- Autor: Roman Gončarenko

Sudbina gasovoda Sjeverni tok 2 jedna je od malobrojnih tema koje nisu potonule u poplavi vijesti o pandemiji. Hapšenje Alekseja Navaljnog i gušenje protesta njegovih pristalica na naslovnice su vratile pitanje gasovoda.

Tamo je prethodno bio početkom avgusta kada je Navaljni otrovan i prebačen na liječenje u Njemačku. I tada se potezalo pitanje da li Putinov režim treba „kazniti“ tako što bi se obustavila gradnja Sjevernog toka 2, drugog gasovoda koji će direktno povezati Rusiju i Njemačku. Tako je ovaj energetski projekat, uz koji je od početka išao pridjev „sporan“, tema od posebne osjetljivosti u odnosima Berlina i Moskve.

Prvo, kraj Sjevernog toka u pogonu je već deset godina. A zaustavljanje gradnje njegovog parnjaka postalo je zamisliv scenario kada su Sjedinjene Države krajem prošle godine uvele sankcije protiv firmi koje učestvuju u polaganju cijevi na dno Baltičkog mora. Otpor iz Vašingtona je dobrano usporio izgradnju poslednjih kilometara pred njemačkom obalom.

Diskusija se ponovno zahuktala i u Njemačkoj. Prije svih, političari opozicionih Zelenih zahtijevaju momentalno obustavljanje radova, pozivajući se na sudbinu Navaljnog i stanje građanskih prava u Rusiji. Oštre mjere podržavaju i pojedini političari iz redova vladajućih Demohrišćana Angele Merkel. Ali kancelarka i Vlada uvijek odgovaraju isto: radi se o ekonomskom, a ne političkom projektu.

Njemačka neće zaustaviti gradnju, i za to postoji više razloga. Takav potez bi uništio povjerenje privrede u politiku, a na obje strane se to povjerenje smatra ekstremno važnim. Berlin bi se suočio sa tužbama za plaćanje odštete u milijardama eura – jer projekat je u Njemačkoj prošao sve instance i dobio sve dozvole.

Ali ne radi se samo o novcu. Odustajanje od gasovoda bi značilo raskid poluvjekovnih veza (Zapadne) Njemačke i Moskve – veza koje su podrazumijevale i energetiku. Radikalni potezi nisu stil njemačke diplomatije, pogotovo ne prema Rusiji, zemlji s kojom Njemačka ima posebne odnose – koji su i istorijski opterećeni.

Povlačenje ručne kočnice bi značilo gubitak ugleda i same kancelarke Merkel, ali i njene vladajuće koalicije. Oni ovaj projekt nisu doveli pod znak pitanja ni nakon aneksije Krima, a ni nakon rata na istoku Ukrajine ili ubistva ruskog opozicionara Borisa Njemcova, a ni nakon napada ruskih hakera na Bundestag.

Jedini put da izbjegne sve te probleme bi za Berlin bio ukoliko Evropska unija odluči da spriječi projekat – tome se nadaju Poljska i baltičke zemlje. Ali teško je da u Briselu može biti konsenzusa. Već su i blage sankcije protiv Rusije zbog miješanja u Ukrajini naišle na gunđanje Italije i Austrije. S dobrim razlozima, Briselu se ne žuri da priča o Sjevernom toku 2.

Zato su diskusije o obustavi gradnje u najboljem slučaju – samozavaravanje. Prazne riječi koje u očima Kremlja otkrivaju slabosti Njemačke i EU.

Ti iluzorni apeli imaju suprotan efekat od željenog – oni jačaju ruskog predsjednika Putina u odnosu prema EU, ali i na međunarodnoj sceni. Baš pod motom: Eto, pogledajte! Evropa je nemoćna!

S obzirom na to, nikoga nije trebalo da začudi što je glavni diplomata EU Žozep Borelj ponižen tokom boravka u Moskvi. Sa Tvitera je saznao da Rusija upravo protjeruje troje evropskih diplomata jer su tobože učestvovali na nedozvoljenim protestima.

Pouka je da ne treba prestati sa gradnjom gasovoda, nego sa slanjem praznih prijetnji. Provjereni diplomatski recept je da svaka prijetnja mora da bude ostvariva. Iskusni političari znaju da nema mnogo prostora za sankcije prema Rusiji, a tokom pandemije ga je još manje.

To ne znači da je Berlin sasvim vezanih ruku. Možemo se sjetiti protjerivanja diplomata nakon trovanja bivšeg dvostrukog agenta Sergeja Skripalja i njegove kćerke u Velikoj Britaniji, ili ekonomskih sankcija nakon što je iznad istočne Ukrajine oboren putnički avion. Moskva razumije takve signale bolje nego isprazne prijetnje o zaustavljanju Sjevernog toka 2.

dw.com

---