Takođe je život Laze Kostića i njegova ljubav sa Lenkom Dunđerski ovjekovječena u dva različita filma. Izdvajamo film Santa Maria della Sallute Zdravka Šotre, zbog toga što je u njemu muzika zauzela veoma važnu ulogu. Naime, kompozitor Vojkan Borisavljević je komponovao dvanaest numera od kojih svaka predstavlja određeni dramski lik, atmosferu ili situaciju u filmu. On je muzikom dodatno dramatizovao cjelokupni dramski tok i zbog toga bi trebalo posvetiti pažnju muzici u ovom filmu.
Osim ovih većih muzičkih formi, u prethodnom dijelu rada vidjeli smo da su kompozitori u najvećem broju bili inspirisani Kostićevim pjesmama. Razlog tome može biti u čudesnoj poetici i posebnoj filozofiji života koji se provlače iz pjesme u pjesmu. Takođe bi razlog svakako trebalo tražiti u nesvakidašnjoj i neobičnoj pojavi neologizama kojima je Kostić postigao izuzetnu primamljivost čitalaca i stvaralaca različitih umjetničkih oblasti.
S druge strane posmatrano, sigurno je i to da je jedan od razloga za muzičko oblikovanje njegovih pjesama taj što je mnogo lakše komponovati kraće forme, potom, za kraće muzičke numere je lakše pronaći muzičare – izvođače, i na kraju, lakše je promovisati takve kompozicije. Stoga nije čudno što se u ukupnom opusu pronađenih kompozicija na Kostićeve stihove, najveći broj odnosi na manje forme – prije svega, solo-pjesme i horove, dok se evidentno manji broj kompozicija svrstava u ostale žanrove.
Analizom pronađenog muzičkog materijala došli smo do zaključka da od malih vokalnih formi najveći broj zauzimaju solo-pjesme – šesnaest kompozicija, potom slijede horovi – sedam kompozicija, i dvije kompozicije za ostale forme ovog žanra. Zatim u grupi vokalno-instrumentalnih formi pronašli smo četiri kompozicije, u žanru instrumentalne i kamerne muzike – samo po jednu kompoziciju. Na polju scenske muzike pronašli smo djela samo kod četvorice autora: jedan autor je pisao pjesme za dramski komad Maksim Crnojević, potom, u opersko ruho obučena je u cjelini istoimena Kostićeva drama, a jedna opera i mjuzikl posvećeni su njegovom životu i odnosu sa Lenkom Dunđerski (kao i nekoliko filmova i dramskih komada).
Savremeni kompozitor Miroslav Štatkić se više puta oprobao na polju scenske muzike, te su poznati baleti: Teodora (1988) i Orion (1989). Na polju simfonijske muzike ističemo simfonije: Alfa (1984), Atos (1990), Seobe (1999), Svetlost (2006) i Tesla (2006).
Opera Lenka Dunđerska komponovana je 1999. godine, a kompozitor nam je sve notne i audio-snimke ustupio na korišćenje, zbog čega mu najljubaznije zahvaljujemo. Prema žanru, odnosno, kako je napisao kompozitor u šmustikli scenarija, ovo je „lirska opera u dva čina”. Scenario je nastao prema tekstu Pera Zupca, a bavi se odnosom Kostića i Lenke Dunđerski od momenta kada su se sreli, odnosno od 1891. godine kada je pjesniku bilo pedeset godina, a njoj dvadeset i jedna. Partitura opere se nalazi u vlasništvu kompozitora koju nam je ljubazno ustupio na korišćenje. Još nije štampana, ali je u pripremama za štampu. Štatkićeva partitura opere ima sedamsto devedeset kompjuterski uređenih i pripremljenih notnih stranica. Do sada opera nije izvedena u cjelini, dok su pojedine numere često izvođene, kao što je npr. Lenkina pjesma Među javom i med snom. Na ovom mjestu treba istaći da su u operi, od svih Kostićevih pjesama, citirane i komponovane samo dvije i to su: Među javom i med snom i Santa Maria della Salute.
Dramska radnja se odvija u Vojvodini, u periodu kada se Kostić vratio iz Crne Gore. U dramskoj radnji se pojavljuju sledeći likovi: Lenka – sopran, Kostić – bariton, Tamburaš (lakrdijaš) – narodni muši glas (narator), Lenkin otac Lazar Dunđerki – bas bariton, Lenkina majka Sofija – alt, Nikola Tesla – tenor, balerina Eona – dijete. Tu su i: Lenkine sestre Olga – sopran i Emilija – sopran, potom, ruski knez Orlov – bas-bariton, prosac iz Bečeja, Stevan Adamovič – tenor, kao i upravnik SNP Antonije Hadžić – bas-bariton.
Piše:
DR ANA M. ZEČEVIĆ
(Nastaviće se)
