Na lokalitetu Rimskih mozaika u Risnu u toku je konzervacija i restauracija novootkrivenih mozaika, pošto su Turistička organizacija Kotora i Istraživački centar antičke jugoistične Evrope Varšavskog univerziteta obezbijedili značajna finansijska sredstva.
Naime, početkom ove godine TO Kotor je, nakon dobijanja konzervatorskih uslova od Uprave za zaštitu kulturnih dobara, angažovala Centar za konzervaciju i arheologiju Crne Gore (CKACG) za izradu konzervatorskog projekta zaštite i prezentacije arheološkog lokaliteta „Ostaci antičke Vile sa mozaicima u Risnu”, koji je dobio potrebnu saglasnost.
Za sprovođenje konzervatorkih mjera TO Kotor je angažovala CKACG, a za rukovodioca radova imenovana je Jasminka Grgurević, konzervatorska savjetnica i restauratorka, Slavica Lomper, likovni tehničar, i Dragutin Radimir, slikar-konzervator.
Istraživački centar iz Varšave angažovao je konzevratore i magistre umjetnosti, Adama Macijevskog i Anu Paulinu Pszonku koji zajedno sa crnogorski konzervatorima sprovode konvervatorske mjere na projektu zaštite i prezentacije dijela arheološkog lokaliteta Rimski mozaici u Risnu.
– Radovi će trajati do 31. decembra ove godine i planirano je da se pripremljeni fragmenti direktno postave na podnu podlogu, na niveletu na kojoj su izvorno postavljeni, uz upotrebu originalnog veziva na osnovu probi koje će se izvesti tokom samih radova, na više karakterističnih mjesta. Za sve radove predviđa se upotreba prirodnih materijala u skladu sa originalnim rješenjem. Ovo možemo smatrati prvom fazom projekta, a ono što bi tokom iduće godine uslijedilo jeste rastauracija nedostajućih djelova mozaika važnih za sagledavanje optički čitljive cjeline i za njihovu valorizaciju. Druga faza biće tretirana novim projektom – kazala je „Danu” Emilija Radulović, koordinator lokaliteta u TO Kotor.
Ona je podsjetila da su tokom arheoloških radova izvođenih 2004. godine u Vili Hipnos Centar za arheološka istraživanja pri Varšavskom univerzitetu (Poljska) i stručnjak iz tadašnjeg Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture Kotor, došli do značajnih novih otkrića u Risnu. Ti radovi pružili su nove informacije o antičkim građevinama, njihovim funkcijama i hronologiji. Otkrivene su dvije prostorije, kao i dva crno-bijela mozaika od kojih je jedan bio posebno ukrašen sa centralnim predmetom romba, okružen bogatom geometrijskom dekoracijom. Novootkiveni mozaici su istraženi, dokumentovani, te u cilju njihove zaštite deponovani u prostoru Doma kulture u Risnu.
Tokom 2008. godine, TO Kotor pripremila je podloge za vraćanje novootkivenih mozaika, i nedugo zatim inicirala prenošenje mozaika na odgovarajuće mjesto na lokalitetu Rimski mozaici, budući da je prostor gdje mozaici bivaju neposredno poslije otkivanja deponovani, nije bio pogodan za njihovo dalje čuvanje zbog prodora atmosferskih voda, otvora na zidovima i bušotinama na betonskoj ploči iznad prostorije u kojoj su se nalazili. Tada su od strane Centra za konzervaciju i arheologiju Crne Gore, Područne jedinice Kotor, a na inicijativu TO Kotor kao institucije koja upravlja ovim lokalitetom, mozaici očišćeni, podignuti iz vode u kojoj su se nalazili, prenešeni na novu drvenu podlogu, odvojeni i označeni u kasetama ispod nadstrešnice na Rimskim mozaikama u Risni.
– Svjesni činjenice da mozaičke podove, radi prezentacije, valorizacije i dostupnosti za širu javnost, moramo vratiti u izvorni položaj, u proteklih par godina smo značajno radili na pripremi dokumentacije i finansijskih sredstava da ovaj jedinstveni arheološki lokalitet obogatimo sa još dva mozaika i time značajno doprinesemo daljoj prezentaciji i valorizaciji kulturnog nasleđa Risne, kao i cijele opštine – pojasnila je Radulovićeva. Ona je naglasila da je na inicijativu tadašnjeg direktora TO Kotor Mirze Krcića, njenu lično i specijalizovanog vodiča Rimskih mozaika Bosiljke Vuković, a u saradnji sa Janušem Reclavom ispred ICSJE Varšavskog univerziteta, pokrenuta ideja da novootkriveni mozaici budu vraćeni na svoje mjesto – u vilu, gdje zapravo i pripadaju.B.M.