-PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ

Njutn je za vrijeme epidemije kuge jedan period proveo u izolaciji, u svom rodnom Vulstorpu, kako bi izbjegao pogubno
djelovanje tadašnje velike pošasti. Upisao se na prvu godinu studija 5. juna 1661. godine Triniti koledža (kolegijuma Svetog trojstva) u Kembridžu, u kome je proveo poduži dio svoga života. Primljen je kao supsizar, tj. kao siromašan student koji nije imao sredstava da plaća studije i izdržavanje, pa je bio primoran da sebi zarađuje novac za život, pružajući pomoć (usluge) nastavnom osoblju (bakalaurima, magistrima, doktorima).

Upravo tada, kada se Njutn nalazio u Kembridžu na studijama, u Londonu je izbila katastrofalna epidemija kuge koja je desetkovala tamošnje stanovništvo. Ova opaka zarazna bolest je harala 1665–1666. i pokosila ogroman broj stanovnika. Ljetnje vrućine 1665. godine, kombinovane sa gustinom stanovništva, stvorile su idealne uslove za širenje pandemije u Londonu, pri čemu su nastale mnoge veoma teške posledice. Da bi se zaštitili od te opake zarazne bolesti, ostalo je zapisano, bogataši i viša klasa su napuštali gradsko područje sa gusto naseljenim stanovništvom, kako bi se unekoliko izolovali od kliconoša. Međutim, siromašnom dijelu stanovništva Londona bilo je zabranjeno da napušta grad. Stoga je dio takvih očajnika bježao na usidrene čamce i brodiće bogataša, koji su se nalazili nasred rijeke Temze. Hronike govore da se vjerovalo da su psi i mačke glavni prenosioci bolesti, pa je zabilježeno da je London u tim mjesecima bio „masovno, zastrašujuće gubilište pasa i mačaka”. U prvoj sedmici septembra 1665. godine, prema zapisima u londonskim arhivama, registrovana je smrt 5.156 ljudi. Leševi su sahranjivani u masovnim grobnicama, pri čemu je kuga odnijela, kako se procjenjuje, ukupno oko 100.000 života.

U Kembridžu su vladali gotovo manastirski uslovi života, pa velika zaraza kuge nije uzela maha, niti je imala tragične posledice kao u Londonu, jer nisu postojala masovna okupljanja – studenata je bilo poprilično malo, posebno na grupi koju je Njutn studirao. Evo kako je tadašnje stanje u Kembridžu opisao jedan savremenik: „Kembridž je odvratan i toliko prljav da je Stara ulica, usljed zimskog otapanja, ili vašara o Bartolomeju, poslije teškog pljuska bila idealno mjesto za čistače u poređenju s močvarnim ulicama ovog čuvenog mjesta, a mnoge od njih toliko su uske da bi susret dvoja kolica za teret, čak i na najširim djelovima ulica, bio dovoljan za polučasovni zastoj, dok se ne riješi svog tovara i pusti prolaznike dalje. Zgrade su u mnogim djelovima grada tako male i niske da više izgledaju kao kolibe za pigmeje nego kao kuće za ljude.”

Zbog izbijanja zaraze Njutn je napustio mračne, vlažne i neudobne prostorije u Kembridžu, posebno svog Triniti koledža, i otputovao u rodno mjesto na svjež vazduh. Tako je, sticajem okolnosti, jedan dio studentskog života proveo daleko od univerziteta, u svom toplom domu, sa majkom, jednim polubratom i dvije polusestre, gdje je imao izvanredno pogodne uslove za rad i stvaralaštvo. Radi boljeg shvatanja ovih okolnosti, podsjećamo, da je Isak rođen nakon što mu je preminuo otac, koji se takođe zvao Isak, poslije čega mu se majka Hana ponovo udala za sveštenika Barnabesa Smita. Tokom prethodnih godina, na studijama u Kembridžu, Njutn se dobro upoznao sa raznim naučnim područjima, odlično savladao redovne tečajeve koje je slušao na predavanjima, i temeljito prostudirao mnoge knjige iz matematike, mehanike, optike, astronomije i filozofije. Veoma brzo i lako je ulazio u najsloženije probleme, posebno one koji su u svojoj osnovi imali matematičku pozadinu. Njegov genijalni smisao za matematičko rezonovanje i teorijsko uopštavanje, ispoljavalo se ne samo u prihvatanju i razumijevanju tuđih učenja i dostignuća, nego i u sopstvenim nastojanjima da pronikne u suštinu pojedinih krucijalnih naučnih problema.

Nastaviće se

---