-Piše: DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ

Reditelj Vitorio de Seta, koji je sam snimo i pisao scenarije za svoje filmove, rođen je na Siciliji. Nakon niza nezavisnih dokumentaraca on je režirao film Banditi u Orgozolu (Banditi a Orgosolo, 1961), poludokumentarno djelo snimljeno na terenu sa naturščicima – neprofesinalnim glumcima o sicilijanskom pastiru koji se priključuje grupi revolucionarnih razbojnika. Ovaj film je uticao na razvoj pokreta cinema verite u Italiji, ali i u Francuskoj. Međutim, nakon toga De Seta nije snimio nijedno značajnije djelo.

ELIO PETRI

Elio Petri je počeo svoju filmsku karijeru kao scenarista Đuzepa de Santisa i Karla Licanija u poslednjim danima neorealističkog pokreta. Međutim, on se kasnije razvio u istančanog filmskog stvaraoca sa sopstvenim eliptičkim i senzualnim stilom. Petri je bio marksista i njegovi najosobeniji filmovi su bili društvene satire u obliku žanrovskih filmova kao, na primer, Ubica (L`assassino, 1961), Deseta žrtva (Ladecima vittima, 1965), Un tranquillo posto di campagna (1968) i njegova raskošna analiza savremene fašističke ličnosti, Istraga nad besprekornim građaninom (Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto, 1970). Tokom sedamdesetih godina Petri postaje još napadnije politizovan u svojim filmovima Radnička klasa ide u raj (Laclasse operaia va in paradiso, 1972), koji je osvojio Veliku nagradu u Kanu, Todo modo (1976) i Dobre vijesti (Buone notizie, 1979).

ĐILO PONTEKORVO

Prije no što će se posvetiti igranom filmu, Đilo Pontekorvo je bio novinar i asistent Iva Alegrea. Njegov prvi film Kapo (1960), (na ovom filmu asistent režije bio je Milo Đukanović – crnogorski i srpski scenarista, reditelj i profesor FDU u Beogradu) film na dokumentaristički način govori o jevrejskoj djevojci koja u Aušvicu sarađuje sa esesovcima. Otada su svi Pontekorvovi filmovi bili zasnovani na brižljivo istraženim dokumentarističkim rekonstrukcijama istorijskih događaja, a snimljeni na pravim mjestima događanja uz korišćenje naturščika – neprofesionalnih glumaca. Njegovo najznačajnije djelo bio je film Bitka za Alžir (La battagliadi Algeri, 1966), u kom je koristio cio grad i skoro ukupno stanovništvo da bi sa izuzetnom vjernošću prikazao stravične događaje koji su doveli do nezavisnosti Alžira. Ovaj film, koji je finansirala alžirska vlada, osvojio je Zlatnog lava u Veneciji 1966. godine. Veoma upečatljiv, ali ipak manje uspješan bio je film Kveimada, ostrvo u plamenu (Queimada!, 1969), pokušaj da se ispita dinamika kolonijalne eksploatacije kroz priču o pobuni robova na jednoj karipskoj plantaži šećerne trske u XIX vijeku. Konačno, potrebno je istaći važnu ulogu koju u produkciji značajnih igranih filmova ima državna televizija RAI. Počev od 1969. godine, istaknuti reditelji kao Felini (Klovnovi /1 Clowns, 1970), Antonioni (Chung kuo – Cina, 1972), Bertoluči (Strategija pauka/Lastrategia delragno, 1970), Olmi (/recuperanti, 1969) i Roselini (Socrate, 1970) snimali su filmove za RAI i to često u saradnji sa stranim televizijskim kućama. Isto će to činiti tokom osamdesetih godina reditelji kao Frančesko Rozi, Paolo i Vitorio Tavijani i Etore Skola. Tokom sedamdesetih godina RAI je naručivao filmove od mladih obećavajućih reditelja, kao što su bili Nelo Rizi, Đovani Amiko, Adrijano Apra i Lilijana Kavani. Privatne televizijske mreže koje je pokrenuo medijski baron Silvio Berluskoni počele su da se pojavljuju oko 1980. godine i da u velikoj mjeri preuzimaju ulogu filmskih producenata od javnog servisa RAI. Lilijana Kavani (r. 1933) nametnula se kao pažnje vrijedan reditelj filmom Noćni portir (II portiere di notte, 1974), sadomazohističkom ljubavnom pričom kojom je pokušala da istraži kulturu fašizma, kao i filmom Izvan dobra i zla (Al di la del bene e delmale, 1977) koji prikazuje sa svim skatološkim detaljima poslednje godine života njemačkog filozofa Fridriha Ničea kada je on već sasvim potonuo u ludilo. Tokom sedamdesetih godina XX vijeka mnogi poznati italijanski filmski stvaraoci započeli su svoj najplodniji period – Marko Fereri (1928–1997), Etore Skola (1931–2016), braća Tavijani, Paolo (r. 1931) i Vitorio (r. 1929) i Lina Vetmiler (r. 1928).Fereri, koji takođe radi u Francuskoj i Sjedinjenim Državama.


(NASTAVIĆE SE)

---