Ministri Savjeta Evrope u posljednjem kavrtalnom izvještaju za ovu godinu upozorili su da je sloboda medija u Crnoj Gori pod znakom pitanja, a da je mjerilo medijske slobode dnevni list “Dan”.
Komitet SE podsjeća u izvještaju da je direktor i glavni i odgovorni urednik lista “Dan” Duško Jovanović ubijen ispred redakcije lista 27. maja prošle godine, da je nastavljeno suđenje zasad jedinom optuženom za saučesništvo u tom sločinu Damiru Mandiću. Ministri SE naglašavaju i povezanost nedavnog ubistva policijskog funkcionera Slavoljuba Šćekića sa atentatom na Duška Jovanovića, jer je čelnik kriminalističke policije u Podgorici istraživao ovaj zločin.
- Sloboda medija u Crnoj Gori je i dalje pod znakom pitanja. Nastavljene su prijetnje novinarima “Dana”. Tokom jula je otkrivena zolja ispred ulaza u redakciju, a nastavljeno je suđenje za ubistvo Duška Jovanovića - navodi se u izvještaju.
Duško Jovanović, prvo kao poslanik, a zatim vlasnik i glavni i odgovorni urednik dnevnog lista “Dan”, predstavljao je svakodnevnu prijetnju aktuelnoj vlasti jer je istraživao i objavljivao ekonomsko-kriminalne afere čiji su akteri uglavnom bili predstavnici zvanične Crne Gore. Nakon objavljivanja tekstova hrvatskog “Nacionala” u maju 2000. godine, odnosno prenošenja serije članaka o duvanskoj aferi i međunarodnom švercu cigaretama u kojima se kao glavni bos pominje crnogorski premijer Milo Đukanović, počeli su i napadi na Jovanovića. Jovanović je u oktobru 2000. godine pretučen u ulazu zgrade u kojoj je živio. Takođe, Jovanoviću su kao prijetnju nepoznati izvršioci ostavili šaržer u poštanskom sandučetu. Polovinom 2003. godine zapaljena je štamparija u Rogamima gdje se štampa dnevni list “Dan”, a u septembru iste godine u dok se nalazio na odmoru u Ulcinju Jovanović je uhapšen i hitno deportovan u Kragujevac, a crnogorska policija urgentno je reagovala zbog navodne nemogućnosti kragujevačkog suda da uruči poziv. Pritisak na urednika “Dana”, uz napade, prijetnje, paljenje štamparije, aktivno je vršen i preko svakodnevnih tužbi i ekspresnih presuda crnogorskih sudova protiv njega i novinara dnevnog lista “Dan”. Svi ovi podaci dovoljno govore u prilog činjenici kolika je sloboda medija u Crnoj Gori, kako danas, tako i posljednjih par godina.
Komentarišući izvještaj Savjeta Evrope, Vasilije Lalošević, funkcioner Socijalističke narodne partije (SNP), citirao je upravo izjavu predsjednika parlamentarne skupštine SE Renea Van den Lindena da je “ako je tačno da je sloboda medija kiseonik demokratije, onda u nekim zemljama Evrope još pate od respiratornih bolesti”.
- U Crnoj Gori su apsolutno prisutne te respiratorne tegobe, naročito zbog intencije vlasti da suzbije neke nezavisne novine ili elektronske medije. “Dan” je bio vrh oštrice kritika prema vlasti i režim je svo vrijeme pokušavao da je otupi, ali je “Dan” uspio da se odupre tim pokušajima. Sve dok se ne otkriju motivi, nalogodavci i izvršioci ubistva Duška Jovanovića, slobode medija u Crnoj Gori ne može biti - poručuje Lalošević.
Poručujući da će SNP uvijek stajati na braniku borbe za slobodu medija, pa makar se sa tekstovima ne slagali ili u njima nekoga od funkcionera te stranke kritikovali, Lalošević poručuje da je nesloboda medija, uz spregu dijela vlasti i kriminala, korupcije u pravosuđu i policiji, Crna Gora ne može biti nezavisna jer nema evropske elemente.
