-Piše: Dragoljub Pavićević

Jugoslovenski sukobi iz 1990-ih korišćeni su za utvrđivanje i američke dominacije nad Evropskom unijom kroz NATO, i NATO dominacije nad Ujedinjenim nacijama. Rat na Kosovu pokazao je spremnost NATO-a da djeluje bez dozvole UN. Politički autoritet Ujedinjenih nacija zamijenjen je moralnim autoritetom nejasnog entiteta nazvanog „međunarodna zajednica“. Ovo su stavovi iz knjige američkog politikologa Diane Džonston (živi u Parizu) „Krstaški rat suludih: Jugoslavija, NATO i zapadne zablude” u kojoj je analizirala rat NATO-a protiv SR Jugoslavije 1999. zbog Kosova. U Hrvatskoj je knjiga prevedena i štampana pod naslovom „Suludi krstaši: Jugoslavija, NATO i zapadne obmane“. Inače, i sam termin „međunarodna zajednica“ koji je sebi prigrabilo nekoliko zemalja zapadne Evrope i sjeverne Amerike nejasan je i pogrešan jer ne uključuje automatski cijeli svijet. „Bogati i moćni pretpostavljaju da posjeduju urođeni moralni osjećaj šta je ispravno, a šta pogrešno i ne treba im spoljno ovlašćenje da isključe i kazne one koji ne ispunjavaju njihove standarde.” (D. Džonston 2002)

Bombardovanje SR Jugoslavije od 24. marta do 11. juna 1999. godine predstavljalo je prekretnicu u politici takozvanog „liberalnog intervencionizma“. Tvrdnja NATO-a i nekoliko zapadnih zemalja da se „kosovski rat“ vodio iz čisto humanitarnih razloga mnoge je u najmanju ruku zbunila, da ne kažem obmanula. Altruističke pretenzije NATO rata na Kosovu, koji je zapravo bio uvježbavanje za buduće operacije, poslužile su da se otvori put Sjedinjenim Državama da nakon 11. septembra 2001. godine napadnu Avganistan kao početnu fazu novog, dugoročnog „rata protiv terorizma“. Bombardiranje Jugoslavije označilo je, kako tvrdi Diana Džonston (2002) „ prekretnicu u širenju američke vojne hegemonije.“

Isto tako bombardobanje Savezne Republike Jugoslavije 1999. godine, koje je NATO zvanično nazvao „Operacija savezničkih snaga”, dalo je Sjedinjenim Američkim Državama prednost uspostavljanja vođstva nad Evropom. Tako je u knjizi „Krstaški rat ludaka: Jugoslavija, NATO i zapadne zablude” napisala Diana Džonston da se prilikom rješavanja tzv. kosovskog pitanja pribjeglo upotrebi vojne sile što je monopol Sjedinjenih Američkih Država. Bio je to poraz diplomatije i pobjeda SAD nad Evropom. „Bombaški napad na SR Jugoslaviju potvrdio je ogromnu vojnu superiornost SAD ohrabrujući sledeću administraciju da ide dalje u agresivnoj upotrebi vojne moći ne trudeći se da se dodvori evropskim saveznicima.” (Džonston Diana „Krstaški pohod maloumnika: Jugoslavija, NATO i zapadne zablude“, „Pluto Press”, 2002)

Bombardovanje je pokazalo da SAD zapravo predvode Evropu. Inače, NATO je tokom 78 dana razaranja SRJ više puta mijenjao spisak ciljeva bombardovanja. U prvim danima vazdušnih udara, spektakl masa albanskih izbjeglica koje su napuštale Kosovo iskorišćen je da se kao cilj vojne operacije naznači sprečavanje humanitarne katastrofe koja je bila u toku. Kako je bombardovanje nastavljeno, a jugoslovenska vlada nije kapitulirala, svrha snažne vojne akcije isključivo iz vazduha sve više se pomjerala ka obaranju Miloševića.

