Knji­ga Alek­san­dra Le­sa Iva­no­vi­ća ,,Ka­ri Ša­ba­no­vi”, pred­sta­vlje­na je pred broj­nom pu­bli­kom u krip­ti Sa­bor­nog hra­ma Hri­sto­vog vas­kr­se­nja u Pod­go­ri­ci. O knji­zi su go­vo­ri­li Dra­gan La­ki­će­vić, No­vi­ca Đu­rić, Bu­di­mir Du­bak i prof. dr Mi­lo Lom­par, dok je gost ve­če­ri bio pje­snik Mi­ro­slav Mak­si­mo­vić.
– Oso­bi­na naj­bo­ljih pje­sa­ma i pje­sni­ka je­ste da se pje­sme br­zo pri­ma­ju i la­ko pam­te, a jed­na od glav­nih oso­bi­na po­e­zi­je Alek­san­dra Le­sa Iva­no­vi­ća je­ste i lir­ska mu­zi­kal­nost zbog ko­je se nje­go­ve pje­sme la­ko uče. Ta lir­ska mu­zi­kal­nost spa­ja ga sa mo­der­nim pje­sni­ci­ma i pred­sta­vlja od­raz trep­ta­ja čo­vje­ko­ve du­še – ka­zao je knji­žev­nik Dra­gan La­i­će­vić.
On do­da­je da je i lir­ska li­kov­nost još jed­na bit­na oso­bi­na Iva­no­vi­će­ve po­e­zi­je. U nju upra­vo spa­da­ju i pje­snič­ki por­tre­ti i auto­por­tre­ti.
– Lir­ska mi­sa­o­nost Alek­san­dra Le­sa Iva­no­vi­ća ni­je de­kla­ra­tiv­na, već ne­po­sred­na. U pje­smi ,,Lju­di sjen­ke” mo­že se vi­dje­ti ka­ko se ta lir­ska mi­sa­o­nost is­po­lja­va či­ta­vom pje­smom – sma­tra La­ki­će­vić.
Pred­sjed­nik Udru­že­nja knji­žev­ni­ka Cr­ne Go­re No­vi­ca Đu­rić is­ti­če da je Iva­no­vić je­dan od naj­a­u­ten­tič­ni­jih li­ri­ča­ra me­đu pje­sni­ci­ma.
– Za po­e­zi­ju Le­sa Iva­no­vi­ća mo­ra se re­ći da je ona svje­do­čan­stvo nje­go­ve to­ple, bri­žlji­ve i ta­na­ne du­še. Bož­je do­bro­vo­lje, za­vjet­no kao iz Bi­bli­je is­tka­ne. I ne tre­ba pi­ta­ti je li pje­snik bio vje­ru­ju­ći čo­vjek, ka­ko se to da­nas sve če­šće ču­je, već či­ta­ti, i po­no­vo či­ta­ti na­kon če­ga sjaj Bož­jeg slo­vo­gla­sja pi­šče­va prah bi­va svje­tlost. No, o svje­tlo­sti i ta­mi ljud­skog po­sto­ja­nja pje­va­ju svi pje­sni­ci. Sva­ko iz svog sr­ca. A u Le­so­voj po­e­zi­ji kao sjen­ka, kao obi­ljež­je, su­ton na­ja­vlju­je sve nje­go­ve pat­nje, stra­da­nja i vječ­nu, do smrt­ne ure, za­pi­ta­nost nad sud­bi­nom svo­je po­ro­di­ce – sma­tra Đu­rić. Is­ti­če da je ,,su­ton u po­e­zi­ji Iva­no­vi­ća i onaj su­ton u „Ka­ri­ma Ša­ba­no­vim”, ali i onaj su­ton pla­vi u „Dvi­je ja­si­ke”, i iz pje­sme „Na pri­sil­noj stra­ži pe­va” oprez da se slo­bo­da „iz ta­me ne pri­šu­nja” či­me šap­će bi­blij­sku isti­nu na ko­ju, do kra­ja ži­vo­ta, ni na tren ni­je za­bo­ra­vljao.
– U pje­sma­ma Iva­no­vi­ća ja­sno su na­zna­če­ne sve nje­go­ve pat­nje, slut­nje, ne­moć, usa­mlje­nost, žal, sa­mo­ća, tu­ga, opro­štaj i ri­jet­ko se po­ja­vlju­je onaj obe­ća­va­ju­ći po­gled kroz pro­zor na­de gdje uza­lud­no oče­ku­je ono če­ga ne­ma. I zna pje­snik da to­ga i ne­će bi­ti, ali tre­ba vje­ro­va­ti ka­ko je mo­žda naj­ve­će ono če­ga ne­ma – po­ja­šnja­va No­vi­ca Đu­rić.
Knji­žev­nik Bu­di­mir Du­bak Iva­no­vi­ća je na­zvao ,,pje­sni­kom sjen­ke”. Svo­je pje­va­nje o sjen­ci za­o­kru­žu­je u pje­smi – auto­por­tre­tu ,,Lju­di – sjen­ke”.
– On na­bra­ja ti­po­ve lju­di – sjen­ki. Jed­ni ,,kao da no­gom stu­pa­ju po pa­mu­ku”; dru­gi su ću­tlji­vi pat­ni­ci, ko­ji na te­ška ogre­še­nja o njih, pro­la­ze ,,ne­vi­ni, na­lik cvi­je­tu”; tre­ći su usa­mlje­ni i bo­ni ,,što ži­ve kao sa­mot­na i di­vlja dra­ča/ ali sa bo­dlja­ma unu­tra okre­nu­tim.” Za­jed­nič­ko im je to što ,,mi­le kao sjen­ke”. Tek kad ne­sta­nu, sa­zna­je­mo, s po­smrt­nih pla­ka­ta, ,,da su i oni sa na­ma ži­vje­li”. Je­dan od tih lju­di – sjen­ki je bio i pje­snik Alek­san­dar Iva­no­vić, či­je dje­lo osta­je traj­no u na­šoj knji­žev­no­sti – ka­zao je knji­žev­nik Bu­di­mir Du­bak. On je do­dao da je ,,sjen­ka Pu­sti­nja­ka ce­tinj­skog i Lov­ćen­skog Taj­no­vid­ca obi­lje­ži­la i ži­vot i po­e­zi­ju Alek­san­dra Iva­no­vi­ća”.
Prof. dr Mi­lo Lom­par is­ta­kao je da ako bi htje­li da ozna­či­mo oso­be­nost pje­snič­kog is­ku­stva Alek­san­dra Iva­no­vi­ća jed­nim poj­mom, on­da bi to bi­la ,,lir­ska me­ta­fi­zi­ka”.
– Me­ta­fi­zič­ki pje­sni­ci če­sto od­go­va­ra­ju na osnov­na pi­ta­nja čo­vje­ko­vog po­sta­nja, a lir­ska me­ta­fi­zi­ka to­me da­je po­se­ban ton, po­mi­je­ra­ju­ći ga od spo­lja­šnjeg ka unu­tra­šnjem. Po­e­zi­ja Alek­san­dra Iva­no­vi­ća se po­ja­vlju­je kao iz­ra­zi­to me­ta­fi­zič­ka po­e­zi­ja – ka­zao je prof. dr Mi­lo Lom­par. On je, iz­me­đu osta­log, do­dao i da je osnov­ni do­ži­vljaj svi­je­ta ovog pje­sni­ka me­lan­ho­li­čan.
Gost ve­če­ri, la­u­re­at na­gra­de ,,Je­le­na Bal­šić”, pje­snik Mi­ro­slav Mak­si­mo­vić, pro­či­tao je Iva­no­vi­će­vu pje­smu ,,Ka­ri Ša­ba­no­vi”. Pro­gram je vo­di­la Ma­ri­ja Ja­nju­še­vić ko­ja je ka­zi­va­la ne­ko­li­ko Iva­no­vi­će­vih sti­ho­va i bi­o­gra­fi­ju.A.Ć.


Uti­ca­ji

– Li­ri­čar Alek­san­dar Iva­no­vić se ni­je ugle­dao na Nje­go­ša kao pje­sni­ka. Pri­klo­nio se uti­ca­ji­ma svo­jih pret­hod­ni­ka, Jo­va­na Du­či­ća i Alek­se Šan­ti­ća. Na­ro­či­to ovog dru­gog. Evo­ka­ci­ja pro­šlo­sti, u vi­du pro­sto­ra sre­će, i su­če­lja­va­nje uspo­me­na iz dje­tinj­stva sa sa­da­šnjo­šću, ko­ja je u zna­ku tje­sko­be, tu­ge i slut­nje smr­ti, osnov­na je nit ko­ja spa­ja po­e­zi­ju Alek­san­dra Iva­no­vi­ća sa Šan­ti­će­vom – ka­zao je knji­žev­nik Bu­di­mir Du­bak.