetosavski kult uzdizan na najviši nivo i izjednačavan sa Hristom. Uprkos tome, Sveti Sava je danas najprogonjeniji od vlasti i njenih ližisahana u Montenegru, koji je samo u smislu državnih granica i ni u čemu više isto što i Crna Gora. I ovdje u Vasojevićima, koji su „stožer Raškoj zemlji”, kako je pjevao „car junaka”, kralj Nikola, ima ih i te kako, koji bi da se Svetosavlje progna sa „svetih obala Lima”, i zatru svi tragovi i putevi kojima je iz „proklete Dukljanovine” prelazio u „blagoslovenu Rasciju”.
Kiković, „ređajući” najslavnije stranice srpske istorije, ukazuje na današnji pokoran odnos prema vlastima, kao u tursko doba, kao i na lov na srpske glave i skrnavljenje Srpske pravoslavne crkve, koja je nadživjela petovjekovno tursko i švapsko ropstvo, sačuvala neosporive tapije srpske zemlje i iznjihala Topolske vitezove.
Neizbježno se nameće, paralela nasilja aktuelne vladavine despotske oligarhije na vlasti i despotske vladavine kralja Nikole, gdje ništa nije ostalo od nekad moćnog gospodara koji je „savijao ljude kao šibljike”. Iza sebe je ostavio dirljivu uspomenu – kao izbjeglica u tuđoj zemlji skončao je držeći kamen crnogorski u šaci, koji je ponio sa sobom, bježeći pred Austrijancima 1916. godine.
Može li se istorija ponoviti?
S obzirom na to da smo mi najslavniju prošlost odložili u zaborav, zahvaljujući određenim istorijskim periodima zatiranja svega što je srpsko, u intelektualnom pejsažu izgubljenog sistema vrijednosti i prostoru nakazne kulture i laži, Goran Kiković je svojim epskim bdenjem nad poskitalim, raspetim, prognatim srpskim rodom osvježio naše pamćenje i „uvećao i obogatio” Srpsku, epsku porodicu dr Budimira Aleksića, dr Aleksandra Rakovića, dr Veljka Đurića-Mišine, dr Miloša Kovića, dr Aleksandra Životića, dr Jovana Babovića, dr Srđana Lalića, generala dr Luke Kastratovića (...), što danonoćno bdiju nad svojim srpskim narodom i mjesto im je među junacima „Mlade Bosne”!
Narodno pamćenje Vasojevića i epska pjesma, svjedoci su da je Nika Vešov Lalić, u boju na Grebenu posjekao devet turskih glava, što ga svrstava u red najvećih crnogorskih junaka. Ipak, ne nalazi se na rang-listi profesora Petra Božovića u knjizi „Svijetli graniti!”