Sa dolaskom proljeća budi se i život algi, koji u području Boke kotorske često zovu i „cvjetanje mora”. Fitoplankton se odlikuje velikom brojnošću vrsta koje čine najvažnije primarne producente na cijeloj planeti, jer na godišnjem nivou, biomasa i produkcija fitoplanktona znatno prevazilaze vegetaciju kopnenih ekosistema na Zemlji. U Bokokotorskom zalivu i duž cijelog Crnogorskog primorja dominantne su grupe fitoplanktona: Dijatomeje, Dinoflagelate, Kokolitoforide i Silikoflagelate. Proljećnji maksimum uglavnom čine dijatomeje (silikatne alge), koje su dominantne u hladnijem periodu. Dinoflagelate su karakteristične za topliji period i kada se javlja ljetnji maksimum, onda se javljaju u velikom broju i prevladavaju nad dijatomejama, kaže za „Dan” dr Dragana Drakulović, fitoplanktolog u Institutu za biologiju mora u Kotoru, pri Univerzitetu Crne Gore.
– U umjereno toplim morima (Jadran) intenzivni razvoj fitoplanktona javlja se dva puta godišnje: proljećnji i jesenji maksimum kada su najpovoljniji uslovi za njihov razvoj (dovoljna količina hranljivih materija, svjetlosti...). Takođe je karakterističan mnogo veći maksimum u obalnom moru u odnosu na otvoreno more, zbog veće koncentracije nutrijenata (hranljivih materija) koja potiče sa kopna. Ljetnji maksimum po pravilu izostaje, zbog ljetnje stratifikacije - slabije dinamike vodenih masa. Međutim, ukoliko je prisutan stalni antropogeni dotok hranljivih soli, onda dolazi do ljetnjeg maksimuma, što je zabilježeno u Bokokotorskiom zalivu, naročitom njegovom najzavučenijem djelom (Kotorski zaliv), objašnjava dr Drakulović i dodaje da hiperprodukcija algi može da naruši ekološku ravnotežu.
– Fitoplanktonske alge su osnovni producenti organskih supstanci u vodenim sredinama i čine početnu kariku u lancima ishrane. Ovi organizmi predstavljaju primarne organske proizvođače na račun kojih se, direktno ili indirektno, održava čitav živi svijet u vodi. Međutim njihov pretjeran razvoj može dovesti do obogaćivanja ekosistema hranljivim supstancama, odnosno eutrofikacije što prati promjene u zajednici fitoplanktona, rast algi i povećanje biomase i dolazi do mogućeg toksičnog cvjetanja algi. Ukoliko količina akumuliranih organskih supstanci prevazilazi nosivost sistema, hipoksija odnosno nedostatak kiseonika može dovesti do pada ribarstva, lošeg kvaliteta vode i poremećaja cijelokupnog ekosistema – kaže ova naučnica i dodaje da pojačano obogaćivanje mora organskim supstancama, eutrofikacija, može dovesti do cvjetanja mora.
Kao posljedica cvjetanja mora javljaju se mukozni makroagregati koji nastaju tako što fitoplanktonski organizmi luče polisaharide koji se nakupljaju kao koloidne čestice koje se agregiraju u krupnije čestice i nastaju makroagregati, nakupine gela, čija dužina može biti veća od jednog metra. Razgradnja agregata dovodi do potrošnje kiseonika što može dovesti do negativnih posljedica po ekosistem.
Prilikom cvjetanja algi može doći do razvoja toksičnih algi, čije cvjetanje može da uzrokuje niz problema u ekosistemu, uključujući mortalitet riba i školjaka, zatim trovanje školjkašima putem ishrane. Otrovne vrste fitoplanktona uglavnom pripadaju dinoflagelatama iz rodova Dinophysis, Prorocentrum i Lyngulodinium su rasprostranjene u evropskim obalnim morima i mogu izazvati štetu u marikulturi, kao i trovanje (dijareju) kod ljudi. Na osnovu brojnosti fitoplanktona naše područje je uglavnom okarakterisano kao područje sa umjerenom produkcijom fitoplanktona izuzev povremenih i ne čestih pojava povećanog razvoja ovih organizama, zaključuje Drakulović.
M.D.Popović

---