Romske i egipćanske porodice koje decenijama žive u naselju Brlja apeluju na nadležne u Opštini da napokon riješe brojne infastrukturne probleme s kojima se suočavaju. Brlja je smještena na samom ulazu u Nikšić iz pravca Podgorice, a izgradnjom obilaznice Brlja -Duklo njeno „lice“ prvo je što ugledaju brojni turisti. Naselje je u potpunosti neuređeno, a po karakteristikama samog terena u suštini je jedna velika rupa u kojoj se nalaze gomila raznog otpada i kućerci u kojima žive romske i egipćanske porodice. Naselje je formirano početkom 20. vijeka i kralj Nikola ga je, navodno, opredijelio za život Roma, ali i danas kao da je vrijeme u Brlji stalo, pa se, kako mještani kažu, stanje mijenja samo na gore. Sadrija Beganaj je istakao da u Nikšiću živi od 1958. godine, a da mu je Opština dodijelila kuću u Brlji 1989. godine i to kao privremeni smještaj. Danas, rekao je on, plaća porez na nepokretnost, jer je privremeni smještaj postao stalan, a život u Brlji nikad teži.
-Okruženi smo smećem i napuštenim barakama u kojima su, posebno ljeti, insekti i gmizavci. Stalno se nešto obećava, posebno pred izbore, ali se ništa ne radi. Postavljeni su bili kontejneri, ali neke od komšija nijesu mogli da plaćaju odvoz smeća, pa su ih makli. Zatrpani smo smećem, okruženi šipražjem, kao u kazamatu, rekao je Beganaj.
Nekoliko porodica poslednjih godina je od Opštine dobilo stanove, ali su njihovi objekti u Brlji ostali i u njih povremeno „svraćaju“, dok se neke barake urušavaju. Beganaj kaže da ne želi stan, već parče zemlje gdje će, iako je u godinama, ponovo sagraditi sebi krov nad glavom.
-Pristao bih i na to da svaki objekat u ovoj rupi sruše, raščiste teren i daju nam da iz početka gradimo i uređujemo. Jedino tako bismo imali iole normalne uslove za život, rekao je Beganaj.
U Brlji, odnosno kako mještani naglašavaju, u rupi, centralnom dijelu naselja, trenutno stalno živi pet porodica sa više od desetoro djece. Oni koji idu u školu moraju preći preko velike i divlje deponije, a u jesenjem periodu cesta poplavi pa i ne idu na nastavu.
Selma Uković kaže da ima troje djece, i da u Brlji više ne može da opstane.
-Ništa nam ne pomaže što se obraćamo i žalimo. Poneko svrati u ovo naselje, a uglavnom nas izbjegavaju. Djeca nemaju gdje iz kuće da izađu, jer je velika prašina, a na ulazu u naselje i deponija. Jedno od moje djece je bolesno od astme, a u naselju ih ima dosta s istim problemom. Želja nam je da što prije odemo odavde, rekla je Ukovićeva.
Na obodu Brlje, iznad centralnog dijela naselja, takođe živi šest-sedam romskih porodica. U pitanju su uglavnom deportovani iz Njemačke, koji su svojevremeno u Nikšiću napustili svoje kuće, ali su ih vlasti druge države vratile. Tim porodicama Opština je prije petnaestak godina na obo­du Br­lje do­di­je­li­la par­ce­le, gdje im je po­mo­gla da sa­gra­de objek­te. Me­đu­tim, kao ka­že Ha­lil, Mu­ra­to­vić je­dan od po­vrat­ni­ka, ni­je­dan od tih obje­ka­ta ni­je le­ga­li­zo­van.
-Zna­li smo da to ne­će ići baš la­ko, ali šta smo mo­gli, ne­gdje smo se mo­ra­li na­sta­ni­ti. Po­je­di­ni od nas su tra­ži­li u Op­šti­ni da le­ga­li­zu­ju svo­je ku­će, ali nam je pre­do­če­no da to ne mo­že sve dok se Br­lja ne ur­ba­ni­zu­je, a kad će to bi­ti ni­je­su nam mo­gli re­ći, ka­že Mu­ra­to­vić, do­da­ju­ći da su im grad­ske vla­sti pri use­lje­nju da­le usme­ne ga­ran­ci­je da ih iz tih obje­ka­ta bar dva­de­set go­di­na ni­ko ne­će ise­li­ti.
B.B.

Pro­jek­tom do le­gal­nih obje­ka­ta

„Rom­ska na­da“, re­kao je Mu­ra­to­vić, od­ne­dav­no je po­če­la an­ke­ti­ra­nje rom­skih i egip­ćan­skih po­ro­di­ca u svim nik­šić­kim na­se­lji­ma, a upit­ni­kom će do­ći do tač­nog po­da­tka ko­li­ko ima ne­le­gal­nih obje­ka­ta. Pro­je­kat no­si na­ziv „Po­dr­ška u le­ga­li­za­ci­ji ne­for­mal­nih obje­ka­ta rom­ske i egip­ćan­ske po­pu­la­ci­je“, a dio nov­ca za re­a­li­za­ci­ju do­bi­li su na kon­kur­su Ko­mi­si­je za ras­po­dje­lu di­je­la pri­ho­da od iga­ra na sre­ću.
-Za dva mje­se­ca će­mo ima­ti tač­ne po­dat­ke, a pre­ma do­sa­da­šnjim naj­vi­še ne­le­gal­nih obje­ka­ta u ko­ji­ma ži­ve Ro­mi i Egip­ća­ni ima u na­se­lji­ma „Bu­do To­mo­vić“ i Gra­ča­ni­ca. U Br­lji ni­je le­ga­li­zo­va­no de­vet obje­ka­ta, re­kao je Mu­ra­to­vić.

Ima vo­de, ali ne i pu­ta i ra­svje­te

Mje­šta­nin Br­lje Mir­sad Mu­ra­to­vić pred­sjed­nik je ne­vla­di­ne or­ga­ni­za­ci­je „Rom­ska na­da“ ko­ja po­vre­me­no kroz pro­jek­te po­ku­ša­va da po­bolj­ša sta­nje u tom na­se­lju. On je re­kao da je u tom re­jo­nu stal­no na­se­lje­no 19 rom­skih i egip­ćan­skih po­ro­di­ca, ali da ima još ne­ko­li­ko ko­je su u ino­stran­stvu. Kroz ne­ko­li­ko ini­ci­ja­ti­va, ka­zao je Mu­ra­to­vić, u na­se­lje je pri­je ne­ko­li­ko go­di­na do­ve­de­na vo­da, a lo­kal­na upra­va im je, ta­ko­đe na nji­hov za­htjev, sa­ni­ra­la put.
-Od glav­nog pu­ta do si­la­ska u Br­lju ima as­fal­ta, ali ne i kroz na­se­lje. Tu di­o­ni­cu lo­kal­na upra­va je na­su­la tam­po­nom, ali je sav po­sta­vlje­ni ma­te­ri­jal od­ni­je­la pr­va ki­ša, ta­ko da je put po­no­vo u ka­ta­stro­fal­nom sta­nju. Ne­ma­mo ra­svje­tu i to smo tra­ži­li da se po­sta­vi, ma­kar zbog dje­ce, po­seb­no u zim­skom pe­ri­o­du, re­kao je Mu­ra­to­vić.