Potpredsjednik parlamenta i predstavnik koalicije „Albanci odlučno” Genci Nimanbegu zatražio je da listama za izbor poslanika albanskog naroda u Crnoj Gori budu garantovana četiri poslanička mandata. Nimanbegu je u tom smislu predao amandman na predloženi zakon o izboru poslanika i odbornika. Taj akt je preksinoć povučen iz skupštinske procedure, ali su iz koalicije na vlasti saopštili da su spremni za nastavak razgovora o njegovom usvajanju.

Nimanbegu je u obrazloženju predatog amandmana zatražio da Albancima budu vraćena prava koja su im ranije ukinuta.

– U slučaju da ni jedna od izbornih lsta za izbor poslanika albanskog naroda u Crnoj Gori ne ispuni uslove iz stava jedan ovog člana, a pojedinačno dobiju najmanje 0,5 odsto važećih glasova, stiču pravo na raspodjelu četiri poslanička mandata – naveo je Nimanbegu u amandmanu na član 121 izbornog zakona.

Kako je naglasio, predlogom zakona o izboru poslanika i odbornika potrebno je predvidjeti afirmativnu akciju za autentičnu zastupljenost Albanaca u Skupštini Crne Gore, to jest da se Albanclma vrati „stečeno pravo“ koje su koristili od 1996. godine (četiri ili pet poslaničkih mandata i posebna biračka mjesta na kojima se oni biraju, uz mogućnost prelivanja glasova iz drugih biračkih mjesta).

– Od te godine pa sve do parlamentarnih izbora 2012. godine, Skupština Crne Gore je posebnom odlukom pred izbore odredila broj mandata za Albance i posebna biračka mjesta. Došlo je do ukidanja „stečenog prava” za nas Albance od strane tadašnje skupštinske većine, uz podršku opozicije, a prilikom usvajanja za nas diskriminatorskih odredaba zakona iz 2011. godine, bez saglasnosti i uz bojkot tadašnja četiri autentična albanska poslanika. Izbori održani u oktobru 2012. godine rezultirali su time da je 12.000 glasova proizvelo samo dva mandata. Na poslednjim parlamentarnim izborima, 2016. godine, albanski mandat bio je „najskuplji mandat“ u Skupštini Crne Gore sa 9.790 važećih glasova, što je direktna posledica nedostatka afirmativne akcije za Albance i diskriminacija albanskog birača vezano za proporcionalnu i autentičnu zastupljenost u Skupštini Crne Gore – naveo je Nimanbegu.

On je dodao da Ustav govori o srazmjernoj zastupljenosti, a Zakonom o manjinskim pravima i slobodama utvrđeno je da prava ne mogu biti manja od dostignutih, pa s razlogom zahtijevaju da se izmjeni član 121 Zakona o izboru poslanika i odbornika i da Albancima budu omogućena četiri autentična poslanička mandata, shodno principu afirmativne akcije.

– Zato predlažem da Skupština Crne Gore, napokon, propisuje održive odredbe prava predstavljanja Albanaca, uz rješenja koja neće zavisiti od momentalne volje i raspoloženja pojedinih partija. Albanci, po zvaničnim podacima Monstata sa poslednjeg popisa stanovništva, čine oko pet odsto (4,91) ukupnog broja stanovništva. Traženi broj mandata se dobija i kada se ima u vidu ukupan broj poslaničkih mandata u Skupštini Crne Gore (81), a pet odsto od toga broja upravo daje četiri mandata. Napominjemo da su Albanci autentičan narod sa svojim nacionalnim, vjerskim i jezičkim posebnostima u Crnoj Gori, te im se stoga mora omogućiti autentična proporcionalna zastupljenost – naveo je Nimanbegu.

M.V.

---

Ustavne odredbe ne preciziraju ko su manjine
Nimanbegu je podsjetio da je u članu 79 Ustava pripadnicima manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica zajemčeno pravo na autentičnu zastupljenost u Skupštini Crne Gore shodno principu afirmativne akcije. Upozorava i da je Zakonom o manjinskim pravima i slobodama utvrđeno da prava ne mogu biti manja od dostignutih.

– Ovdje je važno istaći da zakonsko određenje o manjinskim narodima ili manjinskim nacionalnim zajednicama sa učešćem od 1,5 do 15 odsto ukupnog stanovništva u izbornoj jedinici nije i ustavno određenje jer Ustav nijednom svojom odredbom nije precizirao koji su narodi većinski, a koji manjinski – istakao je Nimanbegu.