Potpredsjednik Srpske narodne stranke Goran Danilović ocjenjuje da je “medijska scena u Crnoj Gori sramna”.
- Može se govoriti samo o pojedinačnim svijetlim primjerima i konkretno o samo jednom mediju koji nije pod kontrolom vlasti a direktno se bavi dnevno-političkim i ekonomskim temama. Radi se svakako o “Danu” - kaže Danilović komentarišući zaključke Savjeta Evrope.
Navodeći da ne postoji kolegijalnost, Danilović ističe da režimu medijska sloboda ne odgovara i zato imaju “novinare koji po režimskom nalogu samo glume novinare a u suštini su agenti SDB-a, odnosno tajne policije”.
- Problem je u stvari začet onoga trenutka kada su pojedini mediji napravljeni prljavim novcem postavljeni kao oglasne table crnogorske tajne policije a koji su kontrolisani od kriminalnih krugova, odnosno uvedeni u medijski prostor da bi podržavali lažnu sliku crnogorskog blagostanja - naglašava Danilović.
Evropi je, kako ocjenjuje Budimir Dubak, šef medijskog pula Narodne stranke, odavno poznato stanje medijskih sloboda u Crnoj Gori.
- Ovdje se može govoriti samo o medijskoj neslobodi. Ubistvo Duška Jovanovića je najbolji, najkonkretniji i simbolički gest režima koji ne može da otkrije i ubice i nalogodavce u odnosu na slobodu medija. U vrijeme režima Slobodana Miloševića medijske slobode bile su na takvom nivou u odnosu na Crnu Goru danas da je to bila čista demokratska Evropa - navodi Dubak.
Osvrćući se na javni servis, kao odraz ukupnog stanja u Crnoj Gori, Dubak napominje da je to “potpuna sramota koja kompromituje pojam medija i medijske slobode, a to je ogledalo i lice ovog režima”.
- Što se tiče lista “Dan” i njegovo ime govori da je to list koji nosi svjetlo u odnosu na ovu režimsku tamu - zaključio je Dubak.
R.R.
Medojević: Biće još gore
Izvršni direktor Grupe za promjene Nebojša Medojević ocijenio je da je stanje medijskih sloboda u Crnoj Gori katastrofalno, što dokazuju i navodi Savjeta ministara Evropske Unije. Kako je kazao, svaki kontakt sa međunarodnim faktorima koristi kako bi ukazao i na pritiske i prijetnje kojima su izloženi novinari “Dana” ali i aktivisti GZP-a. Po Medojevićevim riječima, na te dvije adrese pritiske vrše kako vlast tako i nekontrolisane grupe organizovanog kriminala. Medojević je, komentarišući navode iz izvještaja Savjeta ministara EU kazao da je GZP u svakodnevnom kontaktu sa ljudima koji ih pišu.
- U razgovorima ih upoznajemo sa pritiscima, ali i sa nefunkcionisanjem institucija države, tako da novinari “Dana” i članovi GZP-a za zaštitu ne mogu da se obrate ni policiji, ni sudstvu niti tužilaštvu - kazao je Medojević.
On je naglasio da je zabrinjavajuća činjenica da je dobar dio crnogorskih intelektualaca spreman da odćuti sve pritiske i gušenje slobode medija. Medojević je iznio i zabrinutost da će situacija u Crnoj Gori po pitanju medijskih sloboda biti još gora.
- U narednom periodu mogu se očekivati novi incidenti, prijetnje, pritisci pa i ubistva. Ipak, mislim da međunarodna zajednica sve ozbiljnije shvata naša upozorenja i da se odnos svjetskih političkih centara prema crnogorskoj vlasti mijenja i to u pravcu shvatanja da je potrebna valjana alternativa aktuelnom režimu - kazao je Medojević.
V.R.
|