Istraživanje Zaštitnika ljudskih prava i sloboda „Djeca i bolesti zavisnosti u Crnoj Gori” pokazalo je da preko 37 odsto ispitanih učenika pije alkohol, a svaki četvrti ili 25 odsto njih ide u kladionicu. Svaki peti učenik konzumira cigarete, dok preko 11 odsto puši marihuanu. Istraživanjem koje je ombudsman sproveo u maju ove godine obuhvaćeno je ukupno 1.000 ispitanika, od kojih 342 iz 37 osnovnih škola, kao i 658 ispitanika iz 25 srednjih škola.

– Preko 37 odsto srednjoškolaca i učenika završnih razreda osnovne škole koristi, rjeđe ili češće alkohol, gotovo svaki četvrti učenik ide u kladionicu, a 20 njih puši. Istraživanje je pokazalo da marihuanu koristi više od 11 odsto učenika, dok u prosjeku preko osam učenika konzumira teške droge. Polovina korisnika teške droge koristi jednu supstancu, a druga polovina dvije i više supstance. Rizičan period početka korišćenja psihoaktivnih supstanci jeste period između šestog razreda osnovne i drugog srednje škole. Učenicima bi u ovom periodu trebalo posvetiti posebnu pažnju kako bi se zaštitili od potencijalnog korišćenja psihoaktivnih supstanci. Osim alkohola i cigareta, učenicima su dostupne i sve vrste klađenja, a naročito kladionica – navodi se u izvještaju ombudsmana i upozorava da su učenicima takođe prilično dostupni i ljekovi za smirenje koje konzumira 14,6 odsto njih, 8,6 odsto učenika koristi kokain, a 8,4 heroin.

– Psihoaktivne supstance su veoma dostupne, i u preko 20 odsto slučajeva učenici prijavljuju da je do njih moguće doći u roku od pola do nekoliko sati. Narkotici se nerijetko koriste u školama, a indikativno je da je ovo češće slučaj nego da đaci dolaze u školu pod uticajem alkohola. Najvjerovatnije da je razlog taj što se efekat alkohola može mnogo lakše uočiti od strane nastavnog osoblja nego što je to slučaj kada se koriste druge psihoaktivne supstance. Bez umanjivanja značaja i težine problema, treba reći da je učestalost korišćenja cigareta i marihuane kod mladih u Crnoj Gori na nivou prosjeka njihovih vršnjaka u zemljama EU – piše, između ostalog, u izvještaju ombudsmana.

Istraživanje je takođe pokazalo da učenici u Crnoj Gori u značajno manjoj mjeri od prosjeka EU zemalja konzumiraju alkohol, ali zato u nešto većoj mjeri koriste ilegalne (teške) droge.

– Mladi veliki dio slobodnog vremena provode uz slušanje muzike i odmor. Međutim, nije mali broj onih koji vrijeme provode na kompjuteru i na društvenim mrežama. Učenici izlaze u grad veoma često, gotovo 30 odsto njih izlazi svaki dan, pri čemu smo utvrdili da su oni koji svakodnevno izlaze u grad pod većim rizikom od korišćenja psihoaktivnih supstanci. Gotovo polovina roditelja, po mišljenju učenika, bili manje ili više tolerantni pri saznanju da njihova djeca (oni) konzumiraju alkohol. Ključni razlog pušenja je, kako ističu mladi, potreba da ispadnu važni pred vršnjacima – objašnjavaju u izvještaju.

D.B.

---

Djeca do droge dolaze za nekoliko sati
Ombudsman navodi da je period kada se najčešće započinju navedena ponašanja od sedmog razreda osnovne do prvog srednje škole. Preciznije, sa upotrebom cigareta i alkohola, najčešće se počinje u osmom i u devetom razredu.

– Kada je riječ o marihuani, to je prvi srednje, ali i deveti osnovne. Sve teže droge u najvećem broju slučajeva počinju da se uzimaju u prvom srednje, dok sve vrste klađenja najčešće započinju u periodu od sedmog razreda osnovne do prvog srednje. Dakle, podaci ukazuju da rizičan period ponašanja učenika počinje u šestom razredu osnovne i traje do drugog razreda srednje škole, te im se u tom periodu mora posvetiti najviše pažnje. Preko 25 odsto učenika iznosi stav da je do droge, ukoliko se želi doći, potrebno od pola do nekoliko sati, što je indikacija visokog stepena dostupnosti. Rezultati ukazuju i da je visok stepen povezanosti tri oblika neželjenog ponašanja – što je viši skor korišćenja lakih droga, to je viši i na ostala dva – alkohol i kockanje.