-Pri­re­dio:Mi­la­din VELj­KO­VIĆ

Ga­lak­si­je ni­je­su na­su­mi­ce, pro­iz­volj­no raz­ba­ca­ne po ogrom­nom sve­mir­skom pro­sto­ru. Na­pro­tiv, ve­ći­na ih je udru­že­na u sku­po­ve ko­je na­zi­va­mo ga­lak­tič­kim ja­ti­ma. Ta­ko i Mli­ječ­ni put pri­pa­da Lo­kal­nom ga­lak­tič­kom ja­tu ko­je sa­či­nja­va če­tr­de­se­tak (ve­ći­nom elip­tič­nih) ga­lak­si­ja, ras­po­re­đe­nih u za­pre­mi­ni od pri­bli­žno jed­nog kub­nog me­ga­par­se­ka. Naj­ma­siv­ni­ji čla­no­vi Lo­kal­ne gru­pe su spi­ral­ne ga­lak­si­je Mli­ječ­ni put i An­dro­me­di­na galaksija M 31, kao i spi­ral­na ga­lak­si­ja u Tro­u­glu (M 33). Mli­ječ­ni put i M 31 na­la­ze se na go­to­vo su­prot­nim kra­je­vi­ma Lo­kal­nog ja­ta i svo­jim gra­vi­ta­ci­o­nim po­ljem do­mi­ni­ra­ju nje­go­vom unu­tar­njom di­na­mi­kom. Preč­nik Lo­kal­ne gru­pe iz­no­si pre­ko 7 mi­li­o­na svje­tlo­snih go­di­na.
Po­red na­pri­jed na­ve­de­nih ga­lak­si­ja, na­šoj Lo­kal­noj gru­pi pri­pa­da­ju dva Ma­ge­la­no­va obla­ka, kao i niz mno­go ma­njih tzv. pa­tu­lja­stih ga­lak­si­ja. Tre­ba po­seb­no na­gla­si­ti da na­ma bli­ske ne­pra­vil­ne ga­lak­si­je Ve­li­ki i Ma­li Ma­ge­la­nov oblak kru­že oko Mli­ječ­nog pu­ta. Iz­me­đu Mli­ječ­nog pu­ta i Ma­ge­la­no­vih obla­ka opa­ža­ju se stru­je vo­do­ni­ko­vog ga­sa. Uda­lje­nost Ve­li­kog Ma­ge­la­no­vog obla­ka je pre­ko 160.000 svje­tlo­snih go­di­na, a Ma­log Ma­ge­la­no­vog obla­ka pre­ko 210 hi­lja­da svje­tlo­snih go­di­na. Raz­da­lji­na iz­me­đu ovih ko­smič­kih si­ste­ma je oko 75.000 s.g. Preč­nik Ve­li­kog Ma­ge­la­no­vog obla­ka iz­no­si oko 40.000, a Ma­log oko 20 hi­lja­da svje­tlo­snih go­di­na. Ve­li­ki Ma­ge­la­nov oblak (VMO) di­je­lom je smje­šten u sa­zvje­žđu Do­ra­do (Zlat­na ri­ba), a ima iz­me­đu 10 i 20 mi­li­jar­di zvi­je­zda. Ma­li Ma­ge­la­nov oblak (MMO ili NGC 292) sko­ro je sa­svim smje­šten u sa­zvje­žđu Tu­ka­na i ima oko 30 mi­li­jar­di zvi­je­zda.
Osim na­ve­de­nih, na­šoj Lo­kal­noj gru­pi pri­pa­da još bli­zu če­tr­de­set slič­nih ko­smič­kih ostr­va. Ona su, me­đu­tim, znat­no ma­nja, a nji­ma se obič­no pri­klju­ču­ju i ga­lak­si­je Mar­fei 1 i Mar­fei 2, ali o nji­ma ne­ma do­volj­no po­u­zda­nih po­da­ta­ka, iako su do­sta bli­ski Mli­ječ­nom pu­tu, ali je nji­hov iz­gled za­mra­čen me­đu­zvje­zda­nom pra­ši­nom. Da­lje tre­ba na­ve­sti, kao ma­lo zna­čaj­ni­je čla­no­ve, i ne­ko­li­ko pa­tu­lja­stih elip­tič­nih ga­lak­si­ja, ko­je su „za­ro­blje­ne” gra­vi­ta­ci­o­nim po­ljem Mli­ječ­nog pu­ta. Spi­ral­ne ga­lak­si­je M 31 i M 33, čla­no­vi Lo­kal­nog ja­ta, zbog bli­zi­ne Mli­ječ­nom pu­tu, po­god­ne su, ina­če, za is­tra­ži­va­nje spi­ral­nog sa­sta­va ga­lak­si­ja.
Ve­li­ko An­dro­me­di­no ko­smič­ko ostr­vo, ko­je ina­če, ima ka­ta­lo­ški na­ziv (broj) M 31 ili NGC 224, po dru­goj ka­ta­lo­gi­za­ci­ji, ali je po­zna­ti­je pod ime­nom An­dro­me­di­na ga­lak­si­ja ili Ve­li­ka An­dro­me­di­na ga­lak­si­ja, po­što u An­dro­me­di ima još mno­go slič­nih si­ste­ma. Ma­lo ja­čim dur­bi­nom mo­že se vi­dje­ti raz­li­či­ti sjaj ne­kih nje­nih dje­lo­va, ali u pu­nom sja­ju ova ga­lak­si­ja se po­ka­zu­je tek na fo­to­graf­skoj plo­či. Ta­da se vi­di nje­na spi­ral­na struk­tu­ra i elip­ti­čan (ova­lan) ob­lik. Ali, ovaj ob­lik je pri­vid­na sli­ka, jer je gle­da­mo is­ko­sa, pod uglom, a ne ver­ti­kal­no u od­no­su na nje­nu pljo­sna­tu stra­nu. Ina­če, An­dro­me­di­na ga­lak­si­ja je po struk­tu­ri i ob­li­ku vr­lo slič­na na­šem ko­smič­kom si­ste­mu, sa­mo je znat­no ve­ća.
(NA­STA­VI­ĆE SE)