Prostor Luštice prema statitističkim podacima raspolaže sa preko 45.000 stabala masline, koja nisu iskorišćena u cilju revalorizacije tradicionalnog maslinarstva na ovom području. Bilježe se važni pomaci na terenu, ali je potrebno dalje jačati preduzetničku inicijativu, kao i investicionu aktivnost, da bi maslinarstvo dostiglo kritičan nivo u smislu kvantiteta, kvaliteta i kontinuiteta proizvodnje, smatra Ilija Moric, koji se ovom granom mediteraske poljoprivrede bavi u okviru porodičnog gazdinstva.
- U toku je rezidba maslina, nakon čega slijedi zimsko prskanje zaštitnim sredstvima na bazi bakra. Zbog veće količine padavina tokom prethodnog perioda, prirast izdanaka na stablima je veći nego inače, pa je rezidba veoma važna da bi se uspostavila ravnoteža između bujnosti krošnje i potencijalnog prinosa. Loše vremenske prilike otežavaju rezibdu, pa je neophodno na vrijeme započeti sa ovom veoma važnom agrotehničkom mjerom. Redovno sprovođenje agrotehničkih mjera drži maslinjak u dobroj formi, što je posebno važno kod organske proizvodnje. Iako su prethodne godine bile lošije, to ne znači da je moguće preskočiti neki od radova. Kontinuirana briga o maslinama je preduslov dugočne održivosti proizvodnje - kaže Ilija.
Porodica Moric se tradicionalno bavi maslinarstvom i cjelokupnu aktivnost organizuje samostalno. Svi članovi porodice, od najstarije babe Jane, preko oca Neđeljka i majke Zorke, do braće Petra, Jovana i Ilije, aktivno su uključeni u navedene poslove, pri čemu se timski rad ističe kao recept za uspjeh. U tom smislu, neophodno je stalno širiti znanje i vještine, posebno u vezi sa rezidbnom, zaštitom, obradom zemljišta, ali i nizom drugih kompetencija koje su potrebne za uspješnu i troškovno efikasnu proizvodnju, dodaje mladi maslinar sa Luštice.
Kao profesor na Fakultetu za turizam u Kotoru, Ilija Moric je odlično spojio znanja iz oblasti turizma i maslinarsku tradiciju. Mnogi turisti rado posjećuju porodičnu konobu sa mlinom iz 19. vijeka i degustiraju domaću, zdravu hranu, posebno maslinovo ulje. Prethodne godine bile su veoma loše za rod masline, što je loše uticalo i na ekonomiju gazdinstva.
- Dvije loše godine su ostavile veoma negativan trag na ekonomske prilike na gazdinstvu. Uprkos tome, velika nada se polaže u narednu sezonu, pričemu su zimske niske temperature veoma važne u smislu smanjenja populacije štetočina. Međutim, budući rod je zavistan od velikog broja faktora, pa je još rano praviti procjene. Ipak, duga tradicija i odgovornost prema naporima predaka, ne dopuštaju da olako odustanemo. Iako u eksperimentalnoj fazi, uvjereni smo da uključivanje u turističku ponudu može riješiti problem stalnih prihoda. Međutim, to ne ide tako brzo i potrebne su godine rada i povoljan ambijent da bi navedena ideja bila realnost. U svakom slučaju, neophodno je aktivirati ostale maslinare na području i zajedničkim snagama pokrenuti obimniju proizvodnju, ali i diverzifikaciju aktivnosti na prostoru Luštice - kaže Moric.
Stručnu pomoć maslinarima na Luštici su obezbijedili Savjetodavna služba iz Herceg Novog i Biotehnički fakultet iz Podgorice.
- Kroz dugogodišnju saradnju i stalno praćenje situacije na terenu, uspostavili smo veoma efikasan mehanizam praćenja i sprovođenja zaštite. Trenutno je aktuelno zimsko prskanje. U narednom periodu, posebno sa početkom vegetacije, biće potrebno dalje pažljivo pratiti kretanje populacije štetočina i bolesti, te u skladu s tim, upotrijebiti odgovarajuća sredstva, zaključuje naš sagovornik.
M.D.POPOVIĆ