Prof. dr Aleksandar Milanović, sa Filološkog fakulteta u Beogradu, održao je zanimljivo predavanje „Rešetar kao njegošolog” u knjižari Matice srpske – Društva članova u Crnoj Gori, u Podgorici, koje je upriličeno u okviru manifestacije „Dani Matice srpske”. Urednik i moderator predavanja bio je doc. dr Goran Radonjić.
- Sudbina Milana Rešetara može simbolički biti značajna za sudbinu srpskog naroda u Crnoj Gori, te stoga ovu temu nijesam slučajno izabrao. On je jedan od najznačajnijih srpskih filologa i jedan od najsrećnijih spojeva naučnika koji se bavi jezikom i naučnika koji se bavi književnošću u jednoj osobi. Rešetar je rođeni Dubrovčanin koji se čitavog života izjašnjavao kao Srbin katolik, što danas djeluje prosto nemoguće – kazao je uvodeći u priču Milanović. On je dodao da je Rešetarovo ime u nauci počelo da blijedi nakon njegove smrti upravo zbog toga što se tako izjašnjavao.
- On je bio svjestan da je u ulozi „posljednjeg Mohikanca” jer je bio pripadnik zajednice koja nestaje. Priredio je deset izdanja „Gorskog vijenca”, a njegovi sudovi su postali nulta tačka izučavanja Petra Drugog Petrovića Njegoša. On je pionir njegošologije. Nema njegošologije bez Rešetara – kazao je, između ostalog, prof. dr Aleksandar Milanović. On je pojasnio da je Milan Rešetar nastojao da što autentičnije predstavi Njegošev rukopis, te da je uz izdanje „Gorskog vijenca” donosio i rječnik koji je neophodan za puno razumijevanje i tumačenje teksta.
- Mnoga Rešetarova tumačenja Njegoševih mutnih, nejasnih stihova prošla su test vremena. Naravno, ima i rješenja koja su odbačena, ali proporcionalno posmatrano, njih je manje u odnosu na ova koja su se održala – kazao je on. Milanović je istakao da su ta odbačena Rešetarova rješenja posljedica toga što on nije dovoljno poznavao crnogorske, lokalne dijalekatske slike.
- Nema Njegoša bez slavinizama, a Rešetar je vukovac. Naročito je zanimljivo kako takav vukovac posmatra ono „nevukovsko” u Njegoševom tekstu. Njegoš je dobro prošao u tumačenju svog prvog značajnijeg tumača. Dobro je protumačen. Veliki dio komentara, tumačenja, ocjena, stoji i danas. Ni jedan pionir nije mogao ponuditi bolje polazne osnove od Rešetara. Sve kasnije ispravke i kritike, čini mi se, da više idu u slavu Rešetarovu, nego na nivo nekakvog kažnjavanja ili osude. Dakle, toliko malo toga je ispravljeno da se mora uočiti disproporcija. Birajući Njegoša za svoje naučno istraživanje čini mi se da se Rešetar potvrdio kao pripadnik korpusa koji sada na mnogim stranama osporavaju – kazao je, između ostalog, Milanović.
Organizatori predavanja su Studijski program za srpski jezik i južnoslovenske književnosti, Ambasada Srbije u Crnoj Gori i Matica srpska - Društvo članova u Crnoj Gori. Nakon predavanja publika je postavljala pitanja prof. Milanoviću, iz čega se razvio više nego zanimljiv razgovor.
Prof. dr Aleksandar Milanović održao je istog dana i predavanje u Nikšiću, na Filološkom fakultetu, gdje je govorio na temu „Pogled na 1847. godinu iz drugačijeg ugla”.A.Ć.


Dubrovnik i jezik

Milan Rešetar (Dubrovnik, 1860 - Firenca, 1942), bio je srpski filolog iz Dubrovnika i jedan od poznatijih predstavnika dubrovačkih Srba rimokatoličke vjeroispovijesti. Gimnaziju je završio u rodnom Dubrovniku, a slovensku i klasičnu filologiju u Beču i Gracu. Na osnovu studije „Dubrovačka dokumenta od XIII-XV vijeka” 1895. godine postaje docent slovenske filologije na Filozofskom fakultetu u Beču. Od 1919. radi na Filozofskom fakultetu u Zagrebu gdje je penzionisan 1928. Poslednje godine života provodi u Firenci. Bio je član Srpske kraljevske akademije od 1940. godine. Posebno su značajne njegove studije iz dijalektologije i istorije srpskog jezika. U svojoj pristupnoj besjedi Srpskoj kraljevskoj akademiji, pred kraj svog života, Milan Rešetar nedvosmisleno iznosi svoj pogled na jezik Dubrovnika i dubrovačke pisane zaostavštine, podvlačeći: „Meni su Srbi i Hrvati jedan narod pod dva imena, pa mi je zato Dubrovnik srpski i hrvatski. Ali ko dijeli srpsko od hrvatskoga mora priznati da je Dubrovnik po jeziku uvijek bio srpski”.