Povodom početka radova na magistralnom putu Dečani-Plav kroz zaštićenu zonu manastira Visoki Dečani, Eparhija raško-prizrenska SPC saopštila je da kosovska vlada na najgrublji način ugrožava jedan od najznačajnijih spomenika pod zaštitom Uneska na Balkanu i da se radovi sprovode protivno kosovskom zakonu i standardima tog tijela Ujedinjenih nacija.
Radio,,Kontakt plus‘‘ prenosi da je episkop raško-prizrenski Teodosije obavijestio predstavnike Evropske unije, OEBS-a i Kfora da je kosovska vlada započela nezakonite radove na Magistralnom putu Dečani-Plav u zaštićenoj zoni oko manastira Visoki Dečani. U saopštenju Eparhije raško-prizrenske navodi se da je izgradnja ovakvih puteva u zaštićenim zonama najstrože zabranjena zakonom o Specijalnim zaštićenim zonama koje je usvojila kosovska skupština i da kršenje ovoga zakona, pored upornog odbijanja registracije dečanske zemlje po odluci Ustavnog suda Kosova od prije dvije godine, predstavlja još jedan flagrantan primjer institucionalnog bezakonja koji se sprovodi od strane kosovskih institucija.
Navodi se da su zaštićenu zonu posjetili i predstavnici OEBS monitoring tima i evidentirali štetu koja se nanosi radom bagera i uništavanjem prirodne sredine prostora koji, pored toga što je zaštićena zona pripada i Nacionalnom parku,,Prokletije‘‘.
-O putu Dečani-Plav razgovarano je više puta na sjednicama Komisije za zaštićene zone koju čine najviši predstavnici EU kancelarije na Kosovu, Misije OEBS, kosovski ministri prostornog planiranja i kulture, kao i episkop raško-prizrenski- podsjećaju iz eparhije.
Navodi se da je inicijativa za izgradnju magistralnog puta blagovremeno zaustavljena 2014. godine kada je tadašnji kosovski premijer Hašim Tači otvorio početak radova na zaobilaznici koja ide oko zaštićene zone manastira.
Eparhija raško-prizrenska je saopštila da je redovno naglašavala da Crkva nije protiv gradnje puteva, ali da izgradnja magistralnog puta neposredno pored najznačajnijeg spomenika svjetske kulturne baštine na tom prostoru predstavlja ne samo kršenje postojećeg zakona, već anticivilizacijski čin koji će nanijeti veliku štetu Manastiru Visoki Dečani.
Navodi se da će put dovesti do povećanja saobraćaja, prolaska teških vozila, dodatnog zagađenja i buke koji će prostoru oko manastira kao jednoj od rijetko sačuvanih oaza mira i tišine nanijeti nepopravljivu štetu.
Podsjeća se da je zaobilaznica svojevremeno započeta i svečano otvorena uz prisustvo gradonačelnika Dečana i Plava, ali radovi su ubrzo zaustavljeni, dok je inicijativu za gradnju puta pored manastira krajem prošle godine objavio sadašnji kosovski premijer Ramuš Haradinaj.
Iz Eparhije raško-prizrenske navode da očigledno na tom prostoru nema institucionalnog kontinuiteta.
-Komisija za specijalne zone je već održala dva sastanka na kojima su prezentovane pravne analize timova EU kancelarije i misije OEBS koje stoje, kao uostalom i predstavnici zemalja Kvinte u Prištini, pri čvrstom stavu da je gradnja ovog magistralnog puta protivzakonita i da nanosi štetu Kosovu. Ovaj stav je više puta ponovljen kosovskom premijeru od najviših međunarodnih predstavnika na Kosovu i Metohiji- ističe se u saopštenju.
Navodi se da je kosovsko Ministarstvo infrastrukture čak prvobitno prihvatilo ideju da se radi obilaznica, ali je i ta odluka prekršena početkom intenzivnih radova na proširenju postojećeg makadama i uništavanjem vegetacije, ističu u Eparhiji raško-prizrenskoj SPC.
Na samo 400 metara od manastira postavljena je tabla sa nazivom projekta iza koga stoji Ministarstvo infrastrukture Kosova. Teške mašine i bageri ubrzano usijecaju put u brdo mijenjajući sliku pejzaža koji je vjekovima bio sačuvan.
-Treba pomenuti da Evropska unija finansira novi magistralni put između Peći i Crne Gore u višim dionicama Rugovske klisure (dovoljno udaljeno od Pećke patrijaršije). Ovaj skupi projekat je u sklopu evropskog programa povezivanja prostora Zapadnog Balkana pa je neshvatljivo zašto Vlada Kosova insistira na izgradnji drugog magistralnog puta samo 17 kilometara južnije i to neposredno pored Manastira Visoki Dečani u direktnoj suprotnosti sa zakonom o specijalnim zaštićenim zonama oko najznačajnijih kulturno-istorijskih spomenika- navodi se u saopštenju.
Eparhija ocjenjuje da najnoviji potez kosovskih institucija duboko narušava bilo kakvo institucionalno povjerenje i poštovanje u primjenu postojećih zakona, kao i u odluke kosovskih sudova, koje očigledno ne važe na prostorima opštine Dečani. Istovremeno, ovim se de fakto blokira rad mješovite Komisije za zaštićene zone, jer se radovi odvijaju protivno zakonu po pravnom tumačenju kancelarije EU i OEBS.
Eparhija navodi da loša bezbjednosna situacija, odsustvo vladavine prava i zakona, etnička diskriminacija i nepoštovanje sopstvenih zakona nanose štetu ne samo građanima opštine Dečani, već i svima na Kosovu i Metohiji.
-Ukoliko se što prije ne prekine gradnja ove sporne saobraćajnice i ne popravi šteta načinjena uništavanjem vegetacije i terena, Eparhija Raško-prizrenska će morati da konstatuje da kosovski zakoni koji se tiču zaštite kulturne baštine više ne vrijede, jer ih ruši sama kosovska vlada koja je izabrana da bi ih čuvala i primjenjivala- konstatuju iz Eparhije raško-prizrenske SPC.
Direktor Kancelarije za KiM Marko Đurić rekao je da Srbija zahtijeva od međunarodnih institucija na Kosovu i Metohiji da hitno spriječe protivzakonito i anticivilizacijsko ugrožavanje Manastira Visoki Dečani, izgradnjom magistralnog puta u neposrednoj blizini tog srpskog srednjovjekovnog bisera.
-Ova situacija objašnjava zašto su Visoki Dečani na listi ugrožene svjetske kulturne baštine i od koga su ugroženi- naveo je Đurić u reagovanju dostavljenom Tanjugu.
Prema njegovim riječima, međunarodna zajednica dužna je da spriječi ideološke sledbenike Envera Hodže i Ljavdrima Muhadžerija u vandalskom uništavanju onoga što nije samo srpski i hrišćanski biser, već baština čitavog čovječanstva.(RTS)- M.Nj.

