-Piše: Miomir Čolaković

Poznato je da se temeljem evropske kulture smatra antička grčka filozofija, a da ona, evropska civilizacija, uglavnom počiva na učenjima Sokrata, Platona i Aristotela. Učenja, koja se, u svojoj osnovi, bave pitanjem države i njenog uređenja, kao i pitanjima razvijanja mudrosti i vrline kao osnovnih postulata za postizanje ljudske sreće.
Platon je smatrao da državom moraju da upravljaju najumniji, najbolji i najsposobniji, oni koji se u državne poslove najbolje razumiju. Ustav, prema Platonu, u uređenoj državi je moralno-aristokratski, što znači da se aristokratija ne “mjeri” po “čistoti krvi”, već po etici, po moralu. Javnim funkcijama se bave oni koji su oslobođeni svih ličnih ambicija i apetita, svih sebičnih strasti za sticanjem i, uopšte, svake lične zainteresovanosti - opšte dobro je jedino što ih vodi u djelovanju.
Platonov učitelj, Sokrat, takođe je smatrao da državom moraju vladati aristokrate po duhu, dok, po Aristotelu, država, kao i svaka druga zajednica, postoji radi nekog cilja,a za državu taj cilj je najviše čovjekovo dobro: moralan i umstven život.
Kada se govori o civilizacijskim dometima, evropskim vrijednostima i njihovom prihvatanju i primjeni, a u poslednje vrijeme kod nas su svim političkim subjektima usta puna evropske kulture i vrijednosnih normi, onda se mora imati u vidu da to, u najbitnijem, u simbiozi sa novozavjetnom etikom, znači državu uređenu po normi ovih grčkih filozofa - državu kojom upravljaju najbolji, najsposobniji, najumniji, najmoralniji ljudi lišeni ostvarivanja svakog ličnog interesa u bavljenju javnim poslom.
Suprotno tome, svaki onaj koji se bavi državnim poslom, a u prvom planu mu je isključivo lični interes, pa i na uštrb opšteg, doprinosi sunovratu istinskih vrijednosti i opštem kulturnom, estetskom i moralnom padu, i svom i cijelog društva.
U Crnoj Gori, evropske vrijednosti su samo demagoške poštapalice političkih partija, prazne riječi koje su odavno izgubile svoj izvorni smisao. Jasan je kontinuitet praznine u skoro svim njihovim idejnim spekulacijama. Sve je deevropeizovano, provincijalizovano, dezindividualizovano, svedeno na okoštale metafore, na riječi koje se davno izgubile svoju dubinu i pravi smisao. Moralno posrnuće saživjelo je sa estetskim. Humanizam, solidarnost, politika kao rad u interesu opšteg dobra, kao kruna humanog ljudskog djelovanja, više ne postoje. Postoje riječi, ne i izvorna značenja. Lični interes je obukao kraljevsko odijelo i na glavu stavio od zlata krunu.
Jedan tužni antievropski događaj, predsjednički izbori i pobjeda kandidata DPS-a, tek što je završen, a na pomolu je već i drugi - lokalni izbori u glavnom gradu i, sada već sasvim izvjesno, još jedan teški poraz civilizacijske Crne Gore i njenih građana: pobjeda DPS-a i opozicionih partija.
Izvorne evropske vrijednosti ne postoje. Sve je pohlepa, prevara i laž! Pozicija, opozicija (čast pojedinim izuzecima, ali samo rijetkim pojedincima koji su u politiku ušli iz iskrene namjere da nešto promijene, da se zlu suprotstave), religijske vođe i institucije, svejedno, jedna su cjelina bezbojne, bezidejne, bezlične simbioze koja postoji samo kao sujeta, zavist i žudnja; opojna, duboka žudnja za što većim brojem sledbenika, za što bogatijim imovinskim kartonom, udobnim foteljama i privilegijama koje uz njih idu.
Ti pozicioni, opozicioni i religijski virtuozi sebičnosti, pošto su ugušili u sebi svaki tračak empatije, stvaralačkog duha, solidarnosti, uvijek spremni i nadahnuti da pređu svaku granicu pristojnosti i moralnosti kad treba da zadovolje svoje, uvijek iste, nepromjenljive nagone – za vlašću, silom, uticajem, privilegijama svake vrste, jedina su prava i potpuna nesreća građana i države Crne Gore.
Jedan čovjek, okružen koristoljubivim podanicima, u razularenoj i grotesknoj mržnji prema svemu drugačijem, već trideset godina razara moralno biće Crne Gore, urušava i pod svoju kontrolu stavlja njene institucije, gradeći na tim razvalinama kult svoje ličnosti, kult nove, antievropske, anticivilizacijeske, makijavelističke moralnosti u kojoj je dozvoljeno sve što donosi ličnu i partijsku korist, a što se proglašava najvišim oblikom patriotizma i opšteg dobra. U opozicionim partijama, religijskim institucijama, našao je idejno-pohlepnu sabraću koja, u sjenci njegove grotekstnosti, uživaju u dobijenim materijalnim darovima, pozamašnim stavkama u imovinskim kartonima, odani više nego dobroj, svestranoj tradiciji crnogorske vlasti da za prozirni a veoma upečatljivi veo svojih obećanja uzimaju fine niti iz tako bogate riznice DPS-ove nepresušne baštine laži, obmana, prevara i demagoških ideja o braniteljima nacije, tradicije, jezika, vjere…
Taj vašar pozicionih, opozicionih političkih i religijskih demagoga, u svojim orgijama sujete, pohlepe za sticanjem, pomame za vlašću i gospodarenjem, osjetivši bogatstvo i izdašnost trenutka u kom svaka laž natopljena nacionalizmom i vjerskim fundamentalizmom prolazi kao najveći oblik patriotizma, propjevao je na tridesetogodišnje prepoznatljiv, ali još uvijek zapanjujuće prohodan način i sebi obezbijedio sve ono što ni u svojim najluđim maštanjima naslutiti nije mogao.
I tako prođeše decenije, teku izbori za izborima, a sve ostaje isto. Izbori koji, u stvari, to i nijesu. Ništa novo nijesu donijeli, niti će ovi sledeći donijeti. Ma gdje pogledali, na ma koju političku partiju, religijsku instituciju i njima odanu misao naišli, svuda isto mrtvo stvaralačko tkivo koje ne kazuje i ne donosi ništa novo, kao da se misli jednih, drugih i inih, javno podijeljenih, samo na prvi pogled razlikuju, a u suštini, iza javnog, površnog, interesno nadovezuju, pohlepom povezuju i sve ostaje „depeesovski“ nepokretno, nepromjenljivo, isto. Voštani život u kome nema ničeg lijepog, “pokretnog”, svijetlog.
Na kraju, ne treba zaboraviti ni evroatlantske emisare koji decenijama podržavaju anticivilizacijski i antievropski, kriminogeni način vladavine i vođenja politike u Crnoj Gori. I ne samo u Crnoj Gori, pa onda shvatiti da su od izvornih, stvarnih vrijednosti koje tobože zagovaraju, u nekim segmentima isti sa plemenski orjentisanim crnogorskim političarima. Kad se vide rezultati tih njihovih djela u širenju civilizacije i demokratije (npr. Egipat, Irak,Sirija, Libija...), onda može samo glava da zaboli od tog njihovog evropejstva. A, s druge strane, ništa manje ne boli ni od onih rusofila, koji prizivaju ono protiv čega se tobože ovdje bore, što upravo, u malom, srazmjerno razlici u veličini i značaju zemlje, imaju u Crnoj Gori – kult ličnosti, diktaturu, pljačkašku privatizaciju, progone i ubistva drugačije mislećih, raslojavanje društva, milionere u vlasti i one uz vlast…
No, idemo dalje, sve dublje i dublje, do tamo nekih sledećih izbora… I, naravno, njihove pobjede, pozicione i opozicione, višedecenijske, opet i opet…. A crnogorski građanin? Kako se god uzme, u svakoj varijanti, to se, nažalost, može reći na samo jedan način – sigurnim korakom u tri lijepe…