Na Dječjem gro­blju u Si­sku odr­ža­na je ko­me­mo­ra­ci­ja za rat­nu si­ro­čad stra­da­lu to­kom Dru­gog svjets­kog ra­ta u ta­ko­zva­nom Pri­hva­ti­li­štu za djecu, usta­škom lo­go­ru kroz ko­ji je pro­šlo vi­še hi­lja­da djece, a skup je or­ga­ni­zo­va­lo Srp­sko na­rod­no vi­je­će (SNV) i Vi­je­će srp­ske na­ci­o­nal­ne ma­nji­ne Si­ska, sa­op­šte­no je ju­če iz SNV.
U tom lo­go­ru je od av­gu­sta 1942. do ja­nu­a­ra 1943. go­di­ne, od­no­sno za vri­je­me nje­go­vog po­sto­ja­nja, umr­lo ili ubi­je­no oko 2.000 dje­ce.
Ko­me­mo­ra­tiv­ni skup po­čeo je pa­ra­sto­som ko­ji su slu­ži­li si­sač­ki pa­roh Ve­se­lin Ri­stić i nje­gov pret­hod­nik Pe­tar Olu­jić, a u ime Udru­že­nja lo­go­ra­ša Ja­se­nov­ca iz Be­o­gra­da i Udru­že­nja lo­go­ra­ša iz Ba­nja­lu­ke pri­sut­ni­ma se obra­tio Slav­ko Mi­lo­va­no­vić.
– Sa­mo se isti­nom mo­gu gra­di­ti bo­lji od­no­si iz­me­đu hr­vat­skog i srp­skog na­ro­da. Za­to se mo­ra­mo tru­di­ti da sa­ču­va­mo uspo­me­ne na stra­da­le u Dru­gom svjet­skom ra­tu i da osu­di­mo po­či­nje­ne zlo­či­ne i po­ja­ve na­ci­fa­ši­zma – re­kao je Mi­lo­va­no­vić, do­dav­ši da tre­ba osu­di­ti sve ko­ji ve­li­ča­ju rat­ne zlo­čin­ce, po­ku­ša­va­ju da ih pro­gla­se ne­vi­ni­ma i re­vi­di­ra­ju isto­ri­ju.
Sje­ća­nje na žr­tve, is­ta­kao je on, mo­ra bi­ti sva­ko­dnev­no, jer se tra­gič­ni do­ga­đa­ji po­na­vlja­ju, a ako ne­ma ko­me­mo­ra­ci­ja za žr­tve, ako se o nji­ma ne pre­da­je u ško­la­ma ili ne go­vo­ri u te­le­vi­zij­skim emi­si­ja­ma, upo­zo­rio je, „put do ne­kih no­vih lo­go­ra smr­ti kra­ći je ne­go što mi­sli­mo”.
Ane­ta La­lić iz SNV-a je pod­sje­ti­la na hra­bre lju­de ko­ji su „ka­ko god su zna­li i umje­li po­ku­ša­li da spa­se srp­sku rat­nu si­ro­čad od sa­svim iz­vje­snog i te­ško shva­tlji­vog bru­tal­nog umi­ra­nja”.
– Svo­jim do­la­skom ov­dje opo­vr­ga­va­te sve one ko­ji sma­tra­ju da sa raz­li­či­tih, ma­nje ili vi­še vi­dlji­vih po­zi­ci­ja, mo­gu uma­nji­va­ti ili, pak, sla­vi­ti uža­se Dru­gog svjet­skog ra­ta na ovim pro­sto­ri­ma. Hra­bri ste, jer je da­nas u Hr­vat­skoj hra­brost ja­sno i gla­sno osu­di­ti NDH kao naj­cr­nje do­ba u hr­vat­skoj isto­ri­ji – do­da­la je ona.
Me­đu pre­ži­vje­lim lo­go­ra­ši­ma na sku­pu je bi­la i Da­ni­ca Pra­šta­lo ko­ju su rat­na stra­da­nja vo­di­la kroz si­sač­ki lo­gor.
– Čo­vjek ni ži­vo­ti­nji ne bi ra­dio ono što su na­ma ra­di­li. Naj­go­ra je bi­la glad; ima­li smo bro­je­ve na kar­to­nu ko­ji nam je vi­sio na ka­na­pi­ma oko vra­ta, ali smo ih po­je­li... Hra­na je uvi­jek bi­la vru­ća ili pre­sla­na, pa smo svi ima­li ra­ne po usti­ma, a ka­ko ni­je bi­lo vo­de, bi­li smo i žed­ni – pri­sje­ća se biv­ša lo­go­ra­ši­ca.
Na sku­pu je bi­la i Do­bri­la Ku­kolj, pred­stav­ni­ca Udru­že­nja lo­go­ra­ša iz Ba­nja­lu­ke, ko­ja se pi­ta za­što se na tom mje­stu sa­hra­nje­noj dje­ci ne po­sve­ću­je ve­ća pa­žnja.
– To su na­ša bra­ća i se­stre. Žao mi je što ne­ki na­sto­je da sje­ća­nja na njih od­u­mru. Mi ko­ji smo to sve pre­ži­vje­li že­li­mo da se na­še pri­če ne uni­šte i ne za­bo­ra­ve – is­ta­kla je ona.
Me­đu pri­sut­ni­ma su bi­li i gra­do­na­čel­ni­ca Si­ska Kri­sti­na Ikić Ba­ni­ček, do­žu­pan Si­sač­ko-mo­sla­vač­ke žu­pa­ni­je Bo­ro Rk­man, čla­no­vi lo­kal­nih vije­ća srp­ske na­ci­o­nal­ne ma­nji­ne, di­plo­ma­te Sr­bi­je iz Za­gre­ba, kao i uče­ni­ci za­gre­bač­ke Srp­ske pra­vo­slav­ne gim­na­zi­je, za­klju­ču­je se u sa­op­šte­nju.
(RTS)