Ovogodišnje obilježavanje 13. novembra: Dana Matice srpske – Društva članova u Crnoj Gori upriličeno je u knjižari Matice srpske – Društva članova u Crnoj Gori (DČCG), u Podgorici. Pored tradicionalnog prisjećanja na dan rođenja Petra II Petrovića, tokom večeri je predstavljeno i fototipsko izdanje „Goričkog zbornika” i „Zbornika radova o 'Goričkom zborniku'”, a učesnici su bili prof. dr Jelica Stojanović, predsjednik Matice srpske – DČCG, prof. dr Lidija Tomić, prof. dr Mikonja Knežević, dr Viktor Savić (koji se obratio putem video linka), kao i otac Jefrem, iguman Manastira Stanjevići.

– Čast nam je što je Dan našeg društva dan Njegoševog rođenja, ali je i veliki zalog i velika obaveza, da istrajavamo Njegošem na Njegoševom putu i da budemo dostojni. Četvrta je godina kako svečano i plodonosno obilježavamo Dan Matice srpske – DČCG, što je preraslo u Dane Društva Matice srpske, koje obilježavamo uz bogat, i izuzetno sadržajan program. Ove godine, zbog objektivnih okolnosti Dane smo sveli na dan, ali ga je obilježilo velikim sjajem izuzetno izdanje koje nam je podarila ova godina: fototipsko izdanje „Goričkog zbornika” – jednog od najznačajnijih spomenika srpske kulture i pisane riječi, posebnog i sadržajem i dubokom simbolikom koju nosi u vijeku kada je nastalo i kroz sve vjekove potom... Kako nalazimo kod prof. Trifunovića, sudeći prema otiscima na stranicama „Zbornika”, pažljivo je i mnogo čitan kroz sve vjekove. Neka nas i u ovom vremenu podučava i obnavlja! Ono zbog čega smo posebno radosni i ponosni, jeste i to što se ovo izdanje pojavilo sa blagoslovom našeg voljenog blagopočivšeg mitropolita Amfilohija. Fototipsko izdanje „Goričkog zbornika” prati i impozantan „Zbornik odabranih radova o `Goričkom zborniku`” - kazala je prof. dr Jelica Stojanović.

Prof. dr Lidija Tomić je istakla da „Gorički zbornik” čini sistem pitanja i odgovora, jednom riječju, karakteriše ga epistolarna forma obraćanja i odgovora Jelene Balšić i Nikona Jerusalimca.

– Prepiska počinje poslanicom Jelene Balšić, a ima ih tri, na koje Nikon odgovara saglasno iskazanim potrebama njenih riječi i moljenja. Kao njen duhovnik i obrazovan autor, Nikon joj odgovara u skladu sa znanjima i preporukama za moralno i duhovno usavršavanje, vezano za primjere i paralele s određenim mjestima iz Svetog pisma. Treći Nikonov odgovor je najopširniji i iz te činjenice saznajemo podrazumijevani kontekst Jeleninog obraćanja, koje nije sačuvano. Dijaloška forma pitanja i odgovora omogućila je Nikonu Jerusalimcu da svoje odgovore prilagodi njenoj vlastitoj potrebi, kao i potrebama drugih. Cjelina „Goričkog zbornika” pokazuje da su pitanja i odgovori pratili aktuelnost monaške i teološke problematike, da su osvjetljavali pitanja vrline, svetosti i oboženja, da su svjedočili o temi poštovanja ikona, odnosno, „polemici hrišćana sa Jevrejima”, kao i brojnim pitanjima Svete zemlje. Osnovni motiv svih pouka usmjeren je na podizanje crkve i vaspitanje u duhu bogoljublja i simbolike hrama - pojašnjava prof. dr Lidija Tomić.

Dr Viktor Savić je kazao da će fototipija pomoći da se rukopis što manje koristi i da više počiva u knjigohranilnici.

– Fototipija „Goričkog zbornika”, osim svojih važnih strana za nauku, zapravo će pomoći čuvanju ovog izuzetnog spomenika srpske kulture, jer je u dosta lošem stanju zbog intenzivnog korišćenja još u srednjem vijeku - pojasnio je on.

Prof. dr Mikonja Knežević je istakao da je knjiga u monaškim zajednicama čuvana kao relikvija, te da je tkva i ova knjiga.
–Ona je odraz epohe u kojoj je nastala - smatra Knežević.

Moderator večeri bio je mr Milorad Durutović koji je podsjetio da je 13. novembar, dan rođenja Petra II Petrovića Njegoša, na skupštini Društva, održanoj u martu 2017, jednoglasno odabran da se obilježava kao Dan Matice srpske — DČCG.

–Takva odluka nije samo simbolična, jer je Njegoš bio prvi član Matice srpske sa prostora današnje Crne Gore, već i suštinska jer Društvo već deset godina baštini, afirmiše i promoviše upravo njegoševske vrijednosti - kazao je on.

A.Ć.

Knjigoznanac i knjigoljubac
– Bogoozarenim i umnim glavama pripada čast da su od polovine 20. vijeka tumačili sadržaj „Goričkog zbornika” i „Šestodneva”, do naših dana sačuvanih spisa starca isihaste Nikona Jerusalimca, kao i njegovu ličnost i uzore kojima je nasljedovao. Bog platio u deveto nebo duši Svetozara Tomića, knjigoznanca i knjigoljupca, koji je, poslije onog simpatičnog cjenjkanja sa nekim polupismenim popom, povratio u srpsku duhovnu i kulturnu riznicu „Gorički zbornik” i pohranio ga pod krov najumnijeg doma srpskog naroda - Srpsku akademiju nauka i umjetnosti u Beogradu. Za njim su hodili i dali svoga doprinosa naučnici i znalci raznih oblasti, među njima i teolozi - mitronosni crnorisci Amfilohije crnogorsko-primorski, Atanasije, umirovljeni zahumsko-hercegovački, Jovan slavonski i Jovan, bivši niški - kazao je iguman Jefrem.