Rožajska opština se godinama svrstava u red, po svemu, najsiromašnijih sredina u Crnoj Gori. Takođe je i opštepoznato da je stopa nezaposlenosti u ovoj opštini jedna od najnižih u zemlji, jer skoro dvije decenije nije bilo značajnijih upošljavanja u privredi. Prema dostupnim podacima, devedesetih godina u realnom sektoru je radilo više od 5.000 radnika koji su svoju sigurnost imali u kompanijama, kao što je Gornji Ibar, Bisernica, Fabrika mašinskih djelova, Titeks, Servistrans, Fabrika ljekovitog bilja, Kristal, Dekor, Buteks, Biteks, Ibarmond, Napredak, te drugim firmama. Nijedno od ovih preduzeća ne funkcioniše više od deceniju i po. Svojevremeno je samo Gornji Ibar, koji se bavio drvopreradom, zapošljavao više od 2.000 radnika, dok danas privatni drvoprerađivački kapaciteti zapošljavaju svega oko 120 radnika. Zbog zatvaranja fabrika i nemogućnosti da dođu do zaposlenja, brojni Rožajci su napustili ovu opštinu upućujući se ka Podgorici i Primorju, a najčešće u zapadne zemlje. Ovdašnja lokalna uprava koja je u poslednjih četiri godine uposlila više od 400 radnika dovedena je do ivice bankrota zbog suočavanja sa teškim finansijskim problemima.
Oni koji nemaju mogućnosti da odu iz zavičaja, jedinu soluciju da zarade i prehrane svoje porodice vide u sezonskim poslovima, branjem šumskih plodova i ljekovitog bilja i drugih šumskih proizvoda. Njima je ova godina bila naročito naklonjena jer je pečurki, borovnica, malina, jagoda i drugih šumskih darova bilo u izobilju. Prema informacijama iz ovdašnjih fabrika koje se bave otkupom i preradom šumskih plodova, ove godine je otkupljeno nekoliko stotina tona pečurke i borovnice. To je beračima koji su uključeni u branje ovih proizvoda donijelo više od dva miliona eura.
Vlasnik firme „Sloga” Feho Kalač istakao je da je njegovo preduzeće tokom ovogodišnje sezone otkupilo između 120 i 150 tona svih vrsta pečuraka, od svježe, smrznute, kuvane do sušene pečurke, uglavnom vrgnja i lisičarke.
– Ovogodišnji rod pečurke bio je izvrsnog kvaliteta. Otkupili smo i oko 220 i 230 tona borovnice. Cjelokupan otkup ide u Njemačku, Italiju i Francusku. U Crnoj Gori potrošnja pečurke je na veoma niskom procentu, ali dio naše proizvodnje ide na Primorje i u Podgoricu. Cijene pečurke su se kretale na dnevnom nivou, a prema prvim procjenama naša firma je beračima pečurke i borovnice isplatila više od 600.000 eura. Šumske plodove smo otkupljivali u svim gradovima sjeverne Crne Gore – kazao je Kalač, ističući da od ovog posla građani sjevera imaju velike koristi.
– Ovogodišnji rod šumskih plodova je bio jako izdašan što je beračima vratilo vjeru da opstanu i ostanu na ovim prostorima s obzirom na to da je privreda u ovom regionu, posebno u Rožajama potpuno zamrla, pa su šumski plodovi jedini izvor zarade za mnogobrojne porodice. Na pragu je jesen kada ćemo početi sa otkupom šipurka i kleke i to će dodatno obogatiti kućne budžete porodica na sjeveru naše zemlje – naglašava Kalač.
Pored „Sloge”, otkupom šumskih plodova na području Rožaja bave se i preduzeća „Interfud 35’’, „Harkoprom’’ i „Šumski plodovi’’, koja su takođe uspješno poslovala u ovoj sezoni. Vrganj je otkupljivan po tri, a lisičarka dva eura. Cijena suvog smrčka iznosila je 130 eura po kilogramu.
Prema trenutnim procjenama, ove godine je otkupljeno oko 300 tona borovnice. Ovaj proizvod ovdašnje firme su plasirale uglavnom u Austriju. Osim borovnice, firme su otkupile i više stotina tona maline po cijeni od euro.
Pored pomenutih plodova, otkupljivači će u narednom periodu krenuti sa otkupom kleke, šipurka i divlje kupine. Nastupajuća berba je još jedna prilika da berači dodatno upotpune svoje kućne budžete, kako bi pripremili zimnicu i obezbijedili ogrevno drvo, te opremili đake za školu.V.Ra.​