- Piše: Milutin Mićović


Treba patološkog nadahnuća za aktuelnu crnogorsku priču. Međusobna ubistva pokrenuta Božićnom pobunom 1919. na Cetinju postala su ishodišna tačka novocrnogorskog „samorazumijevanja“, psihološki sadržaj i ideološki princip. Unutrašnja dugovanja među Crnogorcima mogla bi se svesti na ispostavljanje računa - koliko je ko kome krvi dužan! Država eksplicitno ne kaže da ona stoji iza takvih potraživanja, ali takve govore i pozorišne predstave organizovano podstiče, i daje im da se javljaju širokoj publici sa državnih tribina. To više i ne pričaju marginalne grupe, nego državni najamnici, koji se takmiče ko će crnju priču ispričati, sve kriveći Srbe, kao najveće krvnike Crnogorcima. Tako nas baš u ove dane o jadu zabaviše novim čitanjem Božićne pobune iz 1919. revnosni istraživači crnih hronika, obučeni u uslužne istoričare i stranačke portparole novocrnogorske kriptoistorije.
Intonaciju svim pogubnim crnobijelim predstavama novocrnogorskog političkog mjuzikla daje predsjednik Crne Gore Milo Đukanović.
Na političku scenu crnogorskog pozorišta stupa kriptoistorijska predstava u crnobijelim slikama, a osnovni siže je: krvavi sukob zelenaša i bjelaša, koji se neće završiti dok ijednog uveta ima. Bjelaši zelenašima duguju krv od prije sto godina, koju bi trebalo sad da plate ne njihovi krvni nego ideološki naslednici. Očekuje se naravno vruća podrška, od, dugom političkom narkozom, debilizovane stranačke publike, koja je već spremna da se baci kamenjem na one koje ova politička predstava optužuje za „nestanak države Crne Gore“. Režiseri i producenti političke predstave od gledalaca i slušalaca traže poistovjećivanje sa izvođačima, jer u magičnom državnom pozorištu oživjeli su oni koji su poginuli za „pravo, čast i slobodu Crne Gore“, a oni koji su Crnu Goru unijelu u kraljevinu Jugoslaviju treba na mukama i u sramoti da umru. Ako ne mogu po drugi put da umru oni koji su već umrli neka umru njihovi duhovni i politički potomci, svi redom koji nešto dalje vide od izbjeglog kralja Nikole, kome se naglo proširio vid i pamet, bježanjem iz Crne Gore. Bježanjem iz Crne Gore, gologlavi kralj skinuo je masku i pokazao se kakav je. Taj kralj, koji je naredio crnogorskoj vojsci da položi oružje, i ostavio svoj narod pod austrijskom okupacijom - postao je onaj pravi čo‘ek i junak, čija je neotkrivena misao postala stameni temelj nove Crne Gore.
Naravoučenije ove političke basne je vrlo prosto: zelenaši iz 1918/‘19. javljaju se kao duhovni oci novocrnogorske državničke elite, koji su zavoljeli izbjeglog kralja više nego istinu, jer mu uračunavaju u velike zasluge što je dao da Crnogorci polože oružje pred blagonaklonim okupatorom. Time je učinio nezaboravno državničko djelo za savremenu Crnu Goru, jer joj je dao istinski politički i strateški recept, kako treba da se ponaša državnik i njen neznaveni narod u teškim konfliktima, to jest - kako izabrati okupatora, i to primiti kao časno istorijsko rješenje.
U predstavi je obuhvaćen i komunistički period Jugoslavije, u kojoj se zelenaška Crna Gora domogla male samostalnosti, s tim što su zelenaši (ultranacionalisti) postali internacionalisti, zarad buduće Crne Gore. Obučeni u komuniste, ubijali su gdje su stigli crnogorske nepresvučene zelenaše i srpske nacionaliste. Ućerali su bezbolno sebi u glavu da konvertitstvo donosi vitalizam, spremnost da se igra više uloga, da se služi više gospodara.
Zaključak: oni koji još misle da su Srbi na Balkanu jedan narod u više državica; koji misle da je kralj Nikola u jeku Velikog rata, bjekstvom, osramotio Crnu Goru; oni koji još misle da je tim bijegom kralj Nikola izdao i svoje pretke Petroviće i njihovu osnovnu nacionalnu ideju - treba da umru na pasjim mukama, ovdje u novoj Crnoj Gori, u kojoj ne mogu da žive koji (drugačije) misle ako nijesu muslimani, Albanci ili Hrvati. Samo oni mogu drugačije da misle u savremenoj Crnoj Gori...
Pljuju novocrnogorci na viševjekovno srpstvo i vječni krst, svjesni da im je dugotrajno srpstvo samo donosilo pretešku obavezu, koju novocrnogorci više ne podrazumijevaju. Ni pod razno! Živio novocrnogorski politički kabare!
(Autor je književnik)

---