U zavisnosti od klimatskih prilika, polovinom do kraja januara u južnim predjelima Crne Gore najčešće počinje prvo pčelinje leglo. Temperaturne prilike su tokom decembra ali jednim dijelom i januara bile iznad prosječnih što je uslovilo povećanu aktivnost pčela kao i potrošnju hrane. Zbog takvih uslova neophodno je da pčelari intervenišu dodavanjem šećerno-mednih pogačica onim pčelinjim društvima, gdje nijesu sigurni da imaju dovoljno hrane, kaže mr Nebojša Veličković iz Savjetodavne službe u biljnoj proizvodnji čije je sjedište u Bijelom Polju.
Na većim temperaturama matica počinje da zaleže jaja a pčele da njeguju leglo. Na taj način u košnicama povećava se potrošnja meda i polena, tj perge. Brojnost pčela u januaru i februaru i čistoća košnice pokazuje koliko uspješno su pripremljena pčelinja društva za prezimljavanje.
- Obaveze pčelara u narednom periodu svode se na kontrolu preostalih količina hrane, obezbeđenje utopljavanja i dobre ventilacije radi stvaranja povoljne mikroklime u košnici. U zimskim uslovima za odgajanje jedne pčele potrebno je sedam pčela (Fluri i Bogdanov). Tada pčele nemaju mogućnosti da unose nektar, cvijetni prah i vodu iz okoline. Novo leglo se odgaja uglavnom iz rezervi masnog tkiva pčele i manjim dijelom iz perge i meda. U sledećoj fazi razvoja kada započne manji unos polena i nektara, uz značajniji porast temperature i mogućnost unosa vode, jedna pčela njeguje 1,14-1,42 larve. U sledećem periodu svog razvoja, kada u prirodi ima dovoljno polena i svježeg nektara za razvoj, jedna pčela njeguje 3-4 larve. Rano leglo značajno može iscrpeti naročito slabija i srednje razvijena društva. To je naročito opasno za sjeverno područje gdje je februar a nekada i mart sa niskim temperaturama i većim brojem mraznih dana.
- Pčelinja društva početkom marta oslabe zbog uginuća dijela zimskih pčela koje su izložene naporima odgajanja zimskog legla i nedovoljnog broja mladih pčela izleženih do sredine marta. Takva društva nisu u stanju da maksimalno koriste polen i cvijetni prah sa prvih prolećnih cvjetova, da njeguju veće leglo niti da održavaju povoljnu mikroklimu u košnici. Ovakva situacija dovodi do sporijeg razvoja društva a slično stanje se često produži i do početka ili sredine aprila. Pri tome ne iskoristi se mogućnost matice u polaganju većeg broja jaja i obilje cvijetnog praha pa i nektara kojih u to vrijeme ima u prirodi – kaže on.
Veličković podsjeća da tokom januara i februara neophodno je vršiti kontrolu zaliha hrane u košnici, dodavati pogače sa većim procentom meda samo onim društvima koja nemaju dovoljne količine hrane. U kasnijem periodu u zavisnosti od područja na kome se nalaze pčele, kada je lijep dan treba očistiti podnjače, promijeniti vlažan papir za utopljavanje u košnicama i ukloniti eventualno uginula društva sa pčelinjaka. Ovo vrijeme treba iskoristiti da se pčelinjak očisti od svih nečistoća i pripreme pojilice. Pčelinje društvo dobro se razvija ako je zdravo, ima dobru maticu, dovoljan broj pčela, dovoljne zalihe hrane i vode, kvalitetno saće i satne osnove za njegovu izgradnju.
- Kvalitetna matica omogućava pčelinjem društvu uspješno prezimljavanje, brz razvoj i brojnost pčela u košnici. Jačina pčelinjeg društva je posle matice najznačajniji faktor brzog prolećnog razvoja.
Dobro njegovana larva daje kvalitetniju i produktivniju pčelu za razliku od slabo hranjene. Društva koja su iz zime izašla sa manjim brojem pčela po pravilu imaju maticu slabijeg kvaliteta ili su opterećene varoom odnosno nozemom. Istraživanja su pokazala da tokom januara i početkom februara oko 7.000 pčela učestvuje u odgajanju 1.000 pčela, a u vreme maksimalno povoljnih uslova kakvi mogu biti od sredine aprila, više hiljada pčela. Pčelinje društvo započinje leglo na osnovu svog praiskonskog instinkta za razmnožavanje uvažavajući okolinu u kojoj živi – zaključuje Veličković. M.N.


Slaba i jaka pčela

Krajem 19. vijeka ruski akademik Butlerov je utvrdio da pčela koja se odgaji u jakom društvu ima dužu rilicu, veći raspon krila, nosi preko 40 odsto više cvjetnog praha na nožicama, nosi znatno više nektara, živi 6 do 8 dana duže od one odgajene u slabom društvu. Žlijezde koje luče invertazu koja razlaže saharozu iz nektara na glukozu i fruktozu kod njih sazrijevaju od 15. do 18. dana za razliku od onih odgajanih u slabom društvu kod kojih se to dešava 25. i 26. dana.