-Piše:

DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ


Pošto je „Ukradeno lice” postalo jedan od najunosnijih filmova godine, 112 miliona dolara u SAD, Vu je prihvatio izazov da snimi nastavak Paramountovog hita „Nemoguća misija” („Mission: impossible”, Brajan de Palma, 1996). S budžetom od 125 miliona dolara, jednim od najvećih za američki film do tada, Vu je snimio „Nemoguću misiju II” (M:T2, 2000), izuzetni omaž hongkonškom filmu čistog ubrzanja, kaskaderskih bravura s konopcima i munjevitih smjena slika u montaži, doduše s naivnim zapletom. Mada nije dostigao original po zaradi, ipak je donio impresivnih 225 miliona dolara od prodaje ulaznica u SAD, a Vu je zaslužio mjesto u holivudskoj hijerarhiji reditelja visokobudžetne akcije.

Čoj Hok nije samo reditelj, nego i producent, koji još od osamdesetih bitno doprinosi razvoju hongkonške kinematografije. Rođen kao Cuj Man-kong 1951. u Vijetnamu, pohađao je Univerzitet u Teksasu i u Njujorku radio kao dokumentarista da bi se 1977. vratio u Hongkong i tamo se zaposlio kao televizijski producent. Jedan je od pokretača novog talasa. U to vrijeme je njegovo najbitnije rediteljsko ostvarenje bilo „Shushan” (1983), u produkciji Golden Harvesta, ep s mačevanjem i magijom nalik na „Rat zvijezda”. Za potrebe snimanja doveo je četiri američka stručnjaka za specijalne efekte i u hongkonški film uveo optičke efekte. Nezadovoljan radom lokalnih studija, Čoj i njegova supruga Nansun Ši osnovali su 1984. kompaniju Film Workshop, koja je postala jedan od najuspješnijih malih studija u Hongkongu. Čoj je 1986. osnovao Cinefex Workshop, prvu hongkonšku kompaniju za specijalne efekte i punim spektrom usluga, koja će u naredne dvije decenije učestvovati u snimanju stotina domaćih fantazija i filmova o mačevanju. Njegovo naredno ostvarenje „Do ma daan” (1986) bilo je komedija-drama o životu tri žene iz različitih slojeva društva tokom Kineske revolucije 1913. godine. Zbog svog upadljivog stila „kontrolisanog haosa” (Čoj) i žanrovske hibridnosti postalo je hit među ljubiteljima art-hausa sa Zapada i izazvalo dotad nečuveno interesovanje svijeta za hongkonški novi talas. Iste godine, Čoj je kao producent radio na „Boljem sjutra” Džona Vua i režirao „Sin-nui yauman” (1991), živopisnu ljubavnu priču specifične atmosfere, koja je bila toliko popularna da je imala i dva nastavka 1990. i 1991, oba u Čojevoj režiji, ali i brojne imitacije, od kojih je najkvalitetnija „Bai fa mo nuzhuan” (1993) Ronija Jua. Mnoštvo nastavaka, ciklusa i serijala proisteklih iz popularnih filmova tipični su za vitalni hongkonški film tog perioda, koji je zbog svoje šablonske prirode omogućavao brzu i ekonomičnu produkciju. Čoj se okrenuo legendarnom majstoru borilačkih vještina iz XIX vijeka, poznavaocu Konfučijevog djela i ljekaru Vongu Fej-huengu i snimio trodijelni ep „Wong Fei-hung ji yi” (1991, 1992. i 1993) posvećen podvizima majstora Vonga u odbrani svog ugnjetenog naroda od evropskog imperijalizma. Serijal je bio veliki hit u Hongkongu, a uloga Vonga Fej-huenga donijela je slavu Džetu Liju (r. 1963), iskusnom majstoru kung-fua. Još jedan impresivan filmski niz u Čojevoj produkciji čini i avanturistički serijal o borilačkim vještinama: „Xiao ao jiang hu” (1990) i „Dung fong bat baai 2: fung wan joi hei” (1993).

Radnja tih fantastičnih vu-sja filmova odvija se za vrijeme dinastije Ming (1368–1644). Čoj je bio zadužen za scenario i produkciju, dok je režija povjerena drugima. Ipak, Čojev pečat je i te kako uočljiv. Kao i mnogi njegovi sunarodnici, Čoj se sredinom devedesetih nakratko preselio iz Hongkonga u Holivud. Čoj se vratio 2000. da bi režirao gangsterski film „Shun lio ni liu” i počeo da radi na nastavku svoje fantastične avanture iz 1983. godine. „Shu shan zheng zhuan” (2001), ovog puta s digitalnim a ne optičkim efektima. Bliske veze s Vuom i Čojem održavali su i reditelji akcionih filmova Ringo Lam (r. 1954) i Samo Hueng (r. 1952). Lam je studirao film na Univerzitetu Jork u Torontu, nakon čega se početkom osamdesetih vratio u Hongkong da bi radio u struci. Skrenuo je pažnju na sebe filmom „Long hu feng yun” (1987), tvrdim krimi-trilerom s Čouom Jun-fatom u ulozi buntovnog policajca na tajnom zadatku koji se infiltrira u bandu lopova.


(Nastaviće se)

---