Ovih dana u Galeriji „Josip Bepo Benković” arheološka izložba „Dodir vatre - Priča o staklu iz muzejski zbirki Crne Gore” privlači veliku pažnju posjetilaca i stručne kritike. Riječ je o edukativnoj izložbi koja je već predstavljena u Podgorici, Budvi, Kotoru i Trebinju. Postavku čine panoi na kojima su predstavljeni brojni stakleni artefakti otkriveni tokom arheoloških iskopavanja, koji se dijelom nalaze u ekspozicijama crnogorskih muzeja, a dijelom u depoima i privatnim kolekcijama. Izložbom je obuhvaćen veliki vremenski period, od naranijeg doba upotrebe stakla iz 4. vijeka prije nove ere pa sve do prošlog vijeka. Tokom ovog dugog razdoblja stvorena su i neka od najvećih dostignuća umjetničke kreativnosti oblikovanja stakla koja se po dometima mogu svrstati u sam svjetski vrh.
Autori izložbe su kustos savjetnik u podgoričkim Muzejima i galerijama Dragan Radović, inače istoričar umjetnosti, i arheolog Miloš Živanović.
Otvarajući izložbu Dragan Radović je istakao da je nastala kao rezultat dugogodišnjih istraživanja na lokalitetima i muzejima u Crnoj Gori, a u okviru aktivnosti podgoričkog Muzeja. Izložba je prvi put prikazana 2016. godine u Podgorici i zatim obišla je više gradova u Crnoj Gori i Trebinju - rekao je Radović, zahvaljujući novskim domaćinima, direktorici Ivani Palikuća i kolegama Radmili i Đorđu Ćapin, na čiju incijativu je događaj upriličen. Kako dodaje, hercegnovska publika imaće priliku da vidi fotografije, jer najveći dio eksponata koji su na izložbi prikazani se čuvaju u depoima crnogorskih muzeja, jer je njihova važnost i vrijednost izuzetna.
Sead Đokaj, direktor JU Muzej i galerija Podgorice, istakao je da je ovo jedna od uspješnijih izložbi za koju i kod nas i u regoionu vlada ogromno interesovanje. On je najavio mogućnost da se u Podgorici organizuje velika izložba na kojoj bi se publici omogućilo da uživo vidi eksponate.
Na izložbi rimsko staklo je uzeto kao primarna tema, a uz to je obrađeno i staklo koje se iz perioda Rimskog carstva čuva u Crnoj Gori.
Prema riječima Miloša Živanovića nije bitno samo predstavljanje stakla iz Crne Gore, već razvoja zanata koji se uvijek graniči sa umjetnošću.
– Razvoj staklarstva je obogaćen raznim formama i bogatim umjetničkim predmetima. Novo doba, doba nove tehnike počinje u 18. vijeku i ono u bitnom mijenja razvoj staklarstva što je takođe prikazano na ovoj izložbi i to je nešto što remeti umjetničku vrijednost ranih tehnika staklarstva. Najznačajniji stakleni predmet je diatreta koja je pronađena na lokalitetu Komini u Pljevljima, iz 4. vijeka prije nove ere - rekao je Živanović.
Na izložbi u Herceg Novom koja je otvorena do 10 maja nalazi se 20 štampanih panoa sa fotografijama i tekstom. Na izložbi su izložena i tri eksponata iz arheološke zbirke Gradskog muzeja „Mirko Komnenović”. Riječ je o antičkom balsamarijumu iz Risna iz rimskog perioda, perli od staklene paste iz gvozdenog doba nađenog u Glogoviku i staklenoj boci iz Ribarica, iz perioda od 1700. do 1850. godine.
Izložba je organizovana u saradnji Muzeji i galerije Podgorica i Galerije „Josip Bepo Benković”.
Z.Šakotić


Priča o Podgoričkoj čaši

Veliki dio izložbe je vezan za arheološki lokalitet Duklje i artefakte od stakla tamo pronađene, dodaje Radović.
– Poznata je priča da je u 19. vijeku na skadarskoj pijaci kupljena staklena zdjela kojoj je tada dato ime, a i sada je poznata kao Podgorički ćup ili Podgorička čaša. Od te podgoričke čaše, od jedne prelijepe srednjovjekovne, u stvari ranohrišćanske staklene posude, krenula je priča o arheologiji u Crnoj Gori. A, Duklja je dala ogroman broj predmeta od stakla koji se čuvaju u podgoričkom muzeju. Tu su i predmeti sa Budvanske nekropole koja je istraživana prije Drugog svjetskog rata, preko istraživanja u Kominima kojima je otkrivena diatreta, jedna od najljepših staklenih posuda uopšte u svijetu. Sva ta istraživanja su doprinijela da se u crnogorskim muzejima nađe ogroman broj predmeta od stakla, ali nažalost većina nije vidljiva javnosti - pojasnio je Radović.