U toku poljsko-njemačkog rata 1939. godine učestvovao je kao dobrovoljac na strani Poljaka. U martu 1940. godine vraća se u Beograd i zapošljava se u kabinet patrijarha Gavrila Dožića. U periodu od 1940. do 1947. godine bio je upravnik Patrijaršijske biblioteke u Beogradu. Predavao je istoriju Srpske pravoslavne crkve kao docent a zatim kao profesor na Bogoslovskom fakultetu SPC u Beogradu od 1947. do 1954. godine.

Tada prelazi da radi u Univerzitetsku biblioteku „Svetozar Marković“ kao bibliotekar. U ovoj ustanovi je penzionisan 1977. godine u zvanju naučnog savjetnika. Iza rata imenovan je za spoljnog saradnika Istorijskog instituta Srpske akademije nauka i umjetnosti. Za redovnog člana Istorijskog instituta Crne Gore na Cetinju izabran je 1950. godine. Od 1963. do 1972. godine predavao je u Srednjoj bibliotekarskoj školi Nauku o knjizi i Istoriju knjižarstva.

Dr Ljubomir Durković Jakšić se cio svoj radni vijek, više od 60 godina, bavio naučnim radom. Najviše se bavio kulturnom i političkom istorijom Srba u 19. i 20. vijeku, kulturnim ustanovama, istorijom Srpske pravoslavne crkve i sl. Pisao je i o značajnim istorijskim ličnostima koje su obilježile politički, kulturni i vjerski život srpskog naroda: Njegošu, kao stalnoj njegovoj temi, patrijarhu Gavrilu Dožiću, arhimandritu Arseniju Gagoviću, Adamu Mickijeviču, Vuku Karadžiću, Nikodimu Milašu i drugim. Dr Ljubomir Durković Jakšić umro je u Beogradu 16. marta 1997. godine. Po sopstvenoj želji sahranjen je u porti Manastira Divostin kod Kragujevca.



(MN) Episkop budimljansko-nikšićki Joanikije (Mićović)

Ko god se dotakao njegovog naučnog djela, odmah je mogao vidjeti da je pisao na osnovu velikog znanja, i vrlo iscrpnih istraživanja. Čak i njegovi kratki naučni radovi, zbog obilja pouzdanih podataka, ukomponovanih u skladnu cjelinu, najčešće su ostajali po nekoliko decenija posljednja riječ nauke na određene teme. Do dana današnjeg, njegovi radovi o statusu Mitropolije crnogorsko-primorske, poslije ukidanja Pećke patrijaršije 1766, pa do njenog obnavljanja 1920. nezaobilazni su i u mnogo čemu neprevaziđeni, iako se, o Mitropoliji u poslednje vrijeme mnogo pisalo. Zanimljivo je da se u pojedinim detaljima, od rada do rada, na osnovu ozbiljnih istraživanja i svestranih analiza Durković sam korigovao popravljajući svoje ranije pogreške. To je svojstveno samo doslednim istraživačima i jakim karakterima. Poslednja njegova studija napisana o Mitropoliji pod naslovom Mitropolija crnogorska nikada nije bila autokefalna predstavlja uspješnu sintezu svih njegovih istraživanja o kanonskom statusu Mitropolije i svega ranije napisanog na pomenutu temu.

U vrijeme kada je uzela maha priča o rušenju Lovćenske kapele, vrli Durković lavovski se borio protiv tog zlokobnog nauma i državnog terora nad Njegošem i Lovćenom. Svojim perom i znanjem istrajno je pomagao blaženopočivšem mitropolitu crnogorsko-primorskom Danilu i Srpskoj pravoslavnoj crkvi u njihovoj borbi za očuvanje kapele i Njegoševe poslednje volje. Razobličio je taj zločinački projekat, otkrio suštinsku vezu između austrougarskog bombardovanja kapele 1916. i njenog rušenja 1972. Nažalost, u to vrijeme, Crkva i srpska inteligencija, kojima je Durković svom dušom pripadao, nijesu mogli spriječiti to komunističko, pronacističko nasilje. Njegova borba za očuvanje kapele nije bila uzaludna, danas ona ima neprocjenjiv značaj. Ona djeluje kao zavještanje nama i mlađim generacijama koje dolaze da se borimo za povratak kapele na Lovćen. Da na djelu ispoštujemo Njegošev amanet.

Blagodaran sam Bogu što me je, negdje krajem mojih studija, udostojio da upoznam ovog izuzetnog čovjeka i znamenitog naučnika. Bio je tada još dobrog zdravlja i mnogo je radio na svojim rukopisima. Kaže mi: „Sinovče, meni su već osamdeset i tri godine! Tako mi Boga, svaki dan radim po 8 sati“. Kad sam izlazio iz njegovog stana našao je za shodno da mi pokaže ogromnu građu u svom hodniku, uredno složenu u fascikle. „Ovo mi je sve građa o Lovćenskoj kapeli“, rekao mi je sa neskrivenim ponosom. Nadam se da je sve to sačuvano. Ako je tako, onda mlađi nacionalno odgovorni naučnici imaju na raspolaganju obilje materijala pa se mogu pozabaviti još uvijek aktuelnom temom „Njegoš i Lovćen“ koju je svojim radovima utemeljio počivši profesor Durković.

(NASTAVIĆE SE)

---