Da je ponovo došlo do oštećivanja arheoloških nalaza u Zagoriču prilikom nastavka radova na kopanju rova za polaganje električnog kabla za autoput Bar-Boljare, potvrdila nam je i arheolog dr Petra Zdravković, samostalna savjetnica u Upravi za zaštitu kulturnih dobara (UZKD). Kako pojašnjava, ovaj put investitor radova „Monteput” d.o.o. (izvođač radova „Novi Volvox” d.o.o.) nije radio na katastarskoj parceli broj 4542, KO Podgorica II, opština Podgorica, na kojoj su 2. novembra završena zaštitna arheološka istraživanja, već su sada radili na obuhvatu kat.parc. 4611/3, KO Podgorica II, opština Podgorica. Običnim rječnikom rečeno, nastavili su da rade nekih 20 metara u produžetku u odnosu na mjesto prvobitnog arheološkog otkrića u dvorištu Trafostanice Crnogorskog elektroprenosnog sistema u Zagoriču. Ovom prilikom, dodaje dr Zdravković, ponovo se naišlo na tragove arheološkog karaktera u vidu grobnih ukopa. A, o tome je UZKD 13. novembra obavijestio rukovodilac prvobitnih zaštitnih istraživanja (arheolog Marija Jabučanin, prim.aut) iz Centra za konzervaciju i arheologiju Crne Gore (CKACG).

– Obaviješteni smo od rukovodioca zaštitnih arheoloških istraživanja na kat.parc. 4542 u Zagoriču, da je prilikom obilaska nastavka infrastrukturnih radova van ograde Trafostanice, konstatovala tragove arheološkog karaktera. UZKD je istog dana uputila urgenciju Upravi za inspekcijske poslove u cilju postupanja u skladu sa njihovim nadležnostima, imajući u vidu da pronalazač, odnosno investitor nije obavijestio UZKD o predmetnim nalazima. Obzirom na odsustvo reakcije Uprave za inspekcijske poslove, UZKD je ponovila urgenciju dana 17.11.2020. g, a shodno usmenim informacijama dobijenim od strane CKACG o daljem nastavku zemljanih radova na predmetnoj lokaciji – kaže dr Zdravković.

Narednog dana, 18. novembra, dodaje dr Zdravković, investitor, odnosno „Monteput” d.o.o. je UZKD obavijestio o „slučajnom nalazu djelova arheoloških objekata – grobnih konstrukcija u okviru kat. parc. br. 4611/3, KO Podgorica II, pronađenom prilikom izvođenja radova na polaganju kabla za potrebe povezivanja autoputa na mrežu”.

– Narednog dana, 19. novembra UZKD je na lice mjesta uputila komisiju, koja je nakon uvida u stanje na terenu izvještajem dala preporuku da se radovi obustave i na predmetnoj parceli sprovedu zaštitna arheološka istraživanja, u cilju adekvatnog dokumentovanja nađenih grobnih konstrukcija. Po ovoj preporuci, Uprava istog dana donosi Rješenje o obustavi radova i sprovođenju zaštitnih arheološki istraživanja – navodi dr Zdravković. Ovo Rješenje, dodaje dostavili su investitoru, izvođaču radova, javnim ustanovama iz člana 122 Zakona o zaštiti kulturnih dobara, a koja shodno ovom članu mogu da vrše predmetna zaštitna arheološka istraživanja, kao i Ministarstvu kulture.

Ž.J.

---

Stvaraju uslove za zaštitna istraživanja
Dr Zdravković kaže da je UZKD izvođaču i investitoru radova na ovom prostoru dostavila Rješenja o obustavi radova.

– Investitor je na Rješenje o obustavi radova izjavio žalbu dana 25.11.2020.godine, i u toku je postupak po ovoj žalbi. U međuvremenu, žalba ne odlaže izvršenje rješenja, te su od strane UZKD stvoreni formalni uslovi za sprovođenje zaštitnih arheološki istraživanja. Takođe, investitor se UZKD obratio zahtjevom da se obezbijedi arheološki nadzor nad daljim radovima za potrebe postavljanja kabla, u vezi čega su upućeni na ustanove nadležne za vršenje arheološkog nadzora – kaže dr Zdravković.


Sa 1.000 eura finansiraće arheološki nadzor
– „Monteput” nije bio u saznanju da se i na ostalom dijelu trase eklektroenergetskog kabla nalaze arheološka nalazišta, zbog čega je smatrao da nema smetnji da se sa radovima nastavi – odgovara Junuz Mujević, direktor „Monteputa” d.o.o. na naše pitanje zašto su 2. novembra nastavili radove na prostoru koji se naslanja na dvorište Tarafostanice u Zagoriču na kojem je krajem septembra njihovim radovima došlo do oštećenja arheološkog materijala prilikom slučajnog arheološkog otkrića. Situacija se ponovila u novembru, a Mujević dodaje, suprotno Zdravkovićevoj, da kada su 13. novembra uočena i prijavljena nova oštećenja arheološkog materijala, ponovo su, kao i u prvom slučaju obavijestili UZKD i obustavili radove.

Kako su juče, 30. novembra, trebali krenuti sa radovima na prostoru koji se nastavlja na prethodne dvije parcele na kojima su pronalaženi antički grobovi, Mujević kaže da su za ovu „treću fazu” sa CKACG „dogovorili angažovanje stručnog lica sa licencom za obavljanje poslova arheološkog nadzora, kako bi u potpunosti ispoštovali zakonsku proceduru, a istovremeno obezbijedili da se radovi nesmetano odvijaju”.

Zanimalo nas je i da li će iako ih Zakon o zaštiti kulturnih dobara kao investitora ne obavezuje da finansiraju arheološka istraživanja na prostoru na kojem rade, ipak finansijski pomoći arheološke radove.

– Kao što ste i sami konstatovali, „Monteput” nema obavezu finansiranja arheoloških istraživanja, međutim, kao društveno odgovorna firma, „Monteput” će iz svojih sredstava finansirati troškove arheološkog nadzora u iznosu od 1.000 eura – kaže Mujević.