-Priredio:

MILADIN VELjKOVIĆ


Nedavno smo na ovom istom mjestu objavili feljton o patrijarhu Josifu Rajačiću. Priredili smo ga po knjizi cijenjene istoričarke dr Gordane Petković sa naslovom „Patrijarh Josif Rajačić (1785–1861)”, koja predstavlja prvu monografiju o ovom srpskom vjerskom velikodostojniku. Osim o njemu, dr Petković ima zapažene radove i o još mnogim značajnim ličnostima Srpske pravoslavne crkve. Jedna od tih ličnosti je i Georgije Branković (1830–1907), episkop temišvarski, a kasnije arhiepiskop karlovački i patrijarh srpski. Njemu je dr Petković posvetila značajan i opširan tekst, koji, s njenim odobrenjem, i s izvjesnim skraćenjem, objavljujemo u ovom feljtonu, s napomenom da su neke od fotografija koje ćemo koristiti preuzete iz kataloga izložbe o Georgiju Brankoviću, održane 2007. godine u Sremskim Karlovcima.

Dr Gordana Petković rođena je 1972. godine u Smederevu. Diplomirala je 1999. na odsjeku za istoriju Filozofskog fakulteta u Novom Sadu, na kome je i doktorirala, 2016. godine. Kao muzejska savjetnica zaposlena je u Zavičajnoj zbirci Sremskih Karlovaca, koja posluje u sastavu Muzeja grada Novog Sada.

Dr Petković je autor i koautor velikog broja izložbi i organizator mnogobrojnih predavanja i promocija, a priredila je i nekoliko knjiga, među kojima i „Uspomene prote Alimpija Popovića”.

Georgije Branković (na krštenju Đorđe), arhiepiskop karlovački, mitropolit i patrijarh srpski, rođen je 13. marta 1830. godine u Kulpinu. Otac Timotije bio je paroh kulpinski, a kasnije i senćanski, a majka Jelisaveta poticala je iz porodice Bikar. Kada se Brankovićima rodio sin-prvijenac, u Kulpinu se nalazio mitropolit Stratimirović. Došavši u njihovu kuću mitropolit je rekao: „Daj, oče Timotije, epitrahilj da mu ja znamenje dam”. Jelisaveta i Timotije su, pored sina Đorđa, imali i dvije kćeri, Milicu i Katicu.

Mladi Branković je osnovnu školu završio u Senti (1836–1840), gdje se porodica preselila zbog očeve službe. U evangelističkoj gimnaziji u Starom Vrbasu završio je prva četiri razreda gimnazije, peti i šesti u Baji, a filosofiju u Nađ-Kerešu (1848). Školovanje je prekinuo zbog revolucionarnih događaja 1848. godine. Po završetku Revolucije, godine 1849, dobio je mjesto varoškog podbilježnika u Senti, na kojem je ostao do 1852, kada je upisao karlovačku Bogosloviju. Školu je završio 1855. godine sa odličnim uspjehom.

Platon Atanacković, episkop bački, odmah je angažovao mladog i nadarenog bogoslova Đorđa u konzistorijalnoj pisarnici Bačke eparhije. Na Svetog Nikolu, 6. decembra 1855, episkop Platon ga je zađakonio u novosadskoj Sabornoj crkvi. O Božiću sledeće 1856. godine Đorđe je rukopoložen za prezvitera i poslat ocu u Sentu za njegovog ličnog kapelana. Međutim, Timotije Branković je ubrzo obolio (1857), a Đorđe je postao administrator parohije u Senti.

Đorđe, mlad i ugledan sveštenik, nakon dvije godine izabran je za somborskog protoprezvitera, a u taj čin je proizveden na Preobraženje 1859. godine. Uoči svoje prve nedjeljne službe, avgusta 1859, mladi prota je posjetio sve tri somborske crkve, sve srpske osnovne škole i varošku bolnicu. Ovim činom i prvom svojom propovijedi Đorđe je zadobio ljubav i poštovanje somborskog građanstva, ali je na ovaj način označio i polje svog rada na kojem je bio angažovan tokom čitave svoje svešteničke službe.

Njegov rad je bio savjestan i svestran, zbog čega je Branković bio veoma cijenjen. Od svog sveštenstva je zahtijevao red i disciplinu. Sombor je bio jedini grad u Karlovačkoj mitropoliji u kojem se liturgija služila svakog dana. Uveo je lijepo pojanje, naročito u nedjeljne i praznične dane. Prota Đorđe je često propovijedao, a propovijedi su mu bile vješto sačinjene. Svojim držanjem i umješnošću, ali i svojim govorničkim darom, zadobio je veliku ljubav i povjerenje među svojim parohijanima. Pored obavljanja svojih svešteničkih dužnosti, učestvovao je u radu somborske gradske opštine i Bačke županije.


(Nastaviće se)

---