Cr­no­gor­ski ko­mu­ni­sti pro­te­sto­va­li su is­pred Va­zdu­ho­plov­ne voj­ne ba­ze Go­lu­bov­ci u Pod­go­ri­ci jer je na tom mje­stu ju­če otvo­re­no nje­mač­ko rat­no gro­blje, na ko­jem su po­ko­pa­ni po­smrt­ni osta­ci 64 nje­mač­ka voj­ni­ka. Oni su po­ru­či­li da ne­ma­ju ni­šta pro­tiv nje­mač­kog na­ro­da, ali da sma­tra­ju da fa­ši­stič­kim voj­ni­ci­ma ni­je mje­sto me­đu na­ro­dom ko­ji su ubi­ja­li, već u Nje­mač­koj gdje nji­ho­vi po­tom­ci mo­gu i da im obi­la­ze gro­bo­ve.
S druge stra­ne, pred­stav­ni­ci Vla­de i am­ba­sa­de Nje­mač­ke po­ru­či­li su da bi gro­blje tre­ba­lo da bu­de mje­sto ko­je će pod­sje­ća­ti na su­ro­vost ra­ta, ali i opo­me­na da se on ni­ka­da ne po­no­vi. Po­ru­če­no je i da na­ro­di tre­ba da gra­de bu­duć­nost u mi­ru i slo­zi, a to je mo­gu­će sa­mo uz po­mi­re­nje.
Ge­ne­ral Ju­go­slo­ven­ske na­rod­ne ar­mi­je u pen­zi­ji Mi­o­mir Džan­kić ka­zao je da je ogor­čen na Vla­du ko­ja je iza le­đa na­ro­du od­lu­či­la da u Pod­go­ri­ci obez­bi­je­di gro­blje za fa­ši­ste.
Pred­sjed­nik Sa­ve­za ko­mu­ni­sta Cr­ne Go­re Rat­ko Đu­kić sma­tra da je „otva­ra­nje gro­blja za nje­mač­ke voj­ni­ke iz­da­ja an­ti­fa­ši­zma, te­ko­vi­na na­rod­no­o­slo­bo­di­lač­ke bor­be i ide­a­la onih ko­ji su ra­to­va­li pro­tiv fa­ši­zma”.
Pred­sjed­nik cen­tral­nog ko­mi­te­ta Ju­go­slo­ven­ske ko­mu­ni­stič­ke par­ti­je Cr­ne Go­re Vla­di­slav Vu­ko­vić je po­vo­dom otva­ra­nja nje­mač­kog gro­blja is­ta­kao „vlast je usta­no­vi­la da Cr­na Go­ra de­fi­ni­tiv­no vi­še ni­je an­ti­fa­ši­stič­ka dr­ža­va i ni­je ono za šta smo se bo­ri­li če­ti­ri go­di­ne Dru­gog svjet­skog ra­ta i ono što smo gra­di­li 50 go­di­na ka­si­je.
Mje­šta­nin Ze­te Mi­len­ko Đu­re­tić ka­zao je da na­rod iz Cr­ne Go­re ne mr­zi i ne­ma ni­šta pro­tiv Nje­ma­ca, ali sma­tra da je mje­sto nji­ho­vim voj­ni­ci­ma u nji­ho­voj dr­ža­vi.
Am­ba­sa­dor Nje­mač­ke u Cr­noj Go­ri Hans Gin­ter Ma­tern sveo je svoj go­vor na ri­je­či za­hval­nost, sje­ća­nje i po­mi­re­nje. On je is­ta­kao da je pri­je tri go­di­ne sta­jao pred rat­nim gro­bljem u Bje­lo­ru­si­ji gdje je pi­sa­lo i ime nje­go­vog stri­ca, po ko­jem je do­bio ime. Is­ta­kao je da upr­kos bol­nim sje­ća­nji­ma tre­ba ra­di­ti na mi­ru, a uspje­ha mo­že bi­ti sa­mo uz po­mi­re­nje.
– Na­kon po­sje­te gro­blju po­šli smo na lo­kal­nu pi­ja­cu, gdje nas je jed­na sta­ra go­spo­đa pi­ta­la iz ko­je ze­mlje do­la­zi­mo. Ka­da smo, još po­ti­šte­ni i sjet­ni, iz­go­vri­li „iz Nje­mač­ke” i ob­ja­sni­li za­što smo tu, ona je ka­za­la da je uža­sno bi­lo to­kom ra­ta – to­li­ko mr­tvih, to­li­ko okrut­no­sti. Re­kla je i da je to bi­lo dav­no i da nam že­li do­bro­do­šli­cu i ra­du­je se što na­ši na­ro­di da­nas ži­ve u mi­ru – ka­zao je Ma­te­rn.
Ge­ne­ral­na se­kre­tar­ka Na­rod­nog sa­ve­za za bri­gu o nje­mač­kim rat­nim gro­bo­vi­ma Daniela Schili is­ta­kla je da gro­blje u Pod­go­ri­ci ni­je „spo­me­nik ubi­ca­ma” već obi­ljež­je mi­ra. Ona je ka­za­la da su u pi­ta­nju voj­ni­ci ko­ji su slu­ži­li zlo­či­nač­kom re­ži­mu, ali da se kri­vi­ca ne smi­je ge­ne­ra­li­zo­va­ti, jer se ne ka­ko se ko­ji voj­nik po­je­di­nač­no po­na­šao.
M.S.


Ci­vi­li­za­cij­ski čin

Pred­stav­ni­ca Vla­de Sne­ža­na Ra­do­vić ka­za­la je da sva­ki čo­vjek tre­ba da na­đe svo­je me­sto, pa Cr­na Go­ra otva­ra­nje gro­blja po­sma­tra kao ci­vi­li­za­cij­ski čin i dio du­žno­sti.
– To je ura­di­lo 45 dr­ža­va pri­je nas na 832 nje­mač­ka rat­na gro­blja. Na na­ma je da uči­ni­mo sve da iz­bjeg­ne­mo po­na­vlja­nje gre­ša­ka iz pro­šlo­sti u ci­lju oču­va­nja mi­ra i ra­zu­mi­je­va­nja– iz­ja­vi­la je Ra­do­vi­će­va.


Osu­da iz Tiv­ta

Čla­no­vi ti­vat­skog OB­NOR-a kri­ti­ko­va­li su od­lu­ku Vla­de Cr­ne Go­re u ve­zi sa iz­grad­njom gro­blja u Go­lu­bov­ci­ma nje­mač­kim voj­ni­ci­ma po­gi­nu­lim u Dru­gom svjet­skom ra­tu.
– Sra­mo­ta je da se u 21. vi­je­ku u slo­bo­dar­skoj Cr­noj Go­ri po­di­žu spo­men-gro­blja oku­pa­tor­skim voj­ni­ci­ma. To se ra­di od onih ko­ji se re­to­rič­ki za­kli­nju u an­ti­fa­ši­zam, a ni­ko­me ni­je pa­lo na pa­met da pi­ta gdje su ko­sti na­ših lo­go­ra­ša ra­si­ja­nih po Nje­mač­koj – re­kao je član ti­vat­skog OB­NOR-a Jo­van Đu­ro­vić.
Ž.K.