Svjetski dan knjige i autorskih prava obilježen je u okviru Tribine „Riječ” Udruženja književnika Crne Gore u Podgorici. Svjetski dan knjige proslavlja se 23. aprila i to od 1995. godine kada je na Generalnoj konferenciji Uneska u Parizu donijeta ova odluka. Datum 23. april povezuje datum rođenja i smrti Migela de Servantesa i datum smrti Viljema Šekspira, dvojice klasika svjetske literature.
Uvodnu besjedu izgovorila je pjesnikinja Milica Kralj, urednica Tribine „Riječ”.
- Knjiga predstavlja univerzum. Otvorena knjiga prikazuje knjigu života, studiju duha mudrosti, otkrovenje i mudrost spisa. Knjiga je povezana sa simbolikom drveta, a ova dva simbola jedan pored drugog predstavljaju cjelokupni univerzum. U simbolici Svetog grala, knjiga može označavati potragu za izgubljenim riječima. U hrišćanstvu knjiga predstavlja apostole koji su podučavali i širili Riječ – kazala je Milica Kralj. Ona je dodala da je tokom istorije knjiga imala različite forme i bila pisana na različitim materijalima, koji su uslovljavali i morfološke preobražaje samog pisma.
- Do pronalaska štamparije knjige su se umnožavale prepisivanjem. Od pergamenta, koji potiče iz prestonice pergamske države, grada Pergama u Maloj Aziji, bijele i žute boje, prešlo se na papir. U manastirskim prepisivačkim radionicama pergament je pripreman i štavljen u krečnom rastvoru, koža se poslije toga sušila na dasci, potom je oštrim nožem sječena u tabake od kojih su se pravili svici i sveščice od kojih je šivenjem dobijana knjiga – kodeks. Da bi se redovi ispisivali ravno i da bi se održala ravna linija margine do čega se mnogo držalo. Pergament je „špartan” oštrim koštanim nožem – haraskalom. Pošto se do pergamenta teško dolazilo, stari prepisivači su nekad sastrugali stari tekst da bi ispisali novi. Često se ispod novog teksta nazirao stari. Ovakvi rukopisi su nazivani palimpsest, po grčkoj riječi palimpsestos, što znači ponovo strugati. Tako su izgubljeni mnogi značajni tekstovi – kazala je Kralj. Ona je istakla da se hartija u naše krajeve uvozila iz Italije.
- Zar ova tribina „Riječ” odnosno „Riječ četvrtkom” ne označava onu neprikosnovenu riječ nepristajanja na unaprijed određeno i zadatu marginu javnog djelanja? Tribina „Riječ”, odnosno književnost barake iliti katakombna književnost i nastala je kao izričit i neprikosnoven odgovor na krizna mjesta društvene stvarnosti. Da je knjiga opasna govore nam brojni primjeri iz književne istorije - primjeri cenzure, beščašća, represivnih političkih modela... Uostalom, zar bi knjige cenzurisali, spaljivali, uništavali i zabranjivali da književnost i pisac nisu opasni? Zar prvi kineski car Šu Huang Tia nije naredio da se spale sve knjige prije njega i da se izgradi Kineski zid, o čemu u eseju „Zid i knjige” piše neprikosnoveni Borhes. Pa i njega je vlast zbog političkog neslaganja odredila da radi kao činovnik u Ministarstvu za živinu – zaključila je Kralj. Književnik i književni kritičar Perivoje Popović izrazio je duboko uvjerenje u „moć i nadmoć knjige”.
- Knjigu svakog dana razapinju na krst, a ona svakim novim danom vaskrsava – kazao je Popović, dok je Todor Živaljević Velički istakao da je najveći korak čovječanstva učinjen onog trenutka kada je zapisana prva riječ „ne što je čovjek počeo zapisivati slova, već sebe”.
- Vjerujem da bi Borhes, koji je inače bio škrt u pominjanju, da je čuo za jedan narod i jednog monaha koji je pretopio slova u puščana zrna, pomenuo i našeg Njegoša – kazao je Bećir Vuković.A.Ć.


Učesnici tribine

Svjetski dan knjige i autorskih prava proslavili su pisci na Tribini, čitajući svoje nove rukopise: Božidar Denda, Slavojka Slava Vojinović, Sava Radulović, Perivoje Popović, Todor Živaljević Velički, Andrija Markuš, Ljubisav Bjelić Morački, Momo Milikić, Milojka Jovović, Slobodan Milić, Nikola Nenezić Čudesni, Radovan Radović, Vukić Garo Brajković, Slobodan Bećo Došljak, Dušica Pajović, Rajko Vuković, Slavica Dedić, Rajka Petrović Mugoša, Milan Rajović, Božo Vučić Božan i Bećir Vuković.