HERCEG NOVI – Prva faza sanacionih radova na zadužbini „Duković“, koja je počela u septembru, teče predviđenom dinamikom. Radovi na obnavljanju jedne od najljepših zadužbina grada, čekani su decenijama, a njihovo okončanje predviđeno je za kraj godine.
Radovi su vrijedni približno 100.000 eura. U trospratnoj kući, površine od oko 250 kvadrata, planirana je izgradnja višenamjenske sale, poslovnih prostorija i memorijalne sobe. Kada objekat bude završen i u punoj funkciji, od njegovog izdavanja ostvarivaće se dovoljno sredstava za održavanje ali i nastavak stipendiranja mladih Novljana, što je bila volja ostavioca zadužbine.
Prije početka radova, završen je projekat koji je radila arh. Snežana Dulović, a krajem aprila prošle godine SO Herceg Novi donijela je odluku o oslobađanju plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta. Fondacija „Aleksandar Duković“ dobila je građevinsku dozvolu, a s obzirom na to da je objekat registrovan kao kulturno dobro, iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara dobijena je i saglasnost za rekonstrukciju i obnovu.
Inače, Fondacija „Aleksandar Duković“ jedan je od rijetkih zadužbinskih odbora koji redovno funkcioniše, a njene djelatnosti se prvenstveno zasnivaju na poštovanju testamenta i želja ostavioca Elize Lombardić, rođene Duković.
Novac za finansiranje školovanja učenika i studenata stiže iz Trsta, gdje se nalazi imovina Fondacije „Duković“, stanovi i poslovni prostor koji se izdaju u zakup. Aleksandar Duković bio je potomak čuvene porodice koja se bavila pomorskom trgovinom. Njagova ćerka Elizabeta je nakon smrti supruga Velimira Lombardića, osnovala zadužbinu, dajući joj ime pokojnog oca, kojoj ostavalja cijelo svoje imanje u Trstu i Firenci, jednako kao i imovinu naslijeđenu od supruga Velimira, te zasniva Fond namijenjen obrazovanju mladih Srba oba pola.
U ovaj Fond trebalo je da se slivaju sredstva od pet zgrada i oko 25.600 m2 zemlje u Herceg Novom, kao i dio prihoda od dvije zgrade u Trstu. Ta imovina je isprva bila ekproprisana, a potom 1948. godine na zahtjev tužioca FNRJ, predsjedništvo crnogorske Vlade ukida tu odluku, a narodni odbor Opštine Herceg Novi, formira UO, sa zadatkom da se stara o imovini zadužbine. Tako je i otpočeo proces nenamjenskog trošenja sredstava zadužbine, a nepokretna imovina se iz godine u godinu smanjivala. Vrhunac je bila predaja zemljišta i kuće na Toploj, 90-ih godina, preduzeću Prvoborac i to za izgradnju stambeno poslovnog prostora za tržište.
Ne mireći se sa ovakvim tretmanom, grupa građana, članova UO, počinje „rat” sa lokalnom samoupravom, pa 1990. godine, zadužbina biva upisana u registar spomenika kulture na Cetinju. Sudski sporovi trajali su deceniju, a UO je uspio povratiti dio zadužbinskih sredstava, ali i izgubiti dio zemlje. Slična situacija dešavala se u Italiji na diobi 1985. godine, kojoj nije prisustvovao niko iz Opštine Herceg Novi. UO te zadužbine, sada je usmjeren na stvaranje uslova za osposobljavanje ruiniranog zdanja u Risanskoj ulici, a od 1989. godine ispunjava želju darodavca o stipendiranju učenika i studenata.
K.M.
)){kind=small}
