- Piše: Milan Mišić

Opet masovna ubistva u Americi, ovoga puta u dva uzastopna dana prošlog vikenda. U gradu El Paso, na samoj granici sa Meksikom, ubijena su 22 kupca u samoposluzi iz popularnog lanca „Volmart”. U Dejtonu, država Ohajo (grad u kojem je održana čuvena konferencija koja je zaustavila rat u Bosni) dan kasnije bilo je deset mrtvih (i 27 ranjenih), takođe ni krivih ni dužnih: stradali su jer su se u pogrešno vrijeme zatekli na pogrešnim mjestu.

I ovoga puta kao glavni krivac proglašena je laka dostupnost oružja u zemlji. Amerikanci su istinski „naoružani narod”. Tvrdi se da je u njihovom posjedu oko 390 miliona pušaka i pištolja (SAD imaju 329 miliona stanovnika), dovoljno dakle da se naoružaju svaki muškarac, svaka žena, svako dijete i da 70 miliona dugih i kratkih cijevi pretekne.

Tamo je pravo na slobodno nošenje oružja zagarantovano Ustavom (odredbom donijetom u drugo vrijeme i za druge svrhe), pa je, shodno tome, nabavka automata koji može da ispali sto metaka u minutu isto tako jednostavna kao i kupovina mobilnog telefona. A kad se ima, onda se i puca: u ovoj godini je po jedna pucnjava sa najmanje četvoro poginulih ili ranjenih evidentirana - svakog dana…

S tim što se najnoviji pogrom nevinih povezuje sa relativno novim fenomenom. Ubica iz El Pasa je naime prije svog bezumnog čina onlajn ostavio svoj „manifest” u kome govori o invaziji latinoameričkih imigranata na Ameriku – što previše liči na retoriku predsjednika Donalda Trampa.

Bio je to povod da se medijski dodatno osvijetli učinak Trampovih govora u kojima on ne baš mnogo uvijeno promoviše rasizam i „superiornost bijelaca”, što iz ličnih uvjerenja, što zbog toga što je to muzika za uši njegovih birača iz mahom ruralne Amerike, koji, kao gubitnici ne samo globalizacije, nego i američke industrijske transformacije, baš u Trampu vide svog spasitelja.

Ono što sugerišu mnoge analize je neveselo: lako dostupno oružje kombinovano sa radikalizovanim pojedincima, stvorilo je u zemlji novi fenomen: „domaći terorizam”. Od početka ovog vijeka zaokupljena borbom protiv džihadista raznih vrsta, Amerika je prenebregavala bujanje (desničarskog) ekstremizma na sopstvenom tlu.

On je naglo oživio posle izbora 2016, na kojima je Barak Obama postao prvi afroamerikanac u Bijeloj kući, što je, uz istovremeni procvat društvenih mreža, pospješilo širenje govora mržnje i svakojakih teorija zavjere.

Glavni problem američkih bezbjednosnih službi je međutim u tome što, za razliku od islamskog terorizma, domaći nema centralu koja formuliše ideologiju i podstiče na akciju – lakše je otkriti organizaciju nego usamljenog pojedinca. Sem toga, bez obzira na to što je broj žrtava domaćih terorista već odavno nadmašio američke žrtve džihadističkog terorizma, domaće bezbjednosne agencije njima posvećuju mnogo manje pažnje i resursa.

Najzad, rasizam i „bijela nadmoć” su kontroverzne političke teme, pogotovo od kako je u Bijeloj kući Donald Tramp koji je, podsjetimo se, prije nego što je ušao u predsjedničku trku, vodio kampanju protiv Obame tvrdeći da je prvi crni američki predsjednik falsifikovao svoju krštenicu. Sve ovo, uzeto zajedno, garantuje samo jedno: epidemija masovnih ubistava i domaći terorizam neće uskoro biti iskorijenjeni, pa je biti Amerikanac – sve rizičnije.

(Autor je bivši glavni i odgovorni urednik,, Politike')

---