Dani su sve topliji, sve više vremena se provodi napolju. „Dojče vele” se kod vodećih stručnjaka raspitao zašto su na otvorenom male šanse za zarazu koronom, kako utiču sunce i vjetar i da li se treba kloniti pušača ili sportista.
DA LI JE NAPOLjU SASVIM BEZBJEDNO?
Aerosoli, majušne čestice koje lebde vazduhom, glavni su krivac za prenošenje virusa korona. Prema nalazima naučnika, ovo se posebno dešava u zatvorenim prostorijama. „Zato što je cirkulacija vazduha na otvorenom mnogo veća. Imate strujanje vjetra pa se tako vrlo brzo koncentracija aerosoli razređuje, kaže nam
Niko Muters, šef Instituta za javno zdravlje pri Univerzitetskoj klinici u Bonu.
Slično kaže i virusolog
Aleksander Kekule, ali dodaje – to sve važi ako se i na otvorenom drži odstojanje od najmanje metar i po. „Ako ne držite to odstojanje, gledate se licem u lice i glasno pričate, pjevate, vičete, pljujete – onda se, umjesto aerosolima, možete zaraziti kapljično.“
Studije potvrđuju da je opasnost od zaraze napolju ekstremno niska. Jedno istraživanje iz Kine uzelo je pod lupu 7.324 slučaja zaraze – samo jedan se desio na otvorenom. Kekule kaže da to isto važi za mutacije virusa – one su nešto zaraznije, ali mjere ostaju iste. „Mutanti ne lete dalje“, kaže virusolog.
KAKO UTIČE VJETAR?
„Što vjetrovitije, to će prije biti razvejani oblaci aerosoli koje čovjek proizvodi“, kaže
Gerhard Šojh, fizičar i istraživač aerosoli. Na pitanje da li je, recimo, na livadi gdje borave različite grupice ljudi moguće da vjetar odnese aerosoli od jedne do druge grupe, Šojh navodi da je to praktično nemoguće.
„Samo zbog tjelesne temperature se stvara neka vrsta vazdušne struje koja uglavnom, kao kod kamina, ide nagore“, priča ovaj fizičar za DW. Jer, tjelesna temperatura od oko 37 stepeni uglavnom je viša od spoljne temperature. „Time se topliji vazduh penje gore, pa i taj oblak aerosoli.“
Jedna studija u Iranu takođe je potvrdila da vjetar ne igra nikakvu ulogu u prenošenju virusa.
Šta kad je napolju toplo, a šta kad je hladno?
To nije do kraja naučno razjašnjeno. Američki istraživači su pratili razvoj infekcije u toplim, hladnim, suvim i vlažnim predjelima Kine – i nisu našli nikakve razlike. Jedna austrijska studija je ustanovila da ultraljubičasto zračenje sunca ubija virus, recimo, na površinama, ali da to malo utiče na prenos zaraze sa čovjeka na čovjeka.
Muters kaže da se na sunce ne treba oslanjati – više je ultraljubičastog zračenja ljeti, ali je recimo u sniježnim predjelima ono još veće zbog refleksije snijega. Osim toga, on ukazuje da pandemija jednako pogađa i toplije i hladnije predjele.
Kekule pak vjeruje da to ništa ne govori o suštini, jer pretpostavlja da se i u toplim predjelima ljudi masovno zaražavaju unutra. „Baš tamo više borave unutra s klima-uređajima i ventilatorima“, kaže on.
IMA LI OPASNOSTI OD SPORTA?
Stručnjaci kažu da i sportisti – recimo pri džogiranju – treba da drže odstojanje od metar i po uprkos tome što, u stanju fizičkog opterećenja, dublje dišu i izbacuju više čestica u vazduh. „Ako neko samo protrči pored vas, čak i na malom odstojanju, rizik je veoma mali“, kaže nam
Birgit Vener, istraživač aerosoli sa Lajbnicovog instituta.
Slično misli i njen kolega Gerhard Šojh – i zadihani sportisti bi morali da stoje minutima jedni pored drugih da bi se zaraza prenijela. Zato on ne vidi problem ni u timskim sportovima poput fudbala. „Ali problem nastaje kad se koriste svlačionice ili toaleti. To su opasne prostorije. One moraju dobro da se luftiraju.“
Kao kontroverzna važi jedna holandska studija koja je prošle godine pokazala da je potrebno veće odstojanje među sportistima. Kažu, od biciklista valja držati dvadeset metara odstojanja. Kritičari naglašavaju da je ta studija obavljena u aerotunelu, a ne pod realnim uslovima.
DA LI MASKA NAPOLjU IMA SMISLA?
Ima, ako ne može da se drži odstojanje. Pogotovo u većim gužvama, recimo na koncertima. „Ili kad ste na autobuskoj stanici, ili u nekom redu, onda maska ima smisla“, zaključuje Vener.
(Dojče vele)
Da li je susret sa pušačima opasniji?
Još nijedna studija nije povezala pasivno pušenje sa povećanim rizikom od zaraze koronom. „Pušenjem se ne izbacuje više virusa u spoljašnost“, kaže Šojh. Ni
Niko Muters sa Univerzitetske klinike u Bonu ne vidi da su pušači na bilo koji način zarazniji.
Doduše, prema Institutu „Robert Koh“, pušači imaju nešto veći rizik od teškog oboljenja ako se zaraze. Ali po druge nisu opasniji.”Aerosoli, majušne čestice koje lebde vazduhom, glavni su krivac za prenošenje virusa korona. Prema nalazima naučnika, to se posebno dešava u zatvorenim prostorijama
)){kind=small}
