-Piše: Milan Mišić

Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske dobilo je u srijedu novog premijera. Nek mu je sa srećom.

Boris Džonson je doduše jednom rekao da su mu šanse da se useli u Dauning strit broj 10 – sjedište vlade i rezidenciju premijera – slične šansama da se Elvis Prisli pronađe na Marsu – ali nikad ne reci nikad.

Posle ostavke premijerke Tereze Mej, umjesto da se raspišu vanredni izbori, Konzervativna partija je odlučila da samo zamijeni lidera, koji po automatizmu postaje novi predsjednik vlade. Džonson je tako postao premijer zahvaljujući tome što je na internim izborima, gdje se izjašnjavalo 159.320 onih koji redovno plaćaju partijsku članarinu, dobio 92.153 glasa, dvostruko više od rivala Džeremi Hanta.

Ujedinjeno Kraljevstvo inače ima 66 miliona stanovnika. Toliko o tamošnjoj demokratiji, odnosno „volji naroda”.

Prvi premijerski radni dan Džonson je počeo s rejtingom od 42 odsto (koliko već dugo ima i njegov prijatelj sa druge strane „bare” Donald Tramp) – što znači da 58 odsto ostrvskih podanika kraljice Elizabete ima loše mišljenje o njemu.

Mediji su požurili da ga proglase za „britanskog Trampa”, navodeći u prilog tome neke karakterne sličnosti: i Džonsona odlikuju sklonost ka laganju, intelektualna lijenost, urođena neozbiljnost, dekoncentrisanost i razmetljivost.

Razlike su međutim veće od sličnosti: Najprije, Džonson ima solidno političko iskustvo. Osam godina je bio gradonačelnik Londona i skoro deceniju član parlamenta (od toga dvije godine šef diplomatije).

Prije toga je bio kolega novinar. Počeo je u „Tajmsu”, odakle je najuren kad je otkriveno da je izmišljao izjave sagovornika. Zahvaljujući dobrim vezama, zaposlio se u „Telegrafu” koji ga je poslao za dopisnika iz Brisela, da izvještava o Evropskoj uniji.

Kolega ga pamte kao druželjubivog: volio je da sa svima popije piće (ali ne i da plati turu). U svojim izvještajima je često koristio izmaštane činjenice i kao takav bio u svoje vrijeme nepriznati rodonačelnik „lažnih vijesti”.

Potiče iz dobrostojeće, ali za razliku od Trampa, ne i tajkunske porodice. Pošto je rođen u Njujorku, ima i britansko i američko državljanstvo.

Njegov glavni problem su okolnosti u kojima je preuzeo kormilo: usred najveće krize u novijoj istoriji Ujedinjenog Kraljevstva, koje se prije tri godine tijesnom većinom izjasnilo za izlazak iz EU, a sada je zapanjeno saznanjima koliko će to da košta.

Džonson je u značajnoj mjeri doprinio ovoj secesiji koja je u međuvremenu postala veoma haotična: sporazum koji je Tereza Mej postigla sa Briselom o razvodu parlament je čak triput odbio. Rok za razdvajanje koji je istekao u martu pomjeren je za kraj oktobra, a da u Londonu još nema konsenzusa oko toga da li će izlazak biti „mek” ili tvrd, odnosno koju mjeru veza će Ujedinjeno Kraljevstvo zadržati sa EU.

Džonson je već prvog dana zamijenio polovinu ministara iz prethodnog kabineta, okruživši se tvrdim „bregzitovcima”. Obećao je da će 31. oktobar po svaku cijenu biti dan razvoda, ali kako će za to da obezbijedi parlamentarnu većinu niko ne vidi.

Opet su na stolu razne opcije, od novih izbora do novog referenduma. Izvjesno je jedino da je za izvlačenje nekog zeca iz šešira Džonsonu na raspolaganju manje od sto dana.

(Autor je bivši glavni i odgovorni urednik „Politike'”)