- Autor: Kristof Haselbah

Dva događaja bacaju svjetlo na politiku azila Evropske unije: italijanska obalska straža nedavno je spasila 84 osobe s oštećenog gumenog čamca bez motora. Prema italijanskim izvorima, tome je prethodila višečasovna svađa između predstavnika Libije, Malte, Gibraltara i Francuske oko toga ko je odgovoran za izbjeglice-brodolomce.

Drugi događaj je objavljivanje izvještaja Visokog komesarijata UN za izbjeglice (UNHCR) i drugih organizacija. U izvještaju se navodi da nije samo ruta preko Sredozemnog mora ta koja je posebno opasna, već da je i put kroz Afriku u pravcu Evrope „jedna od najsmrtonosnijih ruta na svijetu za izbjeglice i migrante“. Oni su izloženi „zlostavljanju, mučenju, prisilnom radu, seksualnom iskorišćavanju i ubistvima“.

Posebno Libija, koja je inače tranzitna zemlja za izbjeglice i migrante koji žele u Evropu, „nije sigurno mjesto za ljude“, pišu autori izvještaja iz UNHCR-a. Tu u igru ulazi i politika Evropske unije o azilu. U ime EU libijska obalska straža presreće mnoge čamce koji su krenuli ka Evropi i vraća ljude natrag – u zemlju u kojoj im, prema UN, prijete najteži progoni. Izbjeglicama iz čamca, koje je Italija sada preuzela i koje su za početak dovezene na italijansko ostrvo Lampeduzu, „uspjelo je“ da se dokopaju Evrope. Njihovo konačno prebivalište međutim još nije određeno. Uslijediće uobičajeno prosjačenje za nalaženje moguće zemlje-domaćina. Ali već sada je jasno koje zemlje to neće biti: tako na primjer Mađarska i Poljska neće dozvoliti da nijedan izbjeglica pređe njihove granice.

Njemačka vlada obavezala se da će podsticati reformu politike azila EU tokom svog predsjedavanja Uniji. Za Berlin reforma znači da bi svi trebalo da učestvuju u procesu prihvata izbjeglica i migranata. Ministar unutrašnjih poslova Horst Zehofer takođe traži svojevrsno preliminarno preispitivanje zahtjeva za azil na spoljnim granicama EU, kako bi se oni koji nemaju šansi da budu prihvaćeni, odmah mogli poslati natrag.

Oba plana su od početka naišla na ogromno protivljenje: države koje godinama odbijaju da prihvate izbjeglice ostaju pri svom odlučnom „Ne!“ Oni sigurno ne žele da im Njemačka, zemlja koja je 2015. i 2016. za izbjeglice proglasila „kulture dobrodošlice“, nameće migrantsku politiku koju oni kategorički odbacuju. S druge strane – i tako se vraćamo na dva aktuelna događaja – preliminarne provjere azila na spoljnim granicama EU znače da bi azilanti ostali zaglavljeni u izrazito opasnim zemljama, poput Libije.

Kritičari spasavanja migranata na moru tvrde da svaka spasilačka akcija na Sredozemnom moru povlači za sobom novi izbjeglički talas i da se havarije čamaca namjerno izazivaju. Jasno je da bi dolazak novih miliona ljudi u zemlje EU pokrenuo najozbiljnije socijalne nemire i sukobe.

Evropska unija se zaglavila u konfliktu koji se teško može riješiti: spasavanje ljudi iz mora je nešto što se samo po sebi podrazumijeva, čak i ako je to dio računice krijumčara ljudi. A vraćanje u Libiju, kao što je ponovo pokazao izveštaj UNHCR, nešto je što ne bi smjelo da se radi. S druge strane, EU ne bi trebalo da podstiče migrante na bijeg.

Ako rješenje uopšte postoji, ono će se sastojati od mnogo malih koraka. Biće to koraci humanosti i velikodušnosti, ali i teški koraci odbacivanja. Držati se samo prvog – bilo bi neodgovorno. A samo drugog – neljudski. Jedino cjelokupna slika daje vjerodostojnu evropsku politiku azila.

dw.com

---