Kao i predstavnici NATO-a, i lideri država članica u vrijeme a i poslije bombardovanja ponavljali su kako NATO intervencija nije sukob sa narodom SR Jugoslavije nego sa Miloševićem. Sadašnji generalni sekretar NATO-a Jens Stoltenberg na godišnjicu bombardovanja prošle godine takođe je izjavio kako „NATO kampanja nije bila usmjerena na jugoslovenski narod“.

Samo mjesec dana nakon što je bombardovanje otpočelo, senator Džo Liberman, tadašnji „miljenik albanskog lobija“ (kako ga je neko nazvao) izjavio je sledeće: „Nadam se da će vazdušna kampanja, čak i ako ne ubijedi Miloševića da povuče svoje trupe sa Kosova, toliko uništiti njegovu ekonomiju, što sada i čini, zatim toliko uništiti živote njegovog naroda da će taj narod ustati i izbaciti Miloševića napolje. Ne pogađamo samo vojne ciljeve...”

„Pokušavamo vazdušnom kampanjom da slomimo volju srpskog naroda, tako da će prisiliti svog vođu da slomi njegovu volju i da potom zapovijedi svojim trupama da napuste Kosovo.“ (Džo Liberman za Foks Njuz, 23. maja 1999)

Bombardovanje vojnih ciljeva nije nanijelo ozbiljniju štetu vojsci. To je i bio razlog što je NATO odlučio da sa vojnog bombardovanja pređe na uništavanje civila i civilnih objekata. Gađani su mostovi, kako drumski tako i željeznički. Gađane su čak i škole i bolnice, pa i zatvor u Istoku. Kršena je Ženevska konvencija (Protokol 1. st. 1, čl. 51). Bombe su bacane svuda i bez mnogo obaziranja na žrtve među građanstvom. Tako su pogođene porodične kuće, škole, bolnice, crkve ili spomenici, fabrike. Civilno stanovništvo zasipano je kasetnim bombama (centar Niša pogođen 7. maja 1999). Avioni NATO-a bombardovali su pijace, autobuske stanice, autobuse i voz pun putnika, čak i groblja (u Prištini), postrojenja za prečišćavanje vode, toplane, repetitore i TV stanice (zgrada RTS-a pogođena 23. aprila 1999).

Kolumnista „Tajmsa“ Tomas Fridman još dok je bombardovanje trajalo napisao je sledeće: „Mi smo u ratu sa srpskom nacijom i svako ko se šeta (hanging around) po Beogradu treba to da shvati. (...) Dajte šansu ratu! (...) Želite u pedesete? Mi ćemo vam dati pedesete. Želite 1389? Možemo da stvorimo 1389, takođe.”

Rat protiv SR Jugoslavije 1999. stvorio je izuzetno opasan presedan. Pokazalo je kako se „humanitarna nesreća“ može koristiti za razaranje ciljane zemlje. Postupak za uvođenje NATO-a u rat protiv Jugoslavije predstavlja formulu kako jedan unutrašnji sukob pretvoriti u izgovor za vojnu intervenciju. Na kraju još jedan citat: „Pojednostavljeno uvjerenje da su jugoslovenske ratove raspada izazvali samo zli Srbi, oponašajući Hitlera, neophodno je da bi se opravdalo NATO bombardovanje Jugoslavije kako bi se „spasili Kosovari”. Ovaj mit se morao podržati kao presedan za dalju „humanitarnu intervenciju“ kad god Sjedinjene Države i NATO odluče da negdje sruše još jednu nepokornu vladu. Dok NATO ne pukne, ili dok se zapadni građani ne probude i ne suprotstave se beskrajnom ratu, Srbi nemaju šanse da postignu istinu ili pravdu.” (Diana Džonston, „The Yugoslav wars of disintegration“; vebsajt „Global Research“, 23. maja 2012) Srbija nije 1999. godine vojnički izgubila rat sa NATO-om već je Milošević potpisao gubitnički sporazum da bi se prekinulo besomučno razaranje civilnih objekata i pogibije civila.

---