-Autor: Saša Đorđević

Prošlo je skoro godinu dana od kada je ubijen lider građanske inicijative sa Kosova „Sloboda, demokratija, pravda“ Oliver Ivanović. Izvršioci i nalogodavci ubistva još uvijek nisu otkriveni dok optužnica ne postoji. Istraga tapka u mjestu zbog tri razloga: slaba je saradnja srpskih i kosovskih organa gonjenja; politički je opterećena odnosom Srbije i Kosova; međunarodna zajednica nije odlučno insistirala na rješavanju ovog slučaja.
Umjesto jedne zajedničke postoje dvije odvojene istrage, što otežava razmjenu informacija i usporava istragu tužilaštava i policija. Do sredine oktobra 2018. godine održana su samo tri sastanka srpske i kosovske policije uz posredovanje Euleksa. Prvo okupljanje održano je skoro dva mjeseca nakon ubistva na prelazu kod Merdara, što nije dovoljno brzo za rješavanje ovako osjetljivog slučaja.
Sledeća dva sastanka održana su u julu i avgustu. Policajci su se na poslednjem okupljanju dogovorili da se sledeći put vide u Beogradu, ali izgleda da to toga nije došlo. Do sredine oktobra Euleks nije dobio nikakav zahtjev da posreduje u komunikaciji, a nakon toga nema zvaničnih tragova o okupljanju. Jednostavno, policajci i tužioci nisu imali šansu da odmah na početku razmijene sve dokaze i indicije o slučaju i zajedno rekonstruišu zločin.
Nasuprot tome, političari u Srbiji i na Kosovu se trkaju u izjavama i time dodatno komplikuju ionako već složen slučaj. Najprije je Hašim Tači u julu ove godine po povratku iz Brisela posle još jedne runde dijaloga rekao da će u „bliskoj budućnosti iznijeti opipljive rezultate“ koji će izazvati glavobolje mnogima u Srbiji i na Kosovu. Aleksandar Vučić mu je odmah uzvratio izjavom da „prvi put imamo neka operativna saznanja“ o slučaju.
Slično je bilo i ove sedmice. Hašim Tači je na godišnjoj konferenciji za novinare rekao da se glavni osumnjičeni za ubistvo Olivera Ivanovića „nalazi u Beogradu“, ali nije rekao o kome se radi. Marko Đurić je munjevito uzvratio da trag do krivaca vodi ka Prištini, a ne ka Beogradu i tražio ime i prezime glavnog osumnjičenog. Tužioci i policajci se ne oglašavaju oko svega ovoga i stiče se utisak da umjesto njih istragu vode političari.
Optužnice zbog krivičnog djela teškog ubistva na Kosovu i terorizma u Srbiji još uvijek nema. Nedavno je kosovski sud produžio pritvor za još dva mjeseca trojici ljudi koji se sumnjiče da su umiješani u ubistvo. To nije dobro jer trajanje pritvora treba da bude najkraće moguće. Kosovsko specijalno tužilaštvo traži i potpredsjednika Srpske liste na Kosovu Milana Radoičića koji je dao izjavu srpskoj policiji. Aleksandar Vučić je nakon toga rekao da Milan Radoičić nije učestvovao u ubistvu. Igre mačke i miša se nastavljaju.
Reakcija međunarodne zajednice nakon i posle ubistva je blaga i birokratska. Bukvalno se ponavljaju iste fraze. Evropski komesar Johanes Han je odmah nakon ubistva javno osudio ubistvo i tražio brzu i efikasnu istragu. Isto je učinio i izvjestilac Evropskog parlamenta za Srbiju Dejvid Mekalister u svom izvještaju deset mjeseci kasnije. Izgleda da te poruke nisu uticale na kvalitet istrage niti ubrzale pronalaženje počinilaca i nalogodavaca ovog ubistva.
Potrebno je ispuniti dva preduslova da bi slučaj bio riješen. Prvi je da politika prestane da se miješa u istragu koju bi trebalo prepustiti profesionalcima. U praksi to znači da nosioci vlasti ne koriste ubistvo Olivera Ivanovića za svoju političku agendu. Drugi uslov je da se međunarodna zajednica direktno uključi u istragu i preporuči formiranje zajedničkog istražnog tima u kome će učestvovati barem jedna država članica Evropske unije. Izgleda da je neophodno postojanje trećeg aktera koji će objektivno razmotriti situaciju. (Autor je istraživač
Beogradskog centra za
bezbjednosnu politiku).
Peščanik.net

---