- Piše: Dejan Mirović

Aleksandar Vučić je sa Avdulahom Hotijem, u prisustvu Donalda Trampa, 4. septembra u Bijeloj kući zaključio sporazum pod nazivom Ekonomska normalizacija (Vašingtonski sporazum). Sporazum je zaključen u uobičajenoj formi, koja se prema akademiku Čavoškom, koristila od Vestfalskog mira 1648. do XIX vijeka kada ugovorne strane nisu željele (ili mogle zbog geografske udaljenosti) da stave zajednički potpis na dokument. Vašingtonski sporazum nije ekonomski sporazum. Otvaranje kancelarije američke IDFC u Beogradu i pominjanje budućih autoputeva između Prištine, Merdara i Niša su, u suštini, samo pismo o namjerama.

Mini-šengen koji se pominje u Vašingtonskom sporazumu omogućava nesmetano putovanje Albanaca sa Kosova, Sjeverne Makedonije i Albanije, ali ne i Srba iz Crne Gore i Republike Srpske. Priznanje diploma izjednačava 200 godina stari Beogradski univerzitet sa oko 20 godina starim privatnim fakultetima na Kosovu.

Prema Vašingtonskom sporazumu, Amerikanci preuzimaju upravu nad energetskim sistemom Gazivode koji se prostire i na teritoriji uže Srbije. Srbija se obavezuje da će kupovati zapadne energente iako su oni skuplji od ruskih. Srbija se obavezuje da neće koristiti kinesku tehonolgiju G5 iako je Vučić samo 6 mjeseci ranije uputio pismo kineskom predsjedniku („brate Si”) u kojem se zaklinje na „vjekovno i čelično prijateljstvo”. U Vašingtonskom sporazumu se Priština obavezuje da će poštovati svoju sudsku odluku u vezi sa zemljištem u okolini Manastira Dečani. Srbija se obavezuje da će nastaviti da isplaćuje oko milion eura godišnje iz budžeta Jevrejskoj zajednici. Srbija se obavezuje da će uticati na Rusiju (i druge države) da izmijeni svoj Zakon o zabrani homoseksualne propagande. Srbija se obavezuje da će proglasiti Hezbolah za terorističku organizaciju iako se on zajedno sa ruskom vojskom bori protiv ISIL-a u Siriji. Srbija se obavezala da će otvoriti ambasadu u Jerusalimu uprkos Rezoluciji SB UN iz 1967. i Rezoluciji GS UN iz 2017, kao i protivljenju EU. Gvatemala i SAD su inače jedine države na svijetu koje su otvorile ambasadu u Jerusalimu.

Vučić je pristao na jednogodišnje zamrzavanje lobiranja za povlačenje priznavanja Kosova. Priština se obavezala da u istom roku neće podnosti molbu za članstvo u UN. Egzegetičko tumačenje Vašingtonskog sporazuma pokazuje da se Srbija obavezala da neće sprečavati Kosovo da uđe u UN i da ta obaveza odmah stupa na snagu, kao i da nije ograničena jednogodišnjim rokom.

Prema Povelji UN-a, sve države članice ove organizacije dužne su da međusobno poštuju teritorijalni integritet i granice i kada nemaju diplomatske odnose. Dakle, Vašingtonski sporazum je pravno obavezujući ugovor, sa odloženim rokom od jedne godine, kojim je Srbija de iure priznala Kosovo. To je i dvostrani ugovor zaključen u uobičajenoj formi, uz posredstvo treće strane ili SAD.

Vašingtonski sporazum je djelimično izmijenjen Išingerov plan iz 2007, koji je odbacio tadašnji premijer Koštunica i koji se zasniva na ugovoru između dvije Njemačke iz 1972. Takođe, Vašingtonski sporazum ima dejstvo i za treće strane, odnosno on sadrži antiruske, antikineske i antiarapske odredbe.

Prema akademiku Bartošu, primjena ugovora u praksi pokazuje njegovu svrhu. Priznanje Kosova od strane Izraela pokazuje da je svrha Vašingtonskog sporazuma članstvo Kosova u UN.

Vučić je potpisivanjem neustavnog Vašingtonskog sporazuma uspio da uradi ono što nisu mogli Turska, Broz i NATO, jer se Srbija dobrovoljno odrekla Kosova. U Vašingtonskom sporazumu nema Rezolucije 1244 i on je zato protivan međunarodnom pravu.

Vučić izgleda nije poveo šefa protokola u Vašington. Zato su planetu obišle slike njegovog ponižavajućeg sjedenja pred američkim predsjednikom Trampom. Ironična reakcija portparola ruskog Ministarstva spoljnih poslova na to, Zaharove, izazvala je žestok napad Vučića na „one koji su postavili” Zaharovu i na rusku politiku koja je navodno „primitivna”. Na taj način Vučić je pokazao da vodi sličnu spoljnu politiku kao Marković i Đukanović. U susretima sa američkim vrhom ide ispod granice ljudskog dostojanstva, rusku politiku ocjenjuje kao primitivnu.

Ovakva neotitoističko-kriminalna ideologija Beograda i Podgorice, koja ima za cilj ostanak na vlasti po svaku cijenu, ponekad dobija i karikaturalne oblike poput klicanja zloglasnom upravniku Golog otoka Kapičiću na mitingu DPS-a i uvredljivih srbofobnih pjesama pjevanih ispred Doma borca protiv kriminala – Dritana Abazovića.

---