-Piše: Milan Mišić

Bojišta geopolitike su raznovrsna, ima ih mnogo i svugdje, a trenutno najljuća bitka vodi se oko mobilnih telefona.

Kako stvari stoje, najveća svjetska sila, kao svog najvećeg protivnika vidi kinesku kompaniju „Huavej”, koja je stavljena na crnu listu entiteta sa kojima je zabranjeno poslovanje, da bi prije neki dan u tom pogledu dobila uslovnu, tromjesečnu poštedu.

„Huavej” je kineski džin u oblasti telekomunikacionih i informatičkih tehnologija. Između ostalog, drugi je najveći proizvođač mobilnih telefona (prvi je južnokorejski „Samsung”, a treći američki „Epl”), ali i glavni liferant opreme - baznih stanica, rutera i svega ostalog što čini infrastrukturu tehnologije koju danas koristi skoro pet milijardi ljudi.

Opslužuje 45 od 50 vodećih operatora mobilne telefonije, posluje u 170 zemalja, ima 188.000 zaposlenih i godišnji obrt od 105 milijardi dolara, po čemu u ligi sa perjanicama američkog informatičkog sektora, Majkrosoftu (110 milijardi) i Guglu (136).

„Huavej” je, zbog američkih sankcija, ali i zbog ukupnih odnosa SAD i Kine, u ovom momentu najkontroverznija korporacija svijeta, a istovremeno i najvidljiviji simbol trgovinskog rata dvije zemlje koji je započeo američki predsjednik Donald Tramp, uvođenjem zaštitnih carina na uvoz iz Kine.

Nema sumnji da je Kina, sa svojim statusom danas druge ekonomije svijeta, glavni izazivač Amerike. Ono što je međutim na prvi pogled manje vidljivo, to je da su dvije zemlje u isto vrijeme i rivali i partneri, da su utoliko međuzavisne da jedna bez druge ne mogu.

Povod za trgovinski rat je postojani američki deficit u trgovini s Kinom, koji je prošle godine iznosio impresivnih 419 milijardi dolara, za koliko je Amerika iz Kine više uvezla nego što je izvezla.

SAD od glavnog geopolitičkog izazivača najviše kupuju kompjutere i prateće dodatke, mobilne telefone, odjeću i obuću. Ono što je međutim zanimljivo, to je da su to mahom brendovi američkih kompanija koji su kompletirani u Kini, gdje je radna snaga jeftinija. Najpoznatiji primjeri za ovo su mobilni „ajfon” i „najk” patike.

Kina pak u Americi kupuje „avione i kamione”, a kao njen uvoz knjiže se i američki čipovi koji se ugrađuju kako u uređaje koji su de fakto američki, tako i u kineske, što je sve, u krajnjem ishodu, rezultat glavnog procesa s kraja prošlog i početka ovog vijeka – globalizacije.

„Huavej” je nominalno na meti zbog američkih sumnji da je „trojanski konj Kine” – da njegovi uređaji kineskoj državi omogućavaju špijunažu (za šta dosad na uvid nije stavljen nijedan dokaz).

Vjerovatnije je međutim da je u pitanju to što je „Huavej” u ovom momentu gospodar tehnologije 5G koja u mobilnoj telefoniji omogućava nove, fantastične brzine prenosa podataka, otvarajući vrata za nove domete digitalne ekonomije. Takođe, „Huavej” je, brže nego što je iko predviđao, savladao oblast vještačke inteligencije, uklapajući se time u planove kineskog rukovodstva da do 2025. Kina u informatici Ameriku ne samo dostigne, nego i prestigne.

U Vašingtonu zbog svega ovog ovu, nominalno privatnu kompaniju, smatraju projektom kineske države. Otuda je, iz perspektive Vašingtona, blokiranje „Huaveja” - poslednja šansa da se zaustavi Kina.

(Autor je bivši glavni i odgovorni urednik,,Politike')

---