Predavanje Aleksandra Petijevića, višeg kustosa Muzeja Vojvodine iz Novog Sada, na temu „Patrijarh Josif Rajačić” izazvalo je veliku pažnju publike na ,,Trgu od ćirilice”. Petijević kao vrsni istraživač i plodni pisac koji skuplja i objavljuje stariju srpsku izvornu građu, rediguje i priređuje više posebnih izdanja u ustanovi u kojoj radi, preksinoć je pokazo da je plodan i inspirativan govornik čija riječ i informacija stižu na pravu adresu.
Temeljnom analizom relevantnih istorijskih djela predstavio je zanimljivu ličnost patrijaha Josifa Rajačića (1785-1861), ukazujući na niz pojedinosti od koji je satkan oreol visokog crkvenog velikodostojnika koji je bio karlovački mitropolit i patrijarh srpski. Rajačićevo svjetovno ime bilo je Ilija, a monaški čin primio je u manastiru Gomirje. Nakon uprave Gomirjem od 1812. do 1828, Rajačić je 1829. godine od mitropolita Stefana Stratimirovića hirotonisan u karlovačkoj Sabornoj crkvi za episkopa dalmatinskog, istrijskog, dubrovačkog i albanskog, te je u prinadležnost dobio gradove Zadar, Šibenik, Drniš Skradin, Dubrovnik, Herceg Novi, Kotor i Budvu.
- Njegovim ustoličenjem započelo je novo razdoblje u životu Dalmatinske eparhije, kazao je Petijević, dodajući da je kao dalmatinski episkop Rajačić počeo da radi na osnivanju Bogoslovske škole u Šibeniku i u više navrata preduzimao mjere kojim bi doprinio opstanku srpske škole u Dubrovniku.
Kraljev namjesnik tražio je od Rajačića da se iz crkava povuku ruske bogoslužbene knjige, a da se za potrebe eparhije štampaju nove u Beču i Pešti.
- Da bi to izbjegao Rajačić je namjerno iznio previsoku cijenu za štampanje tih knjiga. Digao je glas protiv prelaska pravoslavnih na uniju, odbijajući da se iz matičnih knjiga krštenih brišu imena lica koja su prešla na uniju. Zbog takvog stava, on je ubrzo i uklonjen iz Dalmatinske eparhije – pojasnio je Petijević.
Odlukom austrijskog cara Rajačić je 1842. godine izabran za mitropolita, u vrijeme kada su se počeli zaoštravati odnosi između Mađara i slovenskih naroda koji su živjeli u monarhiji. Rajačić se kao novi član Gornjeg doma istakao svojim govorom, kojim je ustao u zaštitu srpskog naroda, njegove crkve i škole. Činjenice iznijete u Petijevićevom predavanju potvrdile su ulogu Rajačića u 1848. godini kada je talas građanske revolucije zahvatio većinu zemalja u Evropi. Ti događaji su zbunili vodeće Srbe, pa je Rajačić uputio cirkular episkopima i narodu kojim je tražio da se čeka i miruje. Po želji naroda donio je odluku o održavanju narodne skupštine na kojoj će narod odlučiti o svojoj političkoj sudbini.
- Na skupštini održanoj od 1. do 3. maja u Karlovcima proglašeni su Srpska Vojvodina i srpska Patrijašija; carski graničarski pukovnik Stevan Šupljikac izabran je za vojvodu, a mitropolit Rajačić uzvišen u zvanje patrijarha - kazao je Petijević.
Z.ŠAKOTIĆ
Uvršten u red barona
Patrijarhov rad na crkvenom i kulturnom-prosvetnom planu bio je veoma uspješan i u posljednjoj deceniji njegovog života, uprkos bolesti i nemoći. Veliki doprinos patrijarh je dao osnivanju Srpske crkvene opštine u Beču, a s pravom je opominjao bogate građane da ne zaborave na duh pravoslavne umjetnosti. U decembru 1860. godine ukinuto je Vojvodstvo i pripojeno Ugarskoj. Ostarjeli patrijah uputio je protest caru Francu Josifu. Da bi utješio starog patrijarha carska kacelarijaje njega i njegove sinovce uvrstila je u red barona.
Komentari
Komentari se objavljuju sa zadrškom.
Zabranjen je govor mržnje, psovanje, vrijedjanje i klevetanje. Nedozvoljen sadržaj neće biti objavljen.
Prijavite neprikladan komentar našem
MODERATORU.
Ukoliko smatrate da se u ovom članku krši Kodeks novinara, prijavite našem
Ombudsmanu.
)){kind=small}
