Me­đu­na­rod­ni fe­sti­val umjet­no­sti „Step­ska li­ra” ko­ji se odr­ža­va na Ku­ba­ni, u No­vo­po­krov­skoj sta­ni­ci Kra­sno­dar­ske obla­sti, otvo­ren je u pri­su­stvu ugled­nih go­sti­ju i zva­nič­ni­ka iz ze­mlje i ino­stran­stva. U pro­gra­mu uče­stvu­ju pje­sni­ci iz 28 ze­ma­lja, a pje­snik Ra­do­mir Ulja­re­vić je pr­vi uče­snik iz Cr­ne Go­re na ovom ve­li­kom fe­sti­va­lu svjet­ske umjet­no­sti.
U pro­gra­mu otva­ra­nja na grad­skom tr­gu ko­jem je pri­su­stvo­va­lo vi­še hi­lja­da gra­đa­na na­stu­pi­li su pje­sni­ci, mu­zi­ča­ri i glum­ci. Knji­žev­ni pro­gra­mi se na­red­nih da­na na­sta­vlja­ju u Cen­tru za kul­tu­ru, u Bi­bli­o­te­ci No­vo­po­krov­ske sta­ni­ce, u ško­la­ma i usta­no­va­ma kul­tu­re u su­sjed­nim sta­ni­ca­ma Kra­sno­dar­skog kra­ja.
- Do­la­zim iz ze­mlje či­ja je rat­nič­ka sla­va upo­re­di­va sa naj­ve­ćim rat­nič­kim pod­vi­zi­ma na svi­je­tu - sla­va va­šeg ko­zač­kog oruž­ja, i sla­va cr­no­gor­skog oruž­ja, jed­na­ko svje­do­če o na­šim pre­ci­ma, i o za­vje­tu slo­bo­de ko­ji je bio iz­nad sve­ga. I sve je to pre­to­če­no u li­te­ra­tu­ru ko­ja naj­bo­lje go­vo­ri o na­ma. Do­la­zim iz ma­le ze­mlje sa ve­li­kom kul­tur­nom tra­di­ci­jom ko­ja, osim u pre­ki­di­ma to­kom rat­nih do­ga­đa­nja, go­to­vo da se mo­že pra­ti­ti či­tav mi­le­ni­jum - ne­dav­no smo u Cr­noj Go­ri pro­sla­vi­li 1000 go­di­na Sve­tog Jo­va­na Vla­di­mi­ra – ka­zao je Ulja­re­vić.
Slav­ni tekst o lju­ba­vi Vla­di­mi­ra i Ko­sa­re, pod­sje­tio je on, po­znat kao „Bar­ski lje­to­pis” sa­ču­van je u va­ti­kan­skom pre­pi­su, i to knji­žev­no dje­lo je ve­li­čan­stve­no svje­do­čan­stvo o to­me ka­kva je kul­tu­ra cvje­ta­la u ra­nom sred­njem vi­je­ku na ovim pro­sto­ri­ma. „Bar­ski lje­to­pis” do­la­zi nam iz ta­me vje­ko­va, sa­ču­va­no, tek u ne­kim, ne sa­svim po­u­zda­nim pre­pi­si­ma, slič­no kao sta­ro­ru­sko „Slo­vo o pol­ku Igo­re­ve”.
-U Cr­noj Go­ri, u ma­na­stir­skoj štam­pa­ri­ji, u Ri­je­ci Cr­no­je­vi­ća, pri­je vi­še od po­la mi­le­ni­ju­ma, štam­pan je „Ok­to­ih pr­vo­gla­snik” - pr­va štam­pa­na knji­ga u Ju­žnih Slo­ve­na. Već su dje­la rav­no­a­po­stol­nih Ći­ri­la i Me­to­di­ja, i nji­ho­vih uče­ni­ka, da­va­la ve­li­ke plo­do­ve kroz cr­kve­nu pi­sme­nost i iz­u­zet­no zna­nje i obra­zo­va­nje ka­lu­đe­ra, štam­pa­ra, pre­pi­si­va­ča, sli­ka­ra, fre­sko­pi­sa­ca i iko­no­pi­sa­ca. Cr­na Go­ra se do­i­ma kao ve­li­čan­stve­ni mu­zej sred­nje­vje­kov­ne umjet­no­sti i kul­tu­re, i sa­mo ono što je sa­ču­va­no, i što ni­je uni­šte­no u go­to­vo ne­pre­kid­nim ra­to­vi­ma, a uglav­nom je sa­ču­va­no u cr­kva­ma i ma­na­sti­ri­ma, do­volj­no go­vo­ri o vi­so­koj kul­tu­ri ko­ja je mo­ra­la po­ro­di­ti ta­kvog ge­ni­jal­nog pje­sni­ka ka­kav je bio vla­di­ka Pe­tar Dru­gi Pe­tro­vić Nje­goš. A dr­ža­vo­tvor­na cr­kva u Cr­noj Go­ri je po­ro­di­la či­ta­vu sve­to­rod­nu di­na­sti­ju Pe­tro­vić Nje­goš. I ni­šta vi­še da ni­je da­la čo­vje­čan­stvu ne­go tu sve­to­rod­nu lo­zu, za ko­ju se ka­že da je - se­dam Pe­tro­vi­ća kao se­dam Vla­ši­ća na ne­be­si­ma, Cr­na Go­ra je za­vri­je­di­la po­ča­sno mje­sto me­đu na­ro­di­ma. I da bi oču­va­la to vi­so­ko mje­sto da­nas je na isto­rij­skim is­pi­tu - po­seb­ni iz­raz sa­mo­po­što­va­nja je­ste bri­ga o ći­ri­lič­nom pi­smu ko­je sto­ji u osno­vi svih cr­no­gor­skih vri­jed­no­sti. I svih cr­no­go­ra­ca jed­na­ko: Cr­no­go­ra­ca, Sr­ba, Al­ba­na­ca, Bo­šnja­ka, Hr­va­ta - jer svi oni ba­šti­ne te­melj­na kul­tur­na do­bra kao dio za­jed­nič­ke pro­šlo­sti – ka­zao je Ulja­re­vić.
A.Ć.