PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ
Po useljenju kneževe porodice u konak, on se, prema sačuvanim izvorima, počeo nazivati i „Dvor Knjažeskij na Terazij''. Trpio je još nekoliko prepravki, a savremenici su opisali da je bio lijep i dobro namješten, izgrađen „u stilu renesanse, sa neznatnim primjesama baroknih motiva''. Opisano je da „na gornjem katu ima 6 soba, 1 odžakliju i 1 kafeodžak; na dolnjem 5 soba i 1 podrum; u avliju sproću dvora 4 sobe, 1 štala i 2 sobe, 1 kujna i 1 lebna furuna, 1 komora, 1 kujna, 1 kafeodžak s 2 sobe, stražara i bunar''.
Uskoro su oko kneževog dvora nastavili da podižu kuće i drugi visoki činovnici ili umjetnici: Stojan Simić (preko puta Dvora), Stevan Petrović Knićanin (takođe preko puta, malo naniže), Aleksandar Nenadović, Jevrem Nenadović, Jevrem Gavrilović, Aleksandar Trifković (svi bliže Terazijama), Uroš Knežević (uza sam Dvor) i drugi. Kuća Jevrema Obrenovića, koji je bio u izgnanstvu, stajala je poviše Dvora (na najvišoj tački današnje Ulice kneza Miloša i njenom uglu s Krunskom), sagrađena 1836. godine. (...)
Poslije konačnog završetka izgradnje kneževog konaka, u tada susjednoj „avliji'', na mjestu današnjeg Starog dvora (danas na uglu ulica Kralja Milana i dr Dragoslava Jovanovića), knez Aleksandar je podigao tzv. Mali dvorac, prizemnu, ali veoma prostranu kuću u kojoj su bili: Kneževa kancelarija, Kneževsko predstavništvo i Popečiteljstvo inostranih djela.
Nasuprot Malom dvorcu, istočno od Konaka, knez je u okviru dvorskog kompleksa podigao zgradu u koju je smjestio Ministarstvo vojno. To je bila jednospratna zgrada, u grupi zgrada koje su se nalazile oko današnje ulice kneza Miloša. I poslije izgradnje nove zgrade Ministarstva vojnog, niže ulice kneza Miloša, ova zgrada je takođe služila za potrebe vojske.
Porodica kneza Aleksandra Karađorđevića proživjela je u novom Dvoru četrnaest godina, od 1844. do 1858. godine. Pored četvoro djece – Poleksije (1833), Kleopatre (1835), Svetozara (1841-1847) i Petra, rođenog u Beogradu 1844. godine, neposredno pred useljenje u novi Dvor (sin Aleksije, rođen u Krajovi 1836. godine, umro je u Beogradu 1840. godine) – u samom Dvoru rođeno je još četvoro djece: Jelena (1846-1867), Andreja (1848-1864), Jelisaveta (1851-1852) i Đorđe (1856 i 1888). Najmlađi sin Arsen (1859-1938) rođen je poslije očevog silaska s prestola, u Temišvaru, a umro je u Parizu, u 79. godini.
Dok je kneževa porodica rasla i udobno se razmještala po Dvoru i sam Beograd je rastao, i neprestano se modernizovao i urbanizovao. Tokom 1847. i 1848. godine podijeljen je na šest kvartova (Terazijski, Vračarski, Paliluski, Zerečki, Mitropolijski i Savamalski), a ulice i sokaci tada su prvi put dobili zvanična imena (Varoškapijska ulica, Stambolkapijska ulica, Glavna čaršija Jalija, Ulica šarene meane i dr.). Zanimljivo je da je Terazijskom kvartu pripala čast da se nazove „Prvim'' i da se „prva numera od Dvora knjažeskog započne'', a potom „da numere kuća redom sleduju po svim kvartovima jedna za drugom'', što znači da su brojevi rasli od periferije ka centru varoši, odnosno, da se knežev dvor, iako na periferiji, smatrao centralnim mjestom u Beogradu.
Terazijska ulica se niže Dvora spajala s Topčiderskim drumom i taj potez je upravo u to vrijeme počeo da izrasta u glavno šetalište Beograđana.
U mirno doba, kakvo je vrijeme vladavine kneza Aleksandra Karađorđevića, Beograd je postajao bogat grad, dobro snabdjeven namirnicama. U bogatijim kućama, naročito visokih činovnika i gospode, počelo se obilno jesti. Na beogradsko pristanište, lađama su Dunavom i Savom sa austrijske strane dovoženi bijelo brašno, kaša (griz), kvasac, pirinač, sočivo, čaj, vanila, badem, biber, suvo grožđe, pivo, rum, liker, čokolada, zejtin, guščija mast, sardine, svježa riba, salama, šećer, pomorandže, limunovi i sl. Seljaci iz užičkog kraja dovozili su na svojim sitnim konjićima na beogradske pijace kačice s kajmakom, smok, pastrmku, slaninu i sušeno meso. Savom su iz Bosne pristizale lađe pretovarene jabukama, kruškama, suvim šljivama, pekmezom, medom i brezovim metlama. Roba je sa pristaništa pretovarana u kola i odvožena na pijace ili je istovarana u magaze i velike magacine kod Gospodarske mehane, da bi se prodavala na veliko. Na isto mjesto, ali s robom za posebne magacine – solare, stizale su i lađe „solarice'' iz Vlaške i Moldavije, koje su dovozile vlašku so u krupicama.
(NASTAVIĆE SE)