Zakonom o radu zaposleni su u obavezi da nedjeljno rade 40 sati, ali ta zakonska odredba često se krši u zdravstvenim ustanovama, ukazala je poslanik Demokratskog fronta (DF) Branka Bošnjak. Ona navodi da je članom 51 Zakona o radu propisano da „zdravstvena ustanova može da uvede rad duži od punog radnog vremena (dežurstvo), ako novim zapošljavanjem, uvođenjem rada u smjenama ili preraspodjelom radnog vremena, ne može da obezbijedi neprekidnu bolničku i vanbolničku zdravstvenu zaštitu“.

– Ovu odredbu Ministarstvo zdravlja Crne Gore i javne zdravstvene ustanove tumače tako da kontinuirano nameću obavezu ljekara da rade preko zakonski utvrđenog maksimuma propisanog za rad duži od punog radnog vremena propisanog zakonom. Dakle, ljekar zaposlen u zdravstvenoj ustanovi često je primoran da radi bez vremenskog ograničenja, na taj način se stavlja u ropski položaj jer je, bez obzira na svoju slobodnu volju, dužan da prinudno obavlja radne zadatke u obimu koji mu odredi poslodavac. U praksi se primjena člana 51 Zakona o radu ogleda kroz konstantno uvođenje obaveznog mjesečnog rada koje je duže od maksimalnog prekovremenog broja časova (40 časova) i koji za pojedine zdravstvene radnike iznosi preko 100 časova na mjesečnom nivou, čime se narušavaju njihova osnovna prava i slobode. Takođe, rad preko utvrđenog maksimuma iz člana 49 stav dva Zakona o radu u nekim zdravstvenim ustanovama nije čak ni plaćen – ukazuje Bošnjak.

Ona smatra da je u osnovi ovakva norma afirmisala i podstakla neodgovornost u upravljanju zdravstvenim ustanovama, nedonošenje srednjoročnih i dugoročnih strategija zapošljavanja i medicinske edukacije, a ljekare stavila u položaj povećane krivičnopravne odgovornosti uslovljene granicom biološke izdržljivosti pojedinca pri obavljanju radnih dužnosti.

– Postavlja se pitanje da li je društvenoodgovorno da specijalisti deficitarnih oblasti medicine, kao na primjer neurolozi, neurohirurzi, dječiji hirurzi, dežuraju i po 10 dana u mjesecu i da li se na taj način može obezbijediti kvalitetna „neprekidna bolnička i vanbolnička zdravstvena zaštita”. Da li zdravlje i bezbjednost i kvalitet pružene zdravstvene usluge treba staviti ispred finansijske racionalizacije afirmisanjem i legalizacijom prinudnog rada ljekara – pita Bošnjak.

Sa druge strane, ukazuje da neprekidnu zdravstvenu zaštitu direktori zdravstvenih ustanova mogu omogućiti u skladu sa važećim propisima sklapanjem ugovora o dopunskom radu.

– Takvim pristupom se ne bi spriječilo dalje angažovanje trenutno zaposlenih u zdravstvenim ustanovama, već bi se organizacija dopunskog posla zasnivala na principima ponude i tražnje na tržištu rada, te bi se plaćanje vršilo po već postojećim tarifama koje su i do 100 odsto veće od tarife koja se zaposlenima isplaćuje za prinudan rad mimo zakonskog maksimuma – kazala je Bošnjak.

M.S.

---

Narušena elementarna prava
Bošnjak navodi da je prinudni rad istorijski prošao kroz različite faze i postojao u različitim oblicima.

– Danas je u demokratskim društvima svaki prinudan rad nedozvoljen. Njime se narušavaju prava i slobode ne samo iz oblasti radnog prava nego i elementarna ljudska prava kao što su sloboda kretanja, sloboda odlučivanja, lično dostojanstvo, psihički integritet i zdravlje prinuđenog radnika, stoga smo predlažili da se član 51 Zakona o radu, koji se isključivo odnosi na zdravstvene radnike, briše i da se prekovremeni rad u zdravstvenim ustanovama uredi shodno ostalim odredbama Zakona o radu koje se odnose na sve ostale profesije – istakla je Bošnjak.