Prištinski list „Koha ditore” ocjenjuje da situacija koju je predstavila Evropa Nostra o ugroženosti Manastira Visoki Dečani „ne predstavlja stvarno stanje i da kosovska vlada mora da reaguje, čak i oštro”.
„Ali do sada su institucije ćutale. Ne postoji zvanična reakcija na organizaciju koja Kosovo predstavlja fusnotom”, prenosi list reakcije onih koji se u Prištini bave zaštitom spomenika kulture.
U izvještaju Evrope Nostra Manastir Visoki Dečani našao se na listi 12 najugroženijih objekata kulturnog nasleđa za 2021. godinu.
Oni tvrde da su „srpska propaganda u političke svrhe i sama Srpska pravoslavna crkva dovele do toga da poznata evropska organizacija za kulturno nasleđe uvrsti Manastir Visoki Dečani među 12 najugroženijih spomenika u Evropi”.
List kao argument da stanje na terenu ne odgovara ocjenama Evrope Nostra navodi „da su prošlog mjeseca, predstavnici manastira, zajedno sa lokalnom samoupravom Dečana, vladom u Prištini i međunarodnim predstavnicima postigli dogovor o autoputu Dečani – Plav”.
„Kosovo ima Zakon o zaštiti posebnih područja, koji potiče iz Ahtisarijevog paketa. Pored toga, u okviru kosovske policije postoji i jedinica za kulturno nasleđe. Sve odluke u vezi sa posebnim područjima kojima pripadaju državni spomenici, a koji su ujedno i kultni predmeti pravoslavne religije, donosi Savjet za primjenu i nadzor. Dio ovog savjeta su predstavnici Ministarstva životne sredine, Ministarstva kulture, Kancelarije Evropske unije na Kosovu, OEBS-a i Srpske pravoslavne crkve na Kosovu”, navodi list.
Evropa Nostra je u svom izvještaju navela da je „manastir bio meta minobacačkih napada lokalnih ekstremista od 1999. do 2007. godine, kao i pokušaja terorističkog napada ISIS-a 2016. godine, nanoseći lako popravljivu štetu”.
„Manastir zajedno sa posebnim zaštićenim područjem suočava se sa ozbiljnim prijetnjama po životnu sredinu. Lokalni opštinski prostorni plan nije u skladu sa strogim pravilima zaštite svjetske baštine Uneska ili relevantnim nacionalnim zakonima i propisima. Stalno postoji rizik od izgradnje neprikladnih urbanih objekata u blizini manastira, kao i rizik od eksproprijacije zemljišta koje pripada Manastiru Dečani”, piše Evropa Nostra.
Posebno je opasan plan da se u blizini manastirske kapije prostire veliki međunarodni put, piše organizacija, dodajući da je to jedini spomenik u Evropi koji vojska čuva već 20 godina.
Od 2004. godine Manastir Visoki Dečani je kao objekat Srpske pravoslavne crkve uvršten na listu ugrožene svjetske baštine.
Dvije godine kasnije, na istom spisku našli su se Pećka patrijaršija, Manastir Gračanica i Crkva Bogorodice Ljeviške u Prizrenu.
Iguman Manastira Visoki Dečani
Sava Janjić kaže da je Evropa Nostra ugledna organizacija, a Manastir Dečani je spomenik svjetske kulturne baštine u opasnosti.
Navodi da je jako važno to što se govori zašto je ugrožen, posebno u situaciji kada kosovske vlasti pet godina odbijaju da izvrše odluku Ustavnog suda Kosova i priznaju manastirsku zemlju, kada se na svakom koraku promoviše nenaučna i zlonamjerna ideja da su srpske svetinje i albanske.
„To je otvoreni poziv na progon srpskog naroda i završetak procesa etničkog čišćenja koje kosovske vlasti u međunarodnom prisustvu sprovode 21 godinu”, ocijenio je iguman Sava u izjavi medijima nakon objavljivanja izvještaja.
RTS
