Na početku ove crnogorske krize srpski predsjednik Aleksandar Vučić posredno je – susretom u Tirani – podržao podgorički režim. Reakcija javnog mnjenja ga je natjerala na javno prilagođavanje svog ponašanja, ali strukturalna podrška ostaje, kazao je u intervjuu za „Dan“ prof. dr Milo Lompar, profesor na Filološkom fakultetu u Beogradu i predsjednik Zadužbine Miloš Crnjanski. On smatra da je uticaj crnogorskog režima u Beogradu jači od svake solidarnosti sa srpskim nacionalnim pravima i demokratskim standardima.

Kako komentarišete situaciju u Crnoj Gori, posebno imajući u vidu usvajanje zakona o slobodi vjeroispovijesti, kojim se udara na crkvenu imovinu?

– Na djelu je izuzetno važna – možda i presudna – etapa jednog dugotrajnog procesa koji možemo nazvati društveni inženjering. Njegova podloga je nesumnjivo u titoističkom poretku. Povratak tim zasadima simbolički obilježava ponovno postavljanje podgoričkog spomenika dugogodišnjem komunističkom diktatoru, čiji režim je imao više nego krvave ruke. To nužno podrazumijeva nasilje nad srpskom tradicijom na kojoj je zasnovana Crna Gora. Ako stvari sagledavamo u građanskom smislu, nasilje nad Mitropolijom crnogorsko-primorskom je civilizacijska regresija društva.

Imajući u vidu brojnost litija, kao i činjenicu da iz Evrope stižu sve brojnije primjedbe zbog Đukanovićeve autoritarne vlasti, smatrate li da je na pomolu smjena režima u Crnoj Gori?

– Reakcije evropskih i američkih činilaca su neuporedivo blaže od onih koje su izazvale demonstracije u Beogradu 2008. godine, povodom nezakonitog priznavanja Kosova i Metohije. Tadašnji srpski režim, koji je oličavala vlada Vojislava Koštunice, bio je demokratski po evropskim standardima. U odnosu na današnji podgorički režim, on je bio apsolutni šampion svjetskih demokratskih standarda. Ipak je bio žestoko demonizovan i žigosan zato što se protivio tadašnjim zapadnim (američkim) nastojanjima. To je formula na koju igra podgorički režim: ako je usmjerena protiv srpskih prava, svaka nasilna mjera je opravdana. No, svijet je višeslojan i premrežen različitim dejstvima. Otud diktatorski karakter podgoričkog režima nije moguće sakriti. Tome ide u prilog i prisutna svijest o njegovim kriminalnim sadržajima u evropskoj javnosti. Da nema apsolutne ravnodušnosti srpske diplomatije, uticaj na evropsku javnost bi bio mnogo veći. Uspjeh pasivnog otpora – koji uzorno oličavaju litije – izuzetno zavisi od odziva javnosti. Otud je glavno nastojanje podgoričkog režima – i beogradskog režima – da se taj odziv neutralizuje i postepeno potopi u nerazabirljivost.

Svojevremeno ste izjavili da režimi u Srbiji i Crnoj Gori djeluju u saglasju. Vjerujete li da je i dalje tako?

– Na početku ove crnogorske krize, srpski predsjednik je posredno – susretom u Tirani – podržao podgorički režim. Reakcija javnog mnjenja ga je natjerala na javno prilagođavanje svog ponašanja. Ali, strukturalna podrška ostaje. Uticaj crnogorskog režima u Beogradu je jači od svake solidarnosti sa srpskim nacionalnim pravima i demokratskim standardima. Ponašanje RTS-a, ne bitno različito od ponašanja N1, izbor gostiju i izjava, ponašanje drugosrbijanskih medija „Danas“ i „Peščanik“, sramna izjava da je trobojka u Crnoj Gori isto što i šahovnica u Vojvodini, puke manifestacije vatrometa patriotskih riječi umesto realnih učinaka u našoj i svjetskoj javnosti, predstavljaju vidljive pokazatelje posrednog uticaja podgoričkog režima u Beogradu. Jer, manifestacije prolaze, problemi ostaju. Beogradski režim istovremeno nastoji i da instrumentalizuje različite činioce u Crnoj Gori. Ne da bi pomogao stvar demokratije, pogotovo ne da bi pomogao ostvarivanje srpskih prava (kako to očekivati od onih koji su potpisali Briselski sporazum?, nego kroz skriveno djelovanje u korist podgoričkog režima.

M.VEŠOVIĆ

---

Srbiji potrebna nacionalna i demokratska javnost 
Optužili ste Vučića da je nedemokratski lider. Imajući u vidu da se bliže izbori u Srbiji, da li je i tu moguće očekivati temeljne političke promjene?

– U situaciji u kojoj imamo ovu pandemiju korona virusa nije moguće imati bilo kakve izbore. Trenutak iskušenja za srpski režim je priznanje Kosova i Metohije. Ukoliko mu odgovorni činioci – prije svih SPC – omoguće da napravi i polukorak ka priznanju, on će sve više ličiti na podgorički režim. Jer, najjeftiniji političari – sa stanovišta zapadnih (američkih) interesa – upravo su ovakvi kakvi su u tim režimima, spremni da prodaju svaki sadržaj – i nacionalni, i ekonomski, i demokratski – zarad pukog bogaćenja i boravka na vlasti. Sve dok se u Srbiji ne stvori jedna nacionalna i demokratska javnost, koja bi bila realna protivteža kolonijalnoj vlasti, boljitak nije na vidiku.



”Ako stvari sagledavamo u građanskom smislu, nasilje nad Mitropolijom crnogorsko-primorskom je civilizacijska regresija društva