- PIŠE: Igor Damjanović
O trenutnom stanju na dvoru gospodara države Montenegro možda i više od njegove lične histerije i preznojavanja govore nastupi gospodarevih ministara, poslanika, novinara, intelektualca i dvorskih analitičara. Kako se obračunati sa litijama, najmasovnijim narodnim buntom u novijoj istoriji Evrope u odnosu na broj stanovnika države, na čijoj bi savršenosti organizacije pozavidio i sam Mahatma Gandi, nerješiva je enigma za sve njih.
Pokušaji gospodarevih tajnih službi i dvorske kamarile da kompromituju i diskredituju litije završila se fijaksom regionalnog Apela 88, kontramitinga na Cetinju i periferiji Nikšića, te pokušajem da se zloupotrijebi solidan sportski uspjeh crnogorskih vaterpolista na Evropskom prvenstvu u Budimpešti. U ličnoj diskreditaciji možda i najviše su otišla dva Popovića, proslavljeni vaterpolista, dugodišnji poslanik - Andrija i poslednji laureat Njegoševe nagrade za književnost - Milorad.
Andrija Popović, zlatni olimpijac iz Los Anđelesa i poslanik Skupštine Crne Gore u tri mandata, pored već odavno bajatog titoističkog narativa o spoljnjem i unutrašnjem narativu, izjavio je da litije pravoslavnih vjernika imaju konačan cilj stvaranje teokratske države - „džamahirije”. On takođe smatra da vlast, koju je izgleda spreman da brani, odlučnije od gola reprezentacije SFRJ u Los Anđelesu 1984, „stvaranje džamahirije neće dozvoliti”.
Istorija ljudskog društva pamti samo jedan oblik državnog uređenja džamahirije, onu libijsku arapsku, koju je ustanovio pukovnik Moamer El Gadafi 1969. godine i za koju je položio svoj život 42 godine kasnije. Ako uprostimo stvari, Gadafijeva Libijska Arapska Džamahirija je po svom unutrašnjem uređenju i pristupu međunarodnim odnosima, bila varijanta sjevernoafričke SFRJ, od koje se suštinski razlikovala samo po toleranciji prema ispovijedanju vjere.
Upravo su snage NATO pakta, kojima je zaklet poslanik Popović, u operaciji „Odisejeva zora” 2011. godine srušile Libijsku Arapsku Džamahiriju. Gadafijevu sekularnu, svenarodnu socijalističku republiku zamijenili su marionetskom NATO državom, sa teokratskim uređenjem i šerijatom kao vrhovnim zakonom. Punih 8 godina od Gadafijeve smrti, libijske šerijatske pro- NATO vlasti kontrolišu ne više od dvadesetak procenata teritorije nekadašnje džamahirije, a od nekad ugledne i stabilne zemlje stvoren je prostor anarhije i građanskog rata, u kome je ponekad kompleksno identifikovati zaraćene strane.
Ne manje apsurdan od svog prezimenjaka poslanika Andrije, bio je Milorad Popović, poslednji laureat Njegoševe nagrade. Ponovio je odavno reciklirane fraze i narative o srpskoj agresiji i hegemoniji prema Crnoj Gori, koja kreće od vremena Svetog Save do današnjih dana, a litije pravoslavnih vjernika upoređuje sa Islamskom revolucijom u Iranu 1979. godine. Da nagrađivani crnogorski književnik o Islamskoj revoluciji zna više nego što poslanik Andrija Popović zna o džamahiriji, uvjeren sam da bi izbjegao poređenje.
Režim iranskog šaha Mohameda Reze Pahlavija po dužini vladavine, nepotizmu, korupciji i potpuno vazalnom odnosu prema SAD uporediv je sa režimom Mila Đukanovića. Mohamed Reza Pahlavi je u državnom udaru 1953. godine srušio, uz podršku CIA i Mi-6, demokratski izabranog premijera Mohameda Mosadeka, uveo je strahovladu tajne policije SAVAK i opljačkao milijarde narodnih para. Bio je toliko bahat da mu se ručak pripremljen u elitnom pariskom restoranu svakog dana dostavljao avionom u Teheran. Koliko to podsjeća na odmor Mila Đukanovića u najekskluzivnijim hotelima Dubaija i Majamija, procijenite sami.
Mohamed Reza Pahlavi 60-ih godina nametnuo je zakon koji građane SAD oslobađa svake odgovornosti pred iranskim zakonodavstvom. „Ako Amerikanac ubije psa u Americi, može da odgovara pred zakonom. Međutim, ako u Iranu ubije Iranca neće odgovarati. Naš šah Irance poštuje manje nego što se u Amerikanci poštuje pas” - bio je komentar imama Rukolaha Homeinija na sporni znakon, zbog koga je on prvo završio u zatvoru, a potom bio protjeran iz države. Nekih deceniju i po kasnije, tada već proslavljeni disident Homeini vratio se u Iran i stao na čelo svenarodne revolucije protiv jedne od najbrutalnijih tiranija tog vremena, revolucije koja će svoj islamski karakter poprimiti nešto kasnije.
Islamska revolucija je donijela brojne kvalitativne promjene iranskom društvu u odnosu na proameričku strahovladu šaha Mohameda Reze Pahlavija, kao što su ograničeni politički pluralizam, ekonomski rast, iskorijenjena korupcija, bolja socijalnu zaštita i pravednija raspodjela nacionalnog bogatstva. Predsjednik Irana ne može biti biran više od 2 puta uzastopno. Kada završi sa mandatom, iranski predsjednik nastavlja da vodi život običnog čovjeka. Mahmud Ahmadinedžad 10 godina se nalazio na čelu 80- milionskog Irana, a nakon silaska sa predsjedničke funkcije vratio se na posao univerzitetskog profesora i na posao svaki dan ide tramvajem. Da li je to moguće zamisliti u malenoj Crnoj Gori, u kojoj se Podgorica suočava sa policijskom opsadom, kada recimo Milo Đukanović ode kod frizera?

---