Albanija bi mogla biti centralna zemlja za prihvatanje izbjeglica – nalazi se u Evropi, a izvan Evropske unije. To je i dalje samo glasina, ali zvuči kao zlatno rješenje i za Angelu Merkel i za Evropsku uniju.
To je samo teza, za sada ne više od toga. Albanija bi mogla da postane centralna zemlja za privremeno prihvatanje izbjeglica.
Predsjednik Savjeta EU Donald Tusk i austrijski kancelar Sebastijan Kurc prvi su predstavili ideju o formiranju centara za potražioce azila u Evropi, ali izvan EU.
U razgovoru za „Dojče vele“ na albanskom, portparol bečke vlade Peter Launski Tifental potvrdio je da se trenutno i sa Albanijom razgovara o formiranju takvog centra.
Endri Fuga, direktor za komunikacije i savjetnik albanskog premijera, kaže, međutim, za „Dojče vele“ da nema nikakvog zahtjeva niti diskusije o tom pitanju.
Opozicija u Albaniji to vidi drugačije. Ona čak optužuje vladu da izbjegličkim centrima kupuje brže pristupanje EU.
Polazna pozicija
Balkanska ruta koja ide preko Albanije i dalje se koristi. Izbjeglice dolaze uglavnom preko Sredozemnog mora, ali Italija, Malta ili Grčka više ne žele da ih prihvataju u velikom broju. A Evropska unija i Njemačka žele da se otarase onih kojima nije odobren azil. Kakve to ima veze sa Albanijom?
Mala balkanska država leži duž izbjegličke rute i na Sredozemnom moru, odakle dolazi većina izbjeglica koje u Evropu kreću brodovima.
Luka Drač ima dovoljno kapaciteta da primi veće kontingente izbjeglica. Brodovi sa izbjeglicama koje bi pratili brodovi Fronteksa mogli bi da pristanu u Draču, a izbjeglice bi potom bile registrovane na albanskom tlu.
Ako se ispostavi da nemaju pravo na azil, bili bi direktno vraćeni u svoje zemlje, a potencijalni azilanti mogli bi da budu distribuirani u EU.
Posebno atraktivno za zemlje EU – Albanija nije dio Unije. U njoj ne važe propisi EU, kao što su Šengenski sporazum ili Dablinski ugovor.
Međutim, Albanija je članica NATO-a i stoga je usidrena u bezbjednosnom savezu zapadnih država. U Albaniji trenutno nastaje antiteroristički centar Alijanse. Pored toga, na sjeveru Albanije nalaze se visoke planine, što znači dodatnu, prirodnu sigurnost granica.
Da li je Tirana spremna?
Albanija ima dosta iskustva u zbrinjavanju izbjeglica – 1998/99. je primila i do milion stanovnika Kosova.
Osim toga, u zemljama zapadnog Balkana je tokom izbjegličke krize 2015. izgrađen značajan kapacitet za prijem migranata. Ti prijemni centri su do sada praktično neiskorišćeni, u albanskim medijima cirkulišu brojke o samo nekoliko hiljada ljudi.
Portparol UNHCR-a za jugoistočnu Evropu Neven Crvenković potvrdio je za „Dojče vele“ da je Albanija od 2017. godine udvostručila svoje kapacitete.
U međuvremenu, ministar unutrašnjih poslova Fatmir Ksafaj vodi niz bilateralnih razgovora u evropskim prestonicama, u četvrtak (21. juna) bio je u Berlinu. Tema razgovora je bila i migracija.
Albanski dil
Za razliku od Libije, Albanija je sigurna zemlja na evropskom tlu, ali na vratima EU.
Albanija takođe želi da postane članica EU i stoga je spremna da se pridržava standarda Unije, poput ljudskih prava. UNHCR potvrđuje da Albanija dobro tretira izbjeglice.
To su sve tačke koje Libija, o kojoj se raspravlja kao alternativi, ne ispunjava. Prije svega, EU tamo ne može da djeluje kao regulatorna vlast. Libija je država bez strukture i lidera.
Njemački ministar unutrašnjih poslova Horst Zehofer je na poslednjem sastanku sa austrijskim kancelarom rekao da podržava ideju o migracionim centrima van EU.
Portparol njemačke vlade Štefen Zajbert, s druge strane, to u srijedu (20. juna) nije želio da komentariše – zbog specijalnog samita EU koji se održava u nedjelju u Briselu.
Mogući „albanski dil“ imao bi ogroman značaj za opuštanje u sporu unutar Njemačke – Albanija bi bila „humano“ rješenje.
I bezbjednosni zahtjevi Zehofera bili bi ispunjeni – kontrolisani postupci za provjeru izbjeglica pod nadzorom EU, ali izvan EU. Horst Zehofer bi mogao da bude zadovoljan i to da proda kao uspjeh tokom predstojeće izborne kampanje u Bavarskoj. Kriza savezne njemačke vlade faktički bi bila okončana.
„Albansko rješenje“ moglo bi da bude korisno i za Albaniju – socijalistička vlada u Tirani pod pritiskom je konzervativnih krugova u Njemačkoj, posebno CDU.
Preporuka za samit EU o otvaranju pregovora o pridruživanju sa Albanijom dovedena je u pitanje zbog stvari koje se tiču pravne države. Albanija bi tu mogla da profitira od sporazuma o izbjeglicama, jer bi zemlje EU sigurno veoma rado zahvalile Tirani za takvo rješenje migracione krize.
Sve u svemu, bilo bi to solomonsko rješenje u duhu balkanske poslovice: „I vuk sit i ovce na broju“. Ono bi bilo prihvatljivo za sve – za Evropsku uniju, za Albaniju, ali i za Angelu Merkel i Horsta Zehofera.
„Dojče vele“, RTS