Politički analitičari su ocijenili da je finansiranje parlamentarnih subjekata ozbiljan teret za građane, dok za brojne druge društvene potrebe često nedostaje novca.
Agencija za sprečavanje korupcije (ASK) saopštila je da je u prvih šest mjeseci ove godine političkim subjektima isplaćeno 3.062.217,08 eura, od čega 2.124.997,86 eura na državnom, a 937.209,26 eura na lokalnom nivou. Kako je saopšteno iz ASK, finansijske obaveze prema političkim subjektima redovno izmiruju Ministarstvo finansija i deset opština.
– Ukupna planirana budžetska sredstva na državnom i lokalnom nivou namijenjena finansiranju redovnog rada političkih subjekata u 2018.godini iznose 6.351.313,09 eura, odnosno 3.175.655,38 eura za period od 1. januara do 30. juna. U taj iznos nijesu uračunata sredstva za finansiranje zaposlenih u poslaničkim klubovima i obezbjeđenje poslovnih prostorija za potrebe političkih subjekata, koja obezbjeđuju Skupština Crne Gore i skupštine opština, odnosno organ zadužen za poslove imovine. Od ukupno planiranih sredstava za prvu polovinu godine, političkim subjektima je isplaćeno 3.062.217,08 eura, od čega 2.124.997,86 eura na državnom i 937.209,26 eura na lokalnom nivou – navodi se u saopštenju ASK.
Analitičar Boris Marić kazao je za „Dan” da fenomen finansiranja parlamentarnih subjekata ima nekoliko karakteristika.
– Prvo, činjenica je da dominantno finansiranje iz budžeta predstavlja jak preventini antikorupcijski mehnizam. Da li on u praksi funkcioniše? Mogli bismo reći da funkcioniše sa ozbiljnim manjkavostima usled nedostatka prave finansijske kontrole stranaka – rekao je Marić.
Kako je dodao, drugi aspekt je politička klima koja u ovoj ravni ima naglašen strah privrednih subjekata da otvoreno finansijski podrže neku opozicionu strukturu, posebno javno, tako da se cio sistem kreće ka nekom vidu dogovorene sive zone.
– Stoga imamo pojavu raznih oblika korupcije. U zavisnosti od snage političkih subjekata i pozicije vlasti, intenzitet zloupotreba jača. Uzevši sve ovo u obzir, imamo bar dva razloga da postavimo pitanje visine budžetskih sredstava izdvojenih za finansiranje parlamentarnih stranaka – istakao je Marić.
Naš sagovornik pojašnjava da je jedan razlog socijalne prirode i komparacija sa egzistencijalnim potrebama crnogorskih građana, a drugi je upitnost efekata izdašnog finansiranja stranaka kao antikorupcijske mjere.
Po mišljenju političkog analitičara Božidara Čolakovića, iznosi za prvih šest mjeseci (oko tri miliona eura) koji se odnose na isplate političkih partija možda izgledaju visoki, ali sistem, ovakav kakav je, mora funkcionisati.
– Čini se da je uspješno savladana prva lekcija demokratije – stavljanje u ravnopravan položaj svih relevantnih partija u finansijskom pogledu. Međutim, ono što pobuđuje podozrenje prema ovako visokim iznosima jeste rasprostranjena tendencija shvatanja učešća u političkom životu kao prilike za obavljanje unosnog zanimanja, bilo da se radi o opozicionom ili vladajućem dijelu stranačkog spektra – ukazuje Čolaković.
Kako je dodao, nije potrebno naglašavati da je shvatanje političke partije kao preduzeća daleko od vizije opšteg dobra, što bi nominalno trebalo da bude primarni motiv za stvaranje organizacije te vrste.
– Podsjetimo da je jedna od rijetkih prilika kad su i vlast i opozicija imale identičan pogled na stvari bila situacija u kojoj su zajedno glasale za povećanje poslaničkih plata. Stoga bi promjena vladajuće paradigme mogla dovesti i do promjene načina funkcionisanja političkog sistema u pravcu optimiziranja neophodnih finansijskih sredstava – zaključio je Čolaković.
M.V.

Kritike su opravdane'

Kako je ocijenio Čolaković, milionski iznosi za polugodišnji period mogu kod najšireg kruga birača, od kojih su mnogi svjedoci, a vrlo često i žrtve najrazličitijih tranzicionih nepravdi, pogotovo u ovakvom socijalnom momentu, izazvati nepovjerenje prema funkcionisanju sistema uopšte, a posredno i doprinijeti nezainteresovanosti za učešće u takozvanim izbornim trkama, to jest apstinenciji, što na duže staze, sa stanovišta bilo kakvih dugo očekivanih promjena, ne bi bila povoljna vijest.