-Piše:

DR ANA M. ZEČEVIĆ


S tim u vezi, Kostićeva poezija pobudila je mnogobrojne teoretičare književnosti na istraživanja iz oblasti versifikacije, kao i na različita filozofska i estetička tumačenja. U ogledu Laza Kostić i mi u njegovim Sabranim delima (knjiga 4, str. 119) Branko Miljković ističe: „Sudbinu naše moderne poezije i danas drži na svojim plećima jedan Laza Kostić. Njegova muška elegičnost, njegova neustrašivost, njegovo zvučno probijanje zida između sna i stvarnosti, nepromočivosti njegovih stihova, još uvek pokazuju šta sve treba da poseduje pravi pesnik”.

Upravo zbog ovih karakteristika, ne mali broj muzičkih stvaralaca bio je inspirisan djelom Laze Kostića, o čemu svjedoče, kako brojne kompozicije na njegove stihove, tako i muzička obrada cjelovite drame Maksim Crnojević u Konjoviću operu Knez od Zete. Sâm život pjesnika bio je inspiracija za stvaranje većih formi kao što su Štatkićeva opera Lenka Dunđerska i Zaharovljev mjuzikl Dnevnik snova. Takođe ističemo interesantnu pojavu u kabareu Putuj, Evropo (1999) Gorana Sultanovića, Nebojše Ljubišića i Nenada Ćirića (potom i njihovih gostiju: Matije Bećkovića, Mire Banjac i Petra Božovića), gdje je prva u nizu numera inspirisanih poezijom srpskih pjesnika kompozicija Među javom i med snom.

Inspirisao je i dugi niz savremenih domaćih i inostranih pjesnika, koji su mu ispjevali u čast, kako počasne distihe, tako i čitave sonetne vijence – sve ih je sakupio i objedinio u dragocjene antologije Hadži Zoran Lazin.

Mnogobrojni likovni stvaraoci su takođe dali svoj udio u ovjekovječivanju Kostićevog lika. Sačuvano je dosta pojedinačnih i poneka zajednička fotografija Laze Kostića i Lenke Dunđerski. Iz Lenkinog doba ostao je njen portret – ulje na platnu – Stevana Todorovića. Jedan od najpoznatijih portreta pjesnika i njegove muze, Lenke Dunđerski, svakako su portreti najuglednije srpske slikarke dvadesetog vijeka, Olje Ivanjicki, a takođe je i savremeni slikar Sava Stojkov naslikao portret ovog čuvenog para. U jesen 2011. godine u Novom Sadu, u ulici Modena je postavljena statua Laze Kostića, vajara Stevana Filipovića. Veliko interesovanje javnosti izazvala je izložba djela akademika Sretena Stojanovića, održana prije četiri godine u Galeriji RTS-a. Tu su, između ostalih, predstavljena do sada nepoznata djela ovog umjetnika, a među njima, u gipsu izlivena bista Laze Kostića.

Na ovom mjestu bismo istakli i amaterski projekat iz oblasti režije, u kojem su obrađeni motivi iz života pjesnika Laze Kostića. Ljubaznošću autorke, Jovane Kentere, studentkinje režije na Akademiji lepih umetnosti, došli smo do DVD-a pod nazivom Međ’ javom i međ’ snom, Beograd /2010/. U nadnaslovu na prednjoj korici DVD-a autorka je napisala sledeće parole koje bi mogle da predstavljaju moto Kostićevog postojanja: „Pripadnost! Život! Nebesa!” Na zadnjoj korici DVD-a, između ostalog piše: „Film je snimljen iz života pisca romantizma, boema – omiljenog u društvu i zaljubljenog čoveka”. Iako u ovom studentskom filmu nema muzike inspirisane Kostićevim stihovima, ipak je zanimljivo istaći interesovanje savremenih mladih ljudi za njegov život i djelo. U filmu glume: Miodrag Radonjić, Sara Cvijanović, Ljiljana Stjepanović i Nadežda Stefanović. Snimatelj je Filip Orlandić, dizajner zvuka – Nikola Cvijanović, scenograf – Nikola Nikolić, kostimograf – Teodora Živković, producent – Predrag Rafailović, zajedno sa Željkom Obradovićem i Jovanom Kenterom.

Nije zanemarljiv ni uticaj Kostićeve poezije na pozorišnu umjetnost. Naime, festival INFANT – 40. Internacionalni festival alternativnog i novog teatra, održan je u Kulturnom centru Novog Sada maja 2013. godine. U okviru ciklusa Tumačenja – Duplo dno o poemi Santa Maria della Salute govorio je dr Dragan Bošković, dok je u okviru ciklusa Poetski teatar održano veče Laza Kostić: Samson i Delila, pri čemu je Kostićevu poemu preradio i za scensko izvođenje režirao Ivan Pravdić.


(Nastaviće se)

---