Neprijatelji kulture i hrišćanske civilizacije

-I mnogi Albanci su kroz istoriju gajili poštovanje prema nemanjićkoj zadužbini, ali ispostavlja se da su pojedini njihovi potomci regresirali u kulturnom i civilizacijskom smislu- ocijenio je Marko Đurić.
Istakao je da će Srbija one koji ugrožavaju srpsku baštinu na Kosovu i Metohiji tretirati kao neprijatelje kulture, hrišćanske civilizacije i srpskih nacionalnih interesa.

Manastir 20 godina pod vojnom zaštitom

U saopštenju Eparhije raško-prizrenske navodi se da je manastir Visoki Dečani već 20 godina pod vojnom zaštitom zbog četiri oružana napada nakon 1999. godine i pokušaja terorističkog napada 2016. godine koji je izvela grupa naoružanih kosovskih islamista, koje je kosovska policija pustila na slobodu narednog dana sa uslovnom kaznom zbog nezakonitog posjedovanja oružja.

Srpska lista osudila nezakonitu gradnju

Srpska lista najoštrije je osudila nezakonitu gradnju unutar zaštićene zone oko Manastira Visoki Dečani i najavila da će sjutra pokrenuti interpelaciju povodom ovakvog djelovanja, a nadležnim ministarstvima dostaviti poslanička pitanja.
Srpska lista navodi da je gradnja puta u neposrednoj blizini Manastira Visoki Dečani, pored zaštite koju ima kao svjetska baština na Unesko listi, protivna i kosovskim zakonima.
Podsjećaju da se krši Zakon o zaštićenim specijalnim zonama i ugrožava jedan od najznačajnijih spomenika kulture i vjerskog identiteta srpskog naroda, ali i svjetska baština, koji se nalazi na listi Uneska.
Kako su istakli, vlada samoproglašenog Kosova još jednom je pokazala da joj «zakon leži u topuzu, a tragovi smrde nečovještvom» i da sprovodi otvoreno institucionalno nasilje nad imovinom Srpske pravoslavne crkve.
-Očekujemo da međunarodne misije na Kosovu i Metohiji, predstavnici zemalja Kvinte, prije svih SAD, Velike Britanije i Njemačke, obavijeste svoje Vlade i misije pri Unesku kako kosovske institucije vrše institucionalno nasilje nad Srpskom pravoslavnom crkvom i srpskim narodom, pri tom kršeći čak i sopstvene zakone - navedeno je u saopštenju.