-PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ

Nije veliki broj političara iz srpske prošlosti kojima je pošlo za rukom što i Tomi Vučiću Perišiću. Od običnog siromaha i sluge kneza Miloša, on se uzdigao u jednu od najmoćnih političkih figura novovjekovne srpske države i bio jedan od njenih najbogatijih ljudi. Kako je to teklo, na vrlo uspješan, sveobuhvatan i dopadljiv način u svojoj knjizi „Toma Vučić Perišić“, opisao je dr Radomir J. Popović, jedan od najznačajnih predstavnika srednje generacije srpskih istoričara. Sastavljena od pet hronološki povezanih poglavlja, Popovićeva knjiga sadrži i poglavlje „Gospodar i sluga“, u kome je objašnjena Vučićeva potčinjenost Milošu, a čiji ćemo jedan dio prezentovati kroz ovaj feljton, zajedno sa onim stranicama knjige koje govore o Vučićevom djetinjstvu i mladosti, i njegovim ustaničkim danima. Činimo to uz odobrenje autora i saglasnost izdavača ove vrijedne knjige – beogradskog „Službenog glasnika“ i Istorijskog instituta Beograd, koji su je zajedno objavili 2003. godine.
Dr Radomir J. Popović rođen je 1969. u Bogatiću.Studije istorije je završio na Filozofskom fakultetu u Beogradu, gdje je magistrirao i doktorirao. Zaposlen je u Istorijskom institutu Beograd. Proučava političku, društvenu i kulturnu istoriju srpskog naroda u 19. vijeku. Pored ove objavio je knjige: Osnovna škola u Badovincima 1843–1998; Avram Petronijević; L. Aresnijević Batalaka, Život i priključenija Karađorđa (priređivač); Protokol i Registar Šabačkog magistrata 1808–1812. (priređivač).
Preci Tome Vučića Perišića porijeklom su iz sela Šahovića kod Bijelog Polja, odakle su se u drugoj polovini 18. vijeka, navodno zbog tuče sa Turcima, doselili u gružansko selo Gornju Vrbavu. Vučićev otac Periša i majka Stana živjeli su u zajednici s Perišinim bratom Pavlom. U toj kući je rođen Melentije 1776. godine, Pavlov sin, potonji vraćevšnički arhimandrit i prvi srpski mitropolit.
Međutim, za vrijeme rata Austrije protiv Turske 1788–1791. godine, poznatijeg kod nas kao Kočina krajina, Vučićevi roditelji napustili su Šumadiju i krenuli su s ostalim stanovništvom u zbjeg.
Vučić je rođen u Bariču, u zbjegu. U vezi s godinom rođenja postoje različita mišljenja. U literaturi je najčešće korišćen Milićevićev podatak, prema kojem je on rođen 1787/1788. godine. Ilija Garašanin kazivao je sinu Milutinu da je Vučić oko sedamnaeste godine pošao u školu, ali je školovanje prekinuo zbog početka ustanka, što upućuje na to da je rođen oko 1787. godine. Kada Sima Milutinović Sarajlija piše o početku Vučićevog školovanja, navodi da je 1804. godine imao 15 godina, pa je, prema tome podatku, rođen 1789. godine, iako u istom tekstu piše da je rođen na početku austrijsko-turskog rata. Na osnovu navedenih činjenica proizilazi da je Vučić rođen između 1787. i 1789. godine. Premda su podaci o godini rođenja različiti, zajednička im je tvrdnja da je Vučić rođen na početku austrijsko-turskog rata. Tako pišu Sima Milutinović Sarajlija i Milan Đ. Milićević. Pošto je ovaj rat počeo februara 1788. godine, ta godina se može smatrati godinom Vučićevog rođenja.
Na krštenju je ime dobio po svetom Tomi, koji se praznuje 16. oktobra, ali na osnovu te činjenice ne može se tvrditi da je rođen tog dana. Po ocu Periši se prezivao, a Vučićem je prozvan prema raširenom narodnom vjerovanju da će tim imenom biti spasen od bolesti i zlih demona. U početku se potpisivao kao Vuk Perišić, a kasnije je nadimak ravnopravno upotrebljavao s krštenim imenom.
Vučić je imao četiri sestre. Jedna od njih, Janglika, bila je udata za Obrada Pervizovića Radosavljevića u Velikim Krčmarima, a druga je živjela u Bečevici u Gruži. Za preostale dvije njegove sestre nijesmo utvrdili imena i mjesta gdje su bile udate.
Prema legendi, Vučić je turskog porijekla. Prvi pomen o tome nalazi se u spjevu Ivana Sokolovića, a drugi u memoarima Bartolomea Kuniberta. Opisujući sukob Vučića s majkom Stanom, Kunibert je zapisao Stanine riječi: „Tvoje ćudi potvrđuju opštu poviku da si sin Turčina.“ Pošto podaci potiču od lica koja su neblagonaklono sudila o njemu, a pisani su u politički osjetljivom vremenu, prije će biti da su ovi pisci izveli zaključak na osnovu Vučićevog nasilništva, koje ih je podstaklo da ga optuže da je Turčin. Sokolovićevu i Kunibertovu tvrdnju prihvatili su Slobodan Jovanović i Dragoslav Stranjaković, ali ni njihova tumačenja nijesu prihvatljiva.
Poslije završetka rata 1791. godine Vučićeva porodica vratila se iz Srema i nastanila se u Vučkovici, u Gruži. Poslije očeve smrti majka mu se preudala. Očuh Luko doselio se na porodično imanje, ali je poslije sukoba sa svojim slugom zadobio povrede, od kojih je vjerovatno preminuo u ljeto 1820. godine. I Stana je završila tragično. Knez Miloš u pismu podsjeća Vučića da je on sin „baba Stane koja je vrat s kruške slomila“. Posmrtni ostaci Vučićevih roditelja sahranjeni su juna 1832. godine u porti crkve u Čestinu.
(NASTAVIĆE SE)