-PIŠE: DR RADENKO ŠĆEKIĆ

Ekonomski uspon Kine, povratak Rusije kao geopolitičkog faktora i opadanje američke globalne hegemonije, pojava novih, regionalnih geopolitičkik „igrača” (Iran,Turska) u mnogome usložnjavaju geopolitičku sliku savremenog svijeta. Evidentno je da se SAD suprotstavljaju rusko-kineskom strateškom partnerstvu a da je trenutni globalni „poredak” napravljen tako da u najvećoj mjeri služi američkim/zapadnim interesima. Primarni strateški cilj anglosaksonske geopolitike jeste kontrola nad evroazijskim prostorom, a prije svega nad onim što zovu „srce svijeta”, što se u velikoj mjeri poklapa sa teritorijom Rusije. Da bi se ovaj cilj ostvario potrebno je da je ovaj prostor dezintegrisan na više posebnih cjelina koje ne sarađuju na strateškom nivou. Nasuprot toga svaki proces ili pokušaj strateških integracija ogromnog prostranstva evroazijskog kopna se tretira kao potencijalna opasnost po globalnu hegemoniju Amerike. Strategija SAD u smislu obuzdavanja Rusije i Kine je jednostavna. Potrebno je ograničiti izvoz ruskog gasa i smanjiti zavisnost EU od istog. Smanjivanjem prihoda od gasa se smanjuje i mogućnost efikasne odbrane ruskih interesa na prostorima bivšeg SSSR. Tu spadaju i diplomatski i obavještajni i medijski protisci da se dođe do željenog ponašanja – udaljavanja Moskve i Pekinga te drugih značajnih igrača evroazijskog „hartlanda”. Zapadni pristup je ofanzivan i on podrazumijeva izazivanje kriza i posredničkih ratova koji će zaustaviti ili usporiti jačanje ovih konkurentskih država. To može da bude izazivanje nestabilnosti u tampon državama, čime se blokiraju i usporavaju evroazijske integracije. Primjer ovoga je izazivanje sukoba u Ukrajini, Indijskom podkontinentu, Južnom Kineskom moru, Kavkazu. Sad se manje govori o globalizaciji koja ujedinjuje planetu a više o novom Hladnom ratu između Zapada i Rusije, a možda i drugih, novih sila, poput Kine, Irana i Indije. Novi vid geopolitike, u formi geoekonomije, izvoza kapitala, investicija, slobodne trgovine, predstavlja polje za nove širenja (geo)političkih interesa. Naravno da je moć i uticaj masovnih medija i na polju geoekonomije neizostavna. Iz razloga, što živimo u „globalnom selu”, gdje je dovoljan jedan „tvit”, članak u štampi, izjava na portalu, TV informacija – da dođe do fluktuacije, poremećaja berzanskih indeksa, skoka ili pada vrijednosti akcija neke kompanije. Jedna medijska informacija može uticati na sudbine desetina hiljada ljudi, njihovu poslovnu ili bezbjednosnu egzistenciju. (geo)Političke odluke, izjave i namjere su isprepletane sa ekonomijom, a masovni mediji u tom pogledu igraju važnu ulogu. Mediji i geopolitički ciljevi usmjeravaju izbore u večini manjih država, što je, između ostalog vidljivo i na prostoru Balkanskog poluostrva. Generalno, medijska scena u regionu neregulisana je, nema jednakih pravila za sve, konkurencija je velika pa mediji nastoje da kroz senzacionalističke sadržaje obezbijede veći profit. Osim finansijskog umrežavanja Anglo-Saksonskog svijeta, kroz obavještajnu organizaciju „Pet očiju”, umrežene su specijalne službe Velike Britanije, SAD, Australije, Kanade i Novog Zelanda. Unutar globalne špijunske mreže pod nazivom „Pet očiju”, kako ističe Edvard Snouden: rade i jedinice zadužene za upad, prevaru i kontrolu internetskih komunikacija putem širenja lažnih informacija, „upotreba društvenih nauka i drugih tehnika za manipulaciju komunikacijama na svjetskoj mreži radi ostvarenja željenog ishoda”. Zatim lažni postovi na blogovima i postavljanje „negativnih informacija” gdje god je to moguće. Ratna propaganda ima veliki uticaj na javnost, jer pokriva veliki prostor i ne utiče samo na zaraćene zemlje, nego ako ima veći prolaz informacija i šire. Primjer takvog uticaja su ratovi između Izraela i Palestine. Izrael je uložio milione dolara u propagandne svrhe, a najveći uticaj je postignut u SAD. Izrael se svijetu predstavio kao nevina žrtva, a Palestina i Arapske države su predstavljene kao nasilnici. Premijerka Izraela Golda Meir je rekla u jednom razgovoru: „Kao prvo, mi (Izrael) nemamo nuklearno oružje, a kao drugo, ako zatreba – mi ćemo ga upotrijebiti” – što je primjer jakog psihološkog efekta na okolne arapske države.

(NASTAVIĆE SE